gerüst der nauclerus-chronik

<Quelle: http://daten.digitale-sammlungen.de/~db/0002/bsb00020132/images/index.html?id=00020132&fip=193.174.98.30&no=&seite=1>

<Der folgende Überblick soll die Frage zu beantworten helfen, ob und inwieweit Nauclerus die Vorlage für Carion ist;

eine Übersicht über die abgeschriebenen Originalpassagen finden Sie hier (anklicken!).>

<Aufgelöst habe ich die Silbenkürzel und die im Original verwendeten Wortkürzel für: anima, ante, episcopus, epistula, homines, inter, litera, omnes, oratio, per, prae, pro, -que, qui, quia, quod.

Die U-V-Schreibung habe ich der in Deutschland üblichen Schreibweise angepasst. "ę" wurde in "ae" aufgelöst. Rot sind die Marginal-Zusammenfassungen geschrieben, kursiv handschriftliche Zusätze. Von Nauclerus übernommene Textpassagen befinden sich in einem eigenen Rahmen; zur Übersicht finden Sie oben. Eigene Angaben befinden sich in spitzen <> Klammern.>

Memorabilium omnis aetatis et omnium gentium

chronici commentarii

a Ioanne Nauclero

i. u. doctore tubing. praeposito, & universitatis cancellario,

digesti in annum salutis M. D.

Adiecta Germanorum rebus Historia de Suevorum ortu, institutis ac imperio.

Complevit opus F. Nicolaus Besellius Hirsaugiensis annis XIIII. ad M.D. additis

Ex Tubinga Sueviae Urbe. Cautum Max. Aemil. Aug. Decreto

Privilegio ne quis intra Decennium excudat.

<Handschriftlicher Zusatz:> Tubinga 1516. Editio originalis omnium prima, rara et splendidissima. Const: 62

D. Erasmus Roterodamus Thomae Anshelmo
Typographo dexterrimo & eidem fidelissimo. S. D.

Multum tuae debent industriae, mi THOMA, sed plus debent fidei, quicunque ubivis terrarum bonas amant coluntque literas, quibus tua officina laudatissimos autores suppeditat, latinis, graecis, & hebraeis formulis excusos, & his quidem longe elegantissimis. Peculiariter autem nostram Germaniam tibi demereris, quam istiusmodi subinde novis illustras ornamentis, quae sola verum & immortale decus possunt adferre.

Atque utinam omnibus aeque cordi sit hoc certamen cum Italis suscipere illis innoxium, omnibus frugiferum, ac nobis multo gloriosius, quam si barbarico ritu saxis ac ferro cum illis decertemus. Siquidem in eo conflictu fere, qui vincit, immanior est, qui vincitur, calamitosior. In hoc & qui superat beneficentior est, & qui superatur, discedit se ipso melior.

Plurimum igitur verae gloriae, tum tibi, tum universae Germaniae, nisi fallor pariet historia per NAUCLERUM, diligentissimum hominem & velut ei rei natum, concinnata, quod ea pars eruditionis vel praecipue conducat ad vitam cum laude degendam, si modo delectus adsit, quo Lector, quid imitandum, quid fugiendum sit, dignoscat. Orationis nitorem non admodum requiret, qui modo meminerit in historia nihil aeque spectandum ac fidem.

Oro superos, ut tua industria, quam est usui studiis, tam tuae quoque rei conducat.

Iam passim per omnem Germaniam foelicissime subolescunt honestissimarum studia disciplinarum, quae confido brevi ad frugem perventura, te tuique similibus gnaviter adnitentibus.

Bene vale. Anno salutis M.D.XVI. Kalend<is> April<is> <1. April 1516>

Ioannis Reuchlin Phorcensis LL. Doctoris in Ioannis Naucleri Chronicam praefatio.

VELLEM alter aliquis ex eloquentioribus me Germaniae preconibus, quorum nonnulla copia est, tam praeclari & tam digni huius monumenti rite commendandi vicem suscepisset.

Qui certe opus hoc pro excellenti honore, quem meretur, amplificaret ornatius ac multo liberius quidem, ne me alioquin exiguum in dicendo, ut per aetatem modo frigidum, si quid debitae laudis quantumvis leviter proposuero, comitetur haec una suspicio affectionis, quod ipse quondam ego mox atque cathedram Iurisconsultorum adeptus eram, ab annalium istorum autore Nauclero tantum moderatore summo gymnasii Tubingensis, tanquam imminentis vitae meae remige ad usum forensem & ad populares iurgiorum quaestiones sua ipsius opera non absque nullo quandoque impendii sui auxilio fuerim instructus.

Verendum itaque mihi est, certe scio, ne qui me ob illam caussam putent iniquiorem fore praesentis libri existimatorem. Sed invidis hic fortasse calumniae locus tantum, & in veritatem caecutientibus relinquetur. Equidem quantum animo viri magnitudinem comprehendere possum, qua fuerit in fruenda amicitia nostra comitate, ac deinde qua vir bonus autoritate praestiterit, & pulcherrima de illius laudibus & quam modestissime non possum non dicere. Hoc agit Naucleri maiestas, illud humanitas. Nam qui velit in eo viro, ceu quandam virtutum summam, reipublicae tuendae studium contemplari, gravioribus hoc multo exemplis aget, quam extent, quae vel de Iove aliquo vel Hercule fabulosa vetustas prodidit.

Hic Ioannes est, qui veterem Nauclerorum familiam apud Suevos publicis patriae commodis & publica gloria illustravit. Unde post tot Nauclerorum, qui huic autori veluti parenti primas gloriae debent ex merito, virtus enituit. Atque illud quidem quantum videri possit, & nos paulo post admonebimus, & multa vir bonus amansque virtutis ipse suopte ingenio cognoscet. Modo de iis dicemus, in quibus solum illius nomen, sola illius autoritas (laudem enim posteris comunem fecit) spectatur.

Quantum videlicet suo ipsius ingenio suaque arte, quam laudabili literaturae genere, cum universae Germaniae, tum praecipue literatis voluerit prodesse. Historiam Chronicam, hoc est temporum descriptiones, a condito mundo in annum restitutae salutis MILLESIMUM & QUINGENTESIMUM aemulatione veterum digessit: opus ipso genere admirabile & suo autoris nomine venerandum.

Etenim quando de argumento dicendum est, nulla plane vitae pars, neque publicis, neque privatis, neque forensibus, neque domesticis in rebus, neque si tecum agas quid, neque si cum altero contrahas, magistra historia potest non uti. Age, quae principum, quae civium, quae cuius aetatis caussae non hac complexae, quasi ante oculos dispiciuntur. Quae vero pars in studiis literarum consummata, si negligas historiam, & istos quidem doctorum peculiares sugcronismoiV, id est temporum collationes. Rursum quoties exemplo futuros illa casus expendit, quare, qui dicant civilis prudentiae partem, qui humanae vitae imaginem, viri sunt non pauci.

Sic ad virtutem hominum animos excitat, sic ad honorem, ad immortalitatis opinionem inflammat, ut quam rectissime quondam Zeno Citiensis, qui, foelix quis fieri posset, rogatus, dixisse videatur, ei sugcrwtizoito toiV nekroiV, si in mortuos intendat, hoc est, si maiorum gesta, si veterum monumenta contueatur, & ille quidem egregie.

Vidit hoc - opinor - prudens antiquitas, quae vitae usum ac modum posteris tradens, probam reliquit eorum, quae gessit, ipsa rationem, sed vario cuiusque gentis & aetatis ritu.

Nam ut a vetustissimis omnino hominum moribus exordiar, post illam universi orbis inundationem, anteaquam publicus esset literarum usus (nullas enim plane fuisse notas haud dixerim) ut necessaria, ita diligens fuit memoriae cura. Eam partim nuper extructarum urbium nominibus, partim positis alicubi tropaeis insignibus, principio sanxere mortales. Exemplum e divinis Hebraeorum literis longe gravissimum petetur, nam & primae sunt & ordine rem perpetuo continent, illae testantur Babel urbem propagandae ad posteros famae post aquas conditam esse, siquidem de iis diximus, quae diluvium secuta sunt, tametsi quae praecessere, non carent exemplis.

Quale vero illud esse putatis monumentum, cuius toties in Genesi mundi fit mentio, <zwei hebräische Wörter: Beer seba> puteum iuramenti vocant. Abrahae tropeum, ab Isaac restitutum, arisque dedicatum, frequentia Iacob celebre. Adderem e sacris libris eiuscemodi non pauca, nisi & in promptu essent, & aliud memoriae genus idque praestantissimum a Iudaeis mox receptum ha-  beretur. Literae Mosaicae.

Neque enim disputo nunc, qua cura interim servata cuiusque familiae natio, quo primum modo fines Iudaei suos in aegypto ab hospitibus discreverint, quanquam ab instituto fortasse nostro non aliena. Sed de publicis literarum monumentis agetur. Eusebius, Caesariensis episcopus, vir diligens, Moysen asserit autorem edendis Iudaeorum literis, cum privatae fuissent hactenus paucorum, id quod ipsi magnis testibus confirmant. Deserta enim aegypti servitute, in itinere, & genealogian maiorum digessit, & legem divinitus datam perpetuis literis consecravit. Custodes legis, praeter reliquos magistratus LXX seniores designavit, quibus peculiariter eruditis dei oracula credita sunt. Atque iste quidem ordo, mirum, quam sancte genti sit usque in ultimam pene captivitatem observatus, illis divina & humana iura omnia, mores publici privatique curae erant. Quin omnis etiam antiquitatis cognitio, sive ea ad Iudaeos sive ad exteros pertineret, apud illos fuit integra. His sese, ut videre licet, iure suo debet historica veritas, quod & <zwei hebräische Wörter: Seder Olam> probat, & nos cum alias multis, tum in Pythagoricis nostris copiose disseremus & paucioribus nunc diximus, absque ambitione tantum admonentes, scientiam antiquitatis ab hebraeis petendam esse. Id inter primos Iustinus martyr & philosophus iubet, ita illorum bibliothecis favet, quas ita nos conservandas probe censuimus.

Nondum erat reliquis gentibus literarum usus proditus, cum Iudaei iam suis quasi divino munere fruerentur, publicas tabulas reverenter spectarent, historiam noctes diesque legerent.

Sed apud aegyptios in sacris quaedam solum memoriae signa visebantur, shmeia ieroglufa, serpens, palma, hierax, cynocephalus, leo, ibis, rana, & reliqua observationum simulachra, quae putarunt exteri pro diis coli. Caeterum statuas alias tum positas diis negant, longoque tempore par aiguptioisi axoanoi naoi fuisse feruntur. Paulatim & ipsi literas acceperunt, & Graeciae nomen cognitum est.

Nam a Mosis aetate usque ad excidium Troiae, annis pene trecentis, vario imperio, variis bellis a Graecis certatum est. Fuere Thebae, Argos, Sparta, Mycenae, Athenae, Creta. Sed quae fuerit illis seculis literarum ratio non constat. Neque vero negarim ego ingenii cultum, at simpliciorem quam posterae fuerit aetati, ut & reliqua tum erant germana magis, magisque graeca. Quippe cum nondum essent adeo multa commercia, materies luxus, nondum ea vis auri & argenti in publicis privatisve locis spectabantur, Athenaeo autore.

Tamen fuit memoriae cura in aedificando, in sacris, in oraculis, in cantiunculis & illis quidem vulgaribus vel sacris, quale scilicet hoc Bottiaearum virginum putant, iwmen eiV aqhnaV.

Innumera eiuscemodi apud vetustos leguntur, quae illi a maioribus edocti non literis, sed consuetudine recepere.

Troianis temporibus cum & artes extarent & literae, quod vel de uno Palamede iis probatur, qui graecarum rerum non sunt imperiti, non pauca itidem memoriae genera censentur, alii honorem carminibus tribuunt, alii tropaeis, nam ita communiter voco etiam sepulchralia. Meminit Homerus poeta & carminum saepe, & sepulchralium vel hoc Odysseae loco celeberrime, cum Menelaus in quarto ait, ceu agamemnoni tumbon, in asbeston kleoV eih. Accesserunt poetae Orpheus, Homerus, Hesiodus, non una aetate, quorum antiquissimas aiunt literas graecis esse, quod videlicet ab hominum rebus argumento deducto, sacra commenti sint primi; autor Athenagoras in legatione ad Aurelios Caess. cum de iis inquit outoi de eisin oi poihsantes qeogonikhn ellhsi kai toisi qeoisi taV epwnumiaV dontes kai eidea autwn shmainonteV.

Placuit poema, & Rhapsodorum studio servatum est, honos ei certe habitus, cum audiretur; ut audiretur, ambitio nulla, quando adhuc suis quaeque Graeciae pars bonis contenta, fuit intra suos penates clara, ipsique inter se cives tantum aemulatione virtutis certarunt, non cum exteris, quale aliquid de Lacedaemonibus & Cretensibus, nisi male memini, in Protagora Platonis ait Socrates.

Erant tum sui civitatibus Magistratus, quibus non tam, quae publice agebantur, quam quae privatis familiis accidebant, memoria digna censebantur. At posteaquam ad studia literarum publicus honos accessit, illique dilaudabantur in Graecia septem viri, quos sapientes nominabant, excepti sunt poetae, & illi quidem Tragici, quibus, quidquid est veteris historiae Graecorum, inde tribuitur. Et Tragoediam, cum de gestarum rerum memoria probaretur, secuti Sophistae Rhetoresve seu, logodaidaloi, qui res populi mandarunt commentariis, dicti ex eo suggrafeiV. (Nec ignoro, quae fuerit alioqui twn suggrafewn apud Athenienses autoritas.) Sed ex his, qui ediderunt historiam primi, ligato sermonis genere usi sunt, ut Aristeas Proeconnesius inter vetustissimos. Idemque mos & posterioribus seculis a nonnullis est retentus, & si iam Hecataeus oratione soluta legeretur, & paulo ante syngrapham, hoc est historicas conscriptiones, quod genus quasi peculiare est, condidisset primus vel Pherecydes Syrus (nam de Atheniensi nulla apud Porphyrium mentio) vel  Cadmus Milesius, non Agenorida ille, sed Pandionius. Secuti deinde Sophistarum discipuli, qui locupletiorem historiam fecerunt, sed confusam: Thucydides, Herodotus, Hellanicus, Pausanias Lacon, & reliqui.

Paulo illis iuniores, qui philosophorum temporibus claruerunt. Sub Philisco, Isocratis discipulo, Timaeus, qui Olympionicas Chronica opera composuit. Apollonius, cuius libri 'Chronici' sunt inscripti. Adiungerem alios, qui variam quoque historiam eo pene tempore scripserunt: Eratosthenem, Theopompum, Philochorum, Ephorum, Ephoriana, Timarchum, Callisthenem, Philarchum, multosque simul poluistoraV, nisi solos requirerem Chronicos, qui fuere, sed Romanis temporibus, etiam apud Graecos multi.

Caeterum qui scire volet, quae Romanis fuerit perpetuitatis cura, genti adeo cupidae gloriae, pontificales illorum libros cogitet publicae memoriae testes fuisse. Annales hi erant, quibus, quid quoque anno esset actum, continebatur, ut interim Diaria seu Ephemeridas taceam, plena sunt his etiam trivia.

DIXimus, qui ortus historiae, quam gentibus omnibus diligens custodia memoriae. Modo id, quantum autoritatis historiae praestet, nemo non agnoscit, ut omnis vita, omne studiorum genus indigeat historia, atque isthac in primis, quae certis temporum articulis rem digestam exponit, ea est Chronica, nolo enim putetis in omnibus esse Chronicam frugem, aut diligentiam, quae historiae nomen habent.

Hac una prodesse voluit noster IOANNES NAUCLERUS I.U. DOCTOR illustraturus & gesta & literas Germanorum, quae multos iam annos in tenebris & situ delituerant, vir literis & fide praestans, quorum alterum sua potuit industria & principum virorum favor, alterum, & si id quoque vere suum, quasi ex traduce accepisse videtur, a patre Ioanne Nauclero, viro equestris ordinis, qui monumenta probitatis suae apud Ludovicum Uracharium Comitem egregia reliquit.

Verum ea filii virtus fuit, ut auctis Comitum Urachariorum rebus, primus hic Nauclerus noster esset, cuius honos, cuius opes iure cumularentur.

Ecclesiae Tubingensi Praepositus, & universitate studiorum Tubingensium Cancellarius dictus est. Tum & publicis & familiaribus commodis PATRIAE PATER succurrens ingentia in Tubingensem ecclesiam beneficia contulit, & fratrem suum Ludovicum, optima indole iuvenem, optimis moribus & literis institutum, ad rem patriae provexit. Is ecclesiae Stutgardiensi Praepositus fuit, & ducatus Vuirtembergae Cancellarius. Haec nimirum est vera laus familiae, quae tanta tot viris ex virtute contigit.

Nam qua oratione praedicandi sunt Ioannes & Georgius, qui post in nomen Nauclerorum transiere, summi viri, e sorore Ioannis, annalium autoris, ac Ludovici, Stutgardiensis Praepositi, geniti. Iuris Doctores, Ioannes, Geppingensis Praepositus, Georgius, ecclesiae Constantiensis Metropolitanae Vicarius, is, cuius magnificentia volumen hoc editum est.

Multum huic domui debent studiosi virtutis, e qua tot exempla laudum simul accipiunt, sive ipsa familiae lumina, optimos viros, admirantur, sive, quas noster hic Ioannes composuit, omnis memoriae tabulas.

Certo scio, gratus eris, ni ipsa sis immanitate immanior, si cognoris, si legeris, tantum in eis, puto in Chronicis operibus est frugis, ut plane nemo unquam ad veterum studia sine illis aspirare possit.

Credo, ob hanc caussam dicendi genus est neglectius, ut in promptu cuiquam sit, quod volet. Nam in historico, praesertim Chronico syngraphe, si sit eloquentia, delectat, modo non affectata, si absit, non requirendam censeo. Illa oratorum est, quibus nos tanquam architectis ligna cum ramentis, non cortice, non visco purgata, e denso nemore ad egregiam structuram afferimus.

Colenda fides est historico, adeoque ut quam absit ab ambitione longissime, & nostra certe historia, quia proba est ac fida, cognosci vult & laudari, scitis esse in veterum Graecorum sententia, Ta arista kallista.

Si vero quis est ingenio tam immodesto, ut ne dicam stupido, qui placari nolit hisce, si quid fortassis offenderit stilus, aetati condonet, alioqui de se non male meritae.

Plane si cum reliquis historicis Naucleri opus conferas, quantum fors excellunt nonnulli, & paucissimi quidem, sermonis cultu, tamen hoc superat notandi artificio.

Ita sunt omnia suis divisa temporibus, ita suis aptata locis commode, digesta in annorum numeros & generationum twn genewn catalogos. Ex his, quae Christi ortum praecedunt, ex evangelio descriptae, quae sequuntur, suis trigenariis confectae sunt.

Nihil his commune cum Alcinoi apologis, nil de Comis, nil de Monocrepide Mercurio leges, vitam formant & mores, si recte iudicaris, quae hoc opere conscribuntur.

Id, quod es amaturus miro modo, si videris, quae in eo varietas & diligentia, si quando de aliorum scriptis iudicatur.

Tum id etiam, quom legentur in ista quasi Naucleri bibliotheca innumera, quae apud scriptores reliquos omnino non sunt, adeo nihil hic erit, quod, si diligens expendas, non elegans aliquid sapiat & eruditum.

Vide igitur, optime lector, quantum Ioanni Nauclero, Annalium autori, debeas, quantum Georgio Nauclero, cuius beneficentia nobis id operis contigit, quantum etiam Thomae Anselmo Typographo, cuius ars, cura, & fides, alioqui spectata, hoc uno in opere est spectatissima, qui tam elegantibus formis, aliorum quoque opibus impensis, historiam Naucleri excudit.

Probe merentur operae precium, kerdoV de filtaton, ut poeta quidam ait.

Gloria IOANNI NAUCLERO Georgioque & Anselmo Typographo erit multa. VALETE.

Operis Index

Primi Voluminis Chronicorum D. Naucleri index quo iuxta ordinem Alpha et Beta memorabilium gestorum, hominum locorumque tituli comprehensi sunt.

Qui Chronographi sint recipiendi <1-001 r>

<1-001-r>

MEtasthenes Persa chronographus (cuius meminit Petrus Comestor in Scholastica historia, ubi super Danielem) duas tradit regulas de his, qui accipiendi sunt & qui reiiciendi in chronographia, ita inquit.

Qui de temporibus scribere parant, necesse est illos non solo auditu & opinione chronographiam scribere, ne cum per opiniones scribunt uti Graeci, cum ipsis pariter & se & alios decipiant. Et paulo post.

Neque enim omnes recipiendi sunt, qui de his regibus scribunt, sed solum sacerdotes illius regni, penes quos est publica & probata fides Annalium suorum, qualis est Berosus. Nam is Chaldaeus omne tempus Assyriorum digessit ex antiquorum annalibus &c.

Super his verbis Metasthenis commentum scribens frater Ioannes Annius Viterbiensis ordinis Predicatorum theologiae professor, has accepit regulas:

Prima regula: "Suscipiendi sunt absque repugnantia omnes, qui publica & probata fide scripserunt." Et declarat, quod sacerdotes olim erant publici Notarii rerum gestarum & temporum, qui praesentes essent, aut ex antiquioribus copiarent, sicut nunc instrumentum publicum & probatum dicitur, quod a Notario praesente publicatur & scribitur, aut ex antiquiore per praesentem Notarium traducitur.

Secunda regula: "Gesta & annales quattuor Monarchiarum non possunt negari & reiici ab aliquo, quia solum publica fide notabantur & in archivis servabantur." Unde & in Esdra legimus, quod controversiae de reparando templo diffiniebantur ex annalibus Persarum servatis in bibliothecis. Et Ethesias Gnidius recipitur in temporibus Persarum, quia ex annalibus publicis transtulit.

Tertia regula: "Qui solo auditu vel per opiniones scribunt privati, hi non sunt in temporibus recipiendi, nisi ubi a publica fide non dissentiunt." Quales fuerunt Graeci, ut hic insinuat Metasthenes & Iosephus probat contra Appionem, quia sibi ipsis de temporibus dissident, & de mendacio alterutrum accusant, ut est pugna inter Herodotum & Agesilaum, Hellanicum, Ephorum, Tymeum & reliquos.

Et ex his patet, quod nemo de temporibus suscipiendus est, nisi annalibus quattuor Monarchiarum concordet. Et in Monarchia quidem Assyriorum, quia publica fide scripsit Berosus Chaldaeus, consequens est, ut in temporibus eiusdem Monarchiae sibi detur palma. Item in Persarum Metasthenes autor publicae fidei fuit, & Ethesias Gnidius. Reiiciuntur in Monarchia Assyriorum, qui privatas opiniones contra publicam probatamque fidem scribunt. Ex Graecis Herodotus, Hellanicus, Agesilaus, Et ex latinis Iustinus, Gellius & Orosius. Et in Monarchia Persarum pari ratione reiiciuntur Iosephus ex hebraeis, Clemens, Tacianus Aphricanus, & Eusebius ex graecis, qui contra omnem publicam fidem scribunt Cyrum ante dedisse licentiam Hebraeis in Babylone captivis & mortuum, quam Babylonia Darius eius patruus potiretur. Proinde idem Eusebius, quantum in tertia Monarchia Graecorum & in quarta Romanorum publicam annalium fidem sequitur, in utraque recipitur, sicut & Philo Hebraeus, quia nec in uno quidem mense discrepat.

Accedit huc, quod Berosus Babylonicus & Chaldaeus (ut Iosephus in primo de antiquitate significat) fuit, hoc est, fuit patria Babylonicus & dignitate Chaldaeus, fuit ergo sacerdos notarius & scriba publicus, quia penes sacerdotes solos erat publica fides annalium, temporum, gestorum & regum. Is Berosus omnem Chaldaicam defloravit historiam, scribitque de temporibus ante diluvium, & ad hunc modum exorditur:

"Ante (inquit) aquarum cladem famosam, qua universus periit orbis, multa praeterierunt secula, quae a nostris Chaldaeis fideliter fuerunt servata."

Scribunt illis temporibus circa Libanum fuisse Enos urbem maximam Gigantum, qui universo orbi dominabantur ab occasu solis ad ortum, hii vastitate corporis ac robore confisi inventis armis omnes opprimebant, libidinique inservientes invenerunt papiliones & instrumenta musica et omnes delicias, manducabant homines & procurabant aborsus, in eduliumque praeparabant, et commiscebantur matribus, filiabus, sororibus, masculis & brutis, & nihil erat sceleris, quod non admitterent, contemptores religionis & deorum.

Tum multi praedicabant & vaticinabantur, & lapidibus excidebant de ea, quae ventura erat orbis perditione, sed etiam illi assueti corridebant omnia, coelestium illos ira atque ultione perurgente pro impietate atque sceleribus.

Unus inter Gigantes erat, qui deorum veneratior et prudentior cunctis, reliquus ex probis erat in Syria, huic nomen erat Noa cum tribus filiis Samo, Iapeto, Chem & uxoribus Tytea magna, Pandora, Noela & Noegla.

Is timens, quam ex astris futuram prospectabat cladem, anno septuagesimo octavo ante inundationem navim instar Arcae coopertam fabricari cepit, anno lxxviii. ab inchoata navi ex improviso exundavit oceanus, & omnia maria mediterranea fluminaque ac fontes ab imo ebulientes inundarunt supra omnes <1-001 v> montes, accedentibus atque impetuosissime et supra naturam e coelo copiosissimis imbribus multis diebus corruentibus. Ita omne humanum genus aquis suffocatum, excepto Noa cum familia sua, quae navi erepta est. Nam elevata ab aquis in Gordiei montis vertice quievit, cuius adhuc dicitur aliqua pars esse, & homines ex illa bitumen tollere, quo maxime utuntur ad expiationem.

Ab hoc igitur anno salutis humanae ab aquis primordio sumpto nostri maiores numeros scripserunt, nos vero tediosum illorum sermonem abbreviaturi, referemus origines & tempora & reges eorum dumtaxta regnorum, quae nunc magna habentur in Asia, in Africa, & in Europa.

In Asia celsissimum Babylonicum, in Africa Aegyptium et Libycum. Postremo in Europa quatuor nostri enumerant Celtiberum, id est Hispaniae, Celtas, id est Gallos, Kytim, quod illae gentes Italicum appellant, & Tuysconum, quod a Rheno fluvio per Sarmatas in pontum finit. Addunt quidam etiam quintum Ionicum.

Necesse est igitur nos ex praemissis confiteri, quod & Chaldaei & Scythae scribunt siccato ab aquis orbe non fuisse, nisi dictos octo homines in Armenia, Saga, & ab his omne hominum genus in terris seminatum, atque ob id Scythas recte dicere & appellare Noam omnium deorum maiorum & minorum patrem & humani generis autorem, & chaos & semen mundi. Tyteam vero Aretiam, id est terram, in quam semen chaos posuit, ex qua tanquam ex terra cuncti prodierunt, praeter vero tres primores filios Noa post diluvium Gigantes pluresque filios genuit. Quare ad abbreviandum plurimum conferet, si omnium posteritates figurabimus ab ipso Noa sumpto exordio. Primum itaque dixerunt Ogygisan Sagam, id est illustrem sacrorum pontificem, Noam Dysir, exponit hic Annius Ogygem, id est illustrem Noam, & Dysir, id est ilicem. Vnde Comestor & Iosephus in primo antiquitatum: habitavit, inquit, Abraham circa Hebron iuxta Ilicem, quae vocatur Ogygi, & dicitur civitas quatuor patriarcharum, quia ibi sepulti sunt Adam, Abraham, Isaac, Iacob. Ogyges itaque, quod Noe. Concordat Xenophon, Solinus, & plures alii.

EX BEROSO PRIMA FIGVRA NOE

Regulae tres

Secunda

Tertia

Enos

Gigantes

Noa

Arca

Diluvium

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-001 v>

Noa pater <Text bis hierher oben im Kasten>

Ex Beroso Prima Figura Noe

<1-001-v>

Ex Beroso Prima Figura Noe

Noe cognomento Ianus, Ogyges, Coelum ante diluvium genuit Sem, Cham et Iapheth, post diluvium genuit Macrum, Iapetum iuniorem, Prometheum Priscum, Tuysconem gigantem, Crana, Cranum, Granaum, Tethym, Oceanum, Typhoeum, genuit etiam xvii Titanes.

Tuyscon Germanorum & Sarmatum pater genuit Mannum, qui genuit Ingaevon, qui Istevon, qui Hermionem, qui Marsum, qui Gambrivium, qui Suevum, qui Vandalum, qui Hunnum, qui Herculem, qui Teutanem.

Araxa prisca genuit Scytham priscum, a quo Napus & Prutus. Haec Berosus.

Super hoc textu Io. Viterbiensis dicit: Notandum, quod omnes hi reputati sunt filii Coeli ac terrae sive Iani & Vestae sive Noe atque Tyteae. Et sunt numero 45. Sed notanda sunt duo, quod Noa sibi in filios adoptavit Tuysconis posteritatem, & ideo in eius arbore ponuntur, & non aliorum nepotes, in quo praecellunt Germani & Sarmatae, qui dicuntur nunc Tuysci a Latinis & Gallis. Sarmatae autem populi sunt Poloni, Gotthi, Russi, Prussiani & Daci atque huiuscemodi, haec secundum descriptionem Berosianam.

De pluralitate vero uxorum Noe sive Coeli decipitur Diodorus, sunt enim synonyma Tytea, Terra, Vesta.

Cum Beroso concordat de Tuyscone Terra genito Cornelius tacitus de situ Germanorum. Idem Ioannes in commento ponit, & Hieronymus dicit, quod mundus & mundi formatio sit ex tempore & non ab aeterno, ut ex fide atque historia credimus.

Cato vero & Diodorus in tertio libro referunt.

Chaldaei sempiternum mundum opinati sunt.

Phoenices vero Sagi ex tempore factum crediderunt.

Primos sequitur Aristoteles, secundos Plato & christiana fides, conveniunt omnes de inundatione universali, quae praecessit Ninum & auream aetatem.

Aurea enim aetas duravit annis ducentis quinquaginta vel minus uno, a siccato orbe usque ad Ninum, qui omnibus bella intulit.

Subsequenter Berosus in historia post pauca: Exiccata ait terra Noa cum familia de monte Gordieo descendit in planitiem plenam cadaverum, & inscripsit in lapide in monumentum rem gestam, et vocant incolae locum egressorium Noe, compressis vero coniugibus perpetuo geminos edebant marem & feminam, qui adulti & ipsi binos parturiebant. Neque enim unquam deus vel natura defuit rerum necessitati.

Edoctos autem Noa theologiam iam ante & sacros ritus, coepit & eos erudire humanam sapientiam & naturalium rerum secreta, quae mandavit literis, haec solis sacerdotibus Scythae Armeni commendabant, nec enim aliis fas est inspicere.

Docuit item illos astrorum cursus, & distinxit annum ad cursum solis, & xii menses ad motum lunae.

Cunque ivisset ad regendum kytim, id est Italiam, desiderium sui reliquit Armenis, & ob id solum haec duo regna Armenum quidem, quia ibi coepit, Italicum vero, quia ibi finivit & docuit, illum venerantur, simulque <1-002-r> cognominat Coelum solem, chaos, semen mundi patremque deorum, animam mundi, deum pacis iusticiae, expellentem noxia, custodientem bona.

Subiungit idem Berosus, quod vites plantavit, & vino ebrius a Cham derisus sit & de infamia Cham addit etiam: Cum multiplicatum est in immensum genus humanum, tum Ianus pater adhortatus est principes ad quaerendas novas sedes, designavit illis tres partes orbis, Asiam, Aphricam, Europam. Caetera prosequere prout in longum Berosus.

Ex principio Berosi habes de urbe Enos, quae aedificata est a Cain fratricida.

Huius urbis hodie maxima & ingentis molis fundamenta visuntur iuxta montem Libanum, & vocatur ab incolis regionis civitas Cain, ut nostri mercatores & peregrini referunt, qui in Damasco & Libano sunt assueti secundum Io. Viterbiensem. Est etiam verum, quod ab Adam primo condito coeperunt literae & disciplinae, quod non ex fide tantum, sed etiam ex gentilium historia & traditione Chaldaeorum habetur, qui se Astronomiam & literas habuisse ante Alexandri Monarchiam dicunt tribus millibus & sexcentis ac .34. annis solaribus, quae faciunt .43. millia menstruorum. Ab Monarchia autem Alexandri usque ad Adam colliguntur tot anni, & sub Adam sunt haec inventa. Et non sine causa Hieronymus dicit Moysen secutum Chaldaeos ab Adam usque ad Abraham, haec Io. Viterbien<sis> et Hieronymus super illud apostoli ad Hebraeos, fide intelligimus aptata esse secula.

De generationibus Noe

Tuyscon Germanorum pater

Noe Tuyscones adoptavit in filios

Germani

Sarmatae

Mundus

Noa

Theologia

Philosophia

Astronomia

Chronographie Prologus <1-002 r>

Vites

Berosus de Enos civitate

Literae ceperunt sub Adam, intellige Chaldaeorum & Phoenicum <Text bis hierher oben im Kasten>

Prologus in Hanc Chronicam

<1-002-r>

PROLOGVS IN HANC CHRONICAM

SVbiit animum dicta gestaque praeclariora ab exordio generis humani ad nostra usque commemorare tempora.

Non quidem omnium aut singularum provinciarum sive personarum (cum hoc impossibile foret), sed earum rerum, quarum memoratu auditorum animos & si non aedificari multum, honesta tamen illecebra permulceri speramus.

Quod si quis dicit supervacuae me rei operam dare, cum nihil scribere possim, quod prius ab eruditissimis et iam usu probatis scriptoribus copiose eleganterque non sit dictum aut scriptum, fateor ingenue.

Sed cum plaerique eorum certis in locis alter alteri discrepare videatur. Et nonnunquam unus scribat, de quo alii nullam mentionem faciant, sed & paucis exemplaria suppetant. Et si qui sint, qui earum rerum copiam habeant, quis quaeso tot historias sine fastidio leget?

Quas ob res ut aliquo honesto levarem tempora labore, libuit ex his, quae in probatorum virorum scriptis reperi, historias aliquas compilare, & in his pro viribus sua unicuique accepta ferre. Stilo siquidem rudi & simplici. Scribendi vero ordinem, unde commodius decentiusve nisi a Iesu Christi, domini & Salvatoris nostri, generationibus mutuarem, non invenio.

Nam ut de divina eius generatione, quam enarrare nemo praesumit, taceam, duas adhuc in sacris literis invenimus ipsius generationes. Quarum una est secundum carnem, & carnalis dicitur. Alterta secundum spiritum, & spiritualis nuncupatur.

Carnalis siquidem ab Adam protoplasto originem trahit, & gradatim rectaque linea descendendo perducit ad Christum, filium dei. Spiritualis vero a Christo secundo Adam incipit, qui carnales filios non habuit, sed per evangelium nos genuit, & perducet usque ad finem mundi.

Erit igitur titulus totius operis Liber generationum Iesu christi.

Primaque sui divisione in duo partitur volumina.

Primum volumen sexaginta tres continebit generationes Christi secundum carnem ceu libros partiales, & appellari poterunt generationes veteris testamenti.

Volumen secundum quinquaginta fere continebit generationes Christi spirituales, vel totidem libros, et vocari poterunt novi testamenti generationes.

Hoc etenim ordine non solum exterarum gentium, sed & in primis populi dei ab exordio generis humani res gestas ad nostra usque tempora commodissime reor me ad dei laudem posse commemorare.

Et sic cum Propheta dicere, In generatione et generationem annunciabo veritatem tuam in ore meo.

Et iterum, In generatione & generationem annunciabo laudem tuam. Magna siquidem laus est deo optimo maximo, non solum cum bonos premiat, sed etiam cum malos coercet.

Iccirco regula est scripturarum, inquit Hieronymus, ponere duas generationes, bonorum & malorum.

Quarum exemplis, quid nobis expetendum sit, quidve fugiendum, edocemur.

Pulchrum enim est ex aliorum erratis instituere vitam nostram, & non, quid alii egerint, quaerere, sed quid optime actum sit, nobis proponere ad imitandum. Cognitio sane ex aliorum tum secundis tum adversis rebus percepta doctrinam habet omnium periculorum expertem.

Modus autem procedendi talis est:

Quod in qualibet generatione primo loco caput generationis ponitur, & mox historiae canonicae, deinde, quae durante generatione per nationes varias gesta sunt, pauca de multis celebriora scribentur. Et quia nonnul- <1-002-v> li catholici scriptores exemplo microcosmi macrocosmum, id est maiorem mundum, in sex aetates diviserunt, & sua cuique aetati dicta gestaque attribuerunt. Cunque haec divisio ab hac nostra non abhorreat partitione, curavi & aetates mundi annotare, Et cuique aetati generationes sub ea concurrentes attribuere, hoc modo:

Prima aetas ab Adam usque diluvium habet annos iuxta Hebraicam scripturam mille sexingentos quinquaginta sex <1656>. Sed iuxta Septuaginta interpretes, quos sequi intendo, annos bis mille ducentos quadraginta duos <2242>. Generationes vero decem iuxta utranque editionem. Quamvis autem computatio Hebraeorum videatur verior, secundum Augustinum in li<bro> de civi<tate> dei, Altera tamen Septuaginta interpretum est nobis communior. Ideo eam secutus sum.

Adam per lineam superbenedictam Christi, domini & Salvatoris nostri, secundum carnem genuit Seth. Seth Enos. Enos Cainan. Cainan Malalehel sive Mahalaleel. Malalehel Iared. Iared Enoch. Enoch Mathusalem. Mathusalem Lamech. Lamech genuit Noe. Quae aetas universali deleta est diluvio, sicut primam cuiusque hominis oblivio demergere consuevit aetatem. quotus enim quisque est, qui suam recordetur infantiam?

Secunda aetas a diluvio usque ad Abraham continet annos iuxta Hebraicam veritatem ducentos nonaginta duos. Sed iuxta Septuaginta interpretes habet annos nongentos quadraginta duos, generationes vero decem, iterum assumpto Noe, alioquin novem secundum Hieronymum. Noe enim per lineam Christi genuit Sem. Sem Arfaxat seu Arfachschad. Arfaxat Sale. Sale Heber. Heber Phalech sive Paelaeg. Phalech Reu. Reu Saruch. Saruch Nachor. Nachor Thare. Thare Abraham. Haec aetas quasi pueritia fuit generis populi dei. Et ideo in linea Christi iuventa est hebraea, a pueritia enim homo incipit nosse loqui post infantiam.

Tertia aetas ab Abraham usque ad David, annos habet iuxta utranque editionem noningentos quadraginta duos, generationes vero habet tredecim. Abraham enim genuit Isaac. Isaac genuit Iacob. Iacob Iudam. Iudas Phares. Phares Hezron. Hezron Aram. Aram Amminadab. Amminadab Naason vel Nachschon. Naason Salmon. Salmon Booz. Booz Obed. Obed Iesse, patrem David. Haec aetas velut adolescentia fuit populo dei, in qua aetate incipit homo posse generare. Propterea S. Matthaeus generationum in Abraham sumpsit exordium, qui & dictus est pater gentium.

Quarta aetas in David incipit, & usque ad transmigrationem populi Israel annos continet quadringentos octoginta quinque, Generationes vero habet decem & octo. David genuit Salomonem. Salomon genuit Roboam. Roboam genuit Abiam. Abia genuit Asa. Asa genuit Iosaphat. Iosaphat genuit Ioram. Ioram genuit Amasiam. Amasias genuit Oziam. Ozias genuit Ioatham. Ioatham genuit Achaz. Achaz genuit Ezechiam. Ezechias genuit Manassen. Manasses genuit Amon. Amon genuit Iosian. Iosias genuit Iechoniam. Iechonias genuit Iechoniam, quos tamen S. Matthaeus certi mysterii gratia .xiiii. posuit, a qua velut iuvenili aetate in populo dei regum tempora coepere. Haec nanque aetas gubernandis regnis solet apta consistere seu existere.

Quinta aetas quasi senilis a transmigratione Babylonis incipit & durat usque in Adventum domini, annos continet quingentos octoginta novem, sed generationes habet tredecim. Iechonia genuit Salathiel sive Schealthiel. Salathiel genuit Zorobabel vel Zerubabel. Zorobabel genuit Abiud. Abiud genuit Eliachim. Eliachim genuit Azor. Azor genuit Sadoch. Sadoch genuit Achim. Achim genuit Eliud. Eliud genuit Eleazar. Eleazar genuit Mathan. Mathan genuit Iacob. Iacob genuit Ioseph, virum Mariae, de qua natus est IHESVS, qui vocatur Christus. In qua aetate ut fessa senectute gens Hebraea malis crebrioribus quassata est.

Sexta vero aetas a Christo, domino & Salvatore nostro, incepit, nullaque generationum vel temporum serie certa habetur. Sed ut aetas decrepita ipsa totius seculi morte consumenda, has erumnosas plenasque laboribus mundi aetates, quique foelici morte vicerint septima iam Sabbati perennis aetate suscepti octavam, ut legitur in libro de imagine mundi, beatae resurrectionis aetatem, in qua semper cum domino regnent, expectant. <1-003-r>

INCIPIT CHRONOGRAPHIA AB EXORDIO MVNDI VSQVE IN

praesentem diem per Generationes veluti libros partita.

Titulus operis

Divisio libri

Generationes duae

Modus procedendi

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-002 v>

De sex aetatibus

Prima aetas

Secunda aetas

Reu disyllabum est

Tertia aetas

Quarta aetas

Quinta aetas

Sexta aetas <Text bis hierher oben im Kasten>

Chronographie Generatio Prima <1-003 r>

Incipit Chronographia ab exordio mundi usque in

praesentem diem per Generationes veluti libros partita.

Homo primus Adam.

Poetae

Eva

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-003 v>

Eiectio hominis de paradiso

Cain nascitur

Abel

Homicidium primum

Cain fratricida

Civitas prima Enochia sive Enoch

Civitates duae ortum habuere

Civitas reproborum

Chronographie Generatio II. Et III. <1-004 r>

Civitas bonorum

Ecclesia

Adam & Eva generaverunt plures

Adam prophetiae donum habuit

Adam moritur

Generatio Secunda

Seth bonus

De duabus columnis

Literarum exordium

Seth genuit Enos

Generatio Tertia

Nomen domini

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-004 v>

Generatio Quarta

Cainan

Mahalale el hebraice

Generatio Quinta

Malalehel

Generatio Sexta

Iared

Generatio Septima

Enoch

Mathusalem

Enoch in paradisum

Enoch optimus

Lamech

Bigamia

Cain interficitur a Lamech:

Chronographie Generatio Octava <1-005 r>

Iabal alias Iabel

Iubal alias Tubal

Noema

Generatio Octava

Mathusalem

Mathusalem genuit Lamech

Iabal

Iubal

Musica

Tubalcain

Ferraria ars

Noema

Artium origo

Generatio Nona

Lamech

Noe

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-005 v>

De annorum computatione

Generatio Decima

Anno ab exordio mundi 1640 & paucis supra natus est Noe, & hoc secundum Septuaginta, vel secundum Philonem 1656. Sed secundum Hebraicam veritatem anno ab exordio mundi 1056 natus est Noe ex Lamech per lineam Christi, & in eo incepit decima generatio.

Sem

Cham

Iapheth

De Gigantibus

Arca Noe

Diluvium

Egressio Noe de Arca

Chronographie Generatio Decima <1-006 r>

Ex Beroso Babylonico Chaldaeo Historiographo

Diluvium

Noe

Theologia

Philosophia

Tuyscon

De aureo secula

De aequivocis

Ioves

Hercules

Ninus

Noe

Noa hebraice Ianus

Coelum

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-006 v>

Generatio Undecima

Sem

Aetas secunda

Noe

Homicidium

Noe

Noe inebriatus est

Servitus prima

Divisio generis humani

Sacerdotes

Milites

Servi

Vini inventor

Ex praemissis patet falsum esse, quod Poetae scribunt, Liberum patrem vini primum repertorem fuisse, & ideo pro deo habitum. Cum Noe longe praecesserit eum, qui vinum plantavit, de quo tamen mox poenam persolvit, unde Ambro<sius> habetur in ca<pitulo> sexto die xxxv. di. Nec vinum, inquit, pepercit suo autori. Et post pauca. Non esset hodie servitus, si ebrietas non fuisset.

Vixit autem Noe post diluvium 350 annis foeliciter, et cum annos complevisset 950, mortuus est. Et praeter Sem, Cham et Iapheth reliquit filios & filias, viditque de filiis filiorum & ex illis descendentibus 24 millia virorum centumque, exceptis mulieribus & parvulis. Ex tribus quoque filiis Noe Sem, Cam & Iapheth lxxii gentes procreatae sunt, ut patet Genesis 10. Harum autem gentium partim vocabula manserunt, partim temporis vetustate mutatae sunt.

De morte Noe

Chronographie Generatio XI <1-007 r>

Ionichus prophetizat de quatuor regnis

<Filius Noe: Ionichus> qui natus est ei anno post diluvium, de quo Moyses tacet.

Hunc omnes testantur virum fuisse ingenio eminentissimum, & astronomum maximum. Qui primus omnium syderum cursus & stellarum habitudines contemplatus est.

Qua quidem diciplina ortum pariter & occasum quatuor regnorum principalium praevidit & docuit.

Astronomia

Subsyrsadebeth rex

Sem

Hierusalem

Filii Sem

Assyria

Chaldaei

Babylon

Syri

Damascus

Armenia

aethiopes

Cham

Chananaei

Iudaea

Phuth

Mesraim

aethiopes

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-007 v>

Getuli

Arabia

Nemroth

Iapheth

Ianus

Gomer

Galatae

Sarmatae

Paphlagones

Medi

Iones

Thurcia

Aeolia

Tarsus

Cyprus

Hispani

Cappadocia

Thracia

Sarmatae

Iapheth

Sem moritur

Chronographie Generatio XII XIII et XIIII <1-008 r>

Noe adoptivi

Germani

Tuysci

Sarmatae

Generatio Duodecima

Arfach schad

Chaldaei

Generatio Tertia Decima

Sale

Heber

Sale

Salem condita Hierusalem

Sarmatae

India

Indus

Crocodilus

Generatio quarta decima

Heber vixit annis 34 & genuit Paelaeg sive Phalech secundum Hebraeos, secundum vero Septuaginta interpretes Anno vitae suae 134. genuisse fertur Phalech.

Anno a mundi exordio 2509. Heber ex Sale est genitus. In quo per lineam Christi xiiii. coepit generatio. Et ab isto Heber Hebraei appellati sunt.

In cuius sane familia (secundum Augustinum xvi. de civi<tate> dei ca<pitulo> xi.) dum linguae dividerentur, Hebraea lingua, quae antea una sola erat, remansisse dicitur, ipsa quippe tum humana dicebatur, qua sola universum genus humanum loquebatur.

Hic Heber anno vitae suae 134. genuit Phalech in linea Christi, qui interpretatur divisio, quia in eius ortu linguarum divisio facta est, sive per linguas terra divisa est; quae linguarum multiplicatio mutatioque de poena venit, ut scribit Augu<stinus> de civi<tate> dei, vixit annis 474.

Heber hic habuit plures alios filios & filias, & inter caeteros unum, quem vocavit Iectan sive Ictan, qui habuit 13 filios, ut meminit Moyses Gene<si> 10: Elmodad, Saleph, & Azarmoth, Iare & Aduram, & Uzal, & Decla, & Hebal, & Abimahel, & Saba, Ophir, Evila et Iobab. Istorum habitatio facta est Massa.

In hac generatione divisae sunt linguae. Nemroth enim gigas filius Chus, filii Cham, filii Noe. Cum esset audacissimus & manu fortissimus libidine dominandi succensus, apud Babylonios cum suis existens, imperium & tyrannidem in filios Cham primus usurpavit. Cuius regni principium Babylon fuit, quam ipse fundavit, quamobrem robustus venator cognominari meruit, venator, id est deceptor animarum, quia cogebat homines ignem adorare, & humani generis oppressor factus dicitur. Berosus scribit, quod anno a salute humani generis ab aquis 131 coepit regnum Babylonicum, sub nostro Saturno, patre Iovis Beli. Et Saturnum vocat Nymbrotum, id est Nemroth.

Quatuor tamen Nemroth ex autoribus fuisse compertum habemus, primum hunc ex semine Cham, alterum ex semine Sem. Sem enim genuit Arphaxad, qui genuit Sale, qui genuit Heber, & fratrem eius Iectan sive Ictan, ut est apud Berosum scriptum, qui & ipse genuit Nemroth, qui genuit Cretem, qui genuit Coelum & Iovem, qui genuit Saturnum cognomento Nemroth tertius, prout refert Iacobus Benzio historicus. Quartum autem Nemroth Belum dicunt primum Assyriorum regem, quia liber, qui imago mundi inscribitur, sic inquit: Nemroth genuit Assur, qui genuit Belum cognomento Nemroth.

Heber

Hebraica lingua

Linguarum divisio

Nemroth

Babylon

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-008 v>

Belus

Nemroth primus

Nemroth

Iectan

Suphne

Linguarum confusio

Habuit autem Nemroth sermonem, cunctis persuadens ulcisci se volens de deo, timensque diluvium, dixit: 'Venite! Faciamus lateres & coquamus eos igni. Aedificemus civitatem & turrim, cuius cacumen ad coelos usque pertingat.' Quam cum aedificare coepisset, deus superbiam aedificantium hac sola animadversione percussit, ut gentes duae & lxx, quae eo ex omni mundo convenerant, quibus antea fuit unum labium eademque lingua, totidem linguarum confusione superinducta, separavit, necessitatem inducentem, ut alter alterius vocem non intelligeret, et super omnem terrae faciem spargeretur.

Et cum imperantis dominatio in lingua consistat, superbia Nemroth in lingua damnata est, ut ipse non intelligeretur, iubens homini, qui intelligere noluit, deo iubente sibi.

Nemroth autem linguarum confusione redargutus atque adeo confusus in Persidem secessit, ubi & Persas ignem colere docuit. Indeque error ille cecas illorum hominum mentes invasit, ut Solem deum esse putarint,

Demum, ut quidam tradunt, a filiis suis, qui octo fuerant, castratus, una cum Camese filio in Italiam traiecit, ibique, ubi nunc Roma est, urbem Camesam nomine filii sui condens appellavit.

De hac turri (dicit Iosephus) quia latitudo tanta erat, ut prope eam aspicientibus longitudo videretur imminui, dii vero ventos immittentes everterunt eam, et vocem propriam uniquique partiti sunt, propterea Babel contigit vocari, quod Hebraei confusionem vocant.

De hac etiam turri meminit Sibylla dicens: Cum omnes homines existerent unius vocis, quidam turrim aedificaverunt excelsam, tanquam per eam ascensuri in coelum, dii vero turbines immittentes everterunt turrim, & vocem propriam unicuique partiti sunt.

De campo Sennaar meminit Estius, ut idem Iosephus refert, quod in regione Babylonis fuerat dicens, Qui de sacerdotibus sunt erepti, Iovis sacra sumentes in Sennaar Babylonis venerunt, divisique sunt post hoc diversitate linguarum, migrationes agentes, apprehenderunt mediterranea simul & maritima.

Babel turris

Heber

Regnum Babel

Assyrii

Assur

De monstrosis

Monoculi

Hermaphroditus

Chronographie Generatio XV Et XVI <1-009 r>

Sciopodes

Generatio Quinta decima

Phalech

Hispania

Iberia

Generatio sexta decima

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-009 v>

Regau seu Rau

Scythae

Aegyptii

Scythia

Furtum

Tanais rex

Tanais

Scythica gens

Bactriani

Parthi

De Amazonibus

Amazones

Chronographie Generatio XVI <1-010 r>

Matrimonium servitus

De regno Aegypti

Menas

Reges Aegypti

Pharaones dicti sunt reges Aegyptiorum pro dignitate

Aegyptus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-010 v>

Ptolemaei dicti reges omnes Aegypti

Aegyptus

Thebe

Philosophia

Astronomia

Memphis

De moribus regum Aegypti

Leges

Chronographie Generatio XVI <1-011 r>

Divisio Aegypti

Politia

Leges Aegyptiorum

Fides

Leges ad hominum commercia

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-011 v>

Musica

Medici

De exordio regni teutonicorum seu germanorum

Teutones

Tuyscon primus rex Germaniae

Secundus

Tertius

Quartus

Quintus

Sextus

Septimus

Suevi

Turegum

Octavus

Nonus

Decimus

Generatio Septima decima

Baruch alias Saruch

Regnum Assyriorum

Chronographie Generatio XVIII <1-012 r>

De Hungaris et regni initio

De Bohemia & regni initio

Attilas

Vladislaus

Bohemiae situs

Hercynia sylva alias Harcynia

Suevorum gens

Generatio decima octava

Nachor

Assyriorum regnum

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-012 v>

Reges Assyriorum

Berosus atque Metasthenes in his concordant

Regna duo clariora

Regna quatuor

Regna Sicyoniorum

Reges Sicyoniorum alias arcadum

Chronographie Generatio XIX <1-013 r>

Generatio Nona decima

http://daten.digitale-sammlungen.de/~db/0002/bsb00020132/images/index.html?id=00020132&fip=193.174.98.30&no=&seite=47

Thare secundum Hebraeos vixit annis 70 & genuit Abram. Sed secundum Septuaginta interpretes anno vitae suae similiter 70. genuit Abram. Sunt ergo a diluvio ad Abraham, ut ait Philo, anni ducenti nonaginta duo <292>.

ANNO ab exordio mundi 3114. in Thare Nachor filio per lineam Christi xix. coepit generatio.

Hic Thare cum esset 70 annorum, ut refert Isidorus, genuit Abram & Nachor & Aram.

Abram duos filios genuit Ismahelem & Isaac.

Nachor secundus filius Thare octo de Melcha genuit filios. E quibus Bathuel ultimus fuit, qui genuit Rebeccam filiam, & Laban filium.

Hus primus erat filius Nachor, Iob filius Hus.

Buz secundus filius Nachor, filii illius Beor & Balaam.

Bathuel habuit Rebecam & Laban. Hic Laban duas habuit filias, Lian & Rachel.

Camuel quartus filius Nachor. Caseth quintus. Aran sextus. Pheldas septimus. Bela octavus.

Aram vero tertius filius Thare genuit Loth, Sarai et Melcham. Sarai uxorem duxit Abram frater, & Melcham Nachor frater. Iste Aram inter Chaldaeos mortuus est in civitate Hur.

Porro Thare odio habere coepit terram Chaldaeorum propter Idola, quae apud eos venerabantur, quia ignem adorabant, & propter luctum Aram, filii sui.

Hebraei enim fabulabantur, quod cum Thare & filii eius recusarent adorare ignem, miserunt eos in ignem, qui deum verum adorantes evaserunt illesi, excepto Aram, qui in fide deficiens consumptus est.

Eduxit igitur Thare Abram et suos de Chaldaea, migravitque in Charram sive Aran, Mesopotamiae civitatem, ubi demum mortuus est, dum vixisset annis ducentis quinque <205>.

Anno a mundi exordio 3141., anno generationis currentis 27. mortuus est Belus, Babyloniae rex, cum iam regnasset annis 75. Et successit ei filius suus Ninus, qui in serie regni Assyriorum primus ponitur. Non quod ille primus rex esset, cum pater eius Belus ante illum 75 annis regnasset in Babylone, quam aedificavit Nemroth. Sed quia caeteris regibus, fraudis ignaris & regnorum suorum finibus contentis, ipse propagandae dominationis libidine arma foris extulit, cruentam vitam bellis egit, donec omnem Asiam excepta India imperio suo subiecit. Unde factum est, quod, etsi tum non nulla alia regna fuissent exorta, regnum tamen Assyriorum Monarchiam obtinuit & principatum, de quo & Ionichus, quartus filius Noe, ut supra dictum fuit, ita fore praedixit.

Et Daniel propheta Nabuchodonosor in statua per quietem visa interpretationem fecit.

De hoc Assyriorum regno Trogi Pompei abbreviator sic exorsus est: Principio, inquit, rerum gentium nationumque imperium penes reges erat, quos ad fastigium huius maiestatis non ambitio secularis, sed spectata inter bonos moderatio provehebat, populus nullis legibus tenebatur, arbitria principum pro legibus erant, fines imperii magis tueri quam proferre mos erat, intra suam cuique patriam regna finiebantur. Primus omnium Ninus, Beli, regis Assyriorum, filius, veterem gentium morem nova imperii cupiditate mutavit. Hic mortuo patre Belo in regno successit. Moxque in solacium doloris imaginem patris sculpi iussit, tantamque reverentiam exhibuit statuae, ut quibuslibet reis, qui ad eam confugissent, parceret. Propter quod homines divinos honores ceperunt illi imagini impendere, emulationeque illius plurimi postea charis suis mortuis imagines dedicavere. Hinc exortum habuisse fertur idolatria a Belo introducta imaginatio.

Ninus igitur patre defuncto totam Assyriam obtinuit, civitatemque Camsor regni, a nomine suo appellatam Niniven, caput regni constituit, & itinere trium dierum ampliavit.

Et quia secundae res ut plurimum maiorum ingerunt cupiditates, ad reliquam Asiam subiiciendam profectus, omnem annis 17 praeter Indos & Bactrianos in potestatem suam redegit. Excipit etiam Diodorus Siculus Arabiam, quae gens libertatem servans, nullum advenam apud se regnare passa est, ita neque Persarum neque Macedonum reges, quamvis potentes, armis eorum imperio potiti sunt. Est enim regio inexpugnabilis, propter loca partim deserta, partim arida, aquisque deficientia. Unde societatem Ninus cum Arieo, Arabum rege, iniit, & eum sibi adiutorem fecit.

Deinde arma in Bactrianos vertens Ninus, ibi Semiramidem uxorem duxit; quae, cum clarissima omnium mulierum feratur, quom ex humili fortuna ad tantam gloriam pervenerit, haud ab re erit referre:

Est Syriae civitas Ascalon iuxta templum deae, quam appellant Dercetam, facie hominis, reliqua parte corporis piscem, huius causae fabulam ferunt: hanc a quodam adolescente impregnatam Venere suggerente, ac deam sui erroris pudore ductam, natam filiam in desertum exposuisse, & ab avibus susceptam nutritamque. Anno acto a pastoribus compertam aiunt, & praesidi pastorum regi donatam. Qui liberis carens ut filiam magna cura nutritam Semiramidem ab avibus (Eo enim nomine lingua Syra vo- <1-013-v> cantur) appellavit. Quae cum iam nubilis esset, ac pulchritudine caeteras anteiret puellas, praefectus Syriae, cum apud Simmam (ita enim vocabatur pater nutricius) divertisset, virginis amore captus, uxorem illam sumens, duxit in Niniven sive Ninam. Et cum plures virtutes Semiramidis formam exornarent, vir uni mulieri deditus, nil absque eius agebat consilio.

Inter haec Ninus Bactrianorum patriam accessu difficilem, viribus praevalidam, grandi exercitu coacto est ingressus, fuere autem in Bactris plures insignes urbes, quarum una praeclarissima caeteris tum magnitudine praestantior, tum arce munitissima, Bactra dicta, vel ut Stephanus de urbibus scripsit, Bactrion.

Sed & Bactrianorum rex Zoroastes comparato valido exercitu Nino occurrit in regni finibus, hostes in fugam versos superat, persequiturque cedendo usque ad montes proximos, ad centum millibus hostium cesis. Deinde auxilium ferente suis Nino, superati a multitudine Assyriorum Bactriani dispersi sunt, suaeque quisque urbi subsidio abiit.

Ninus caeteris urbibus captis Bactra & natura loci & rebus caeteris, quae ad defensionem spectant, munita, cum expugnare non posset, obsedit. Protracta autem longa obsidione, vir Semiramidis, Menones dictus, amoris impatiens uxorem accersit. Quare perspicax magnique ultra muliebrem sexum animi, tempus nacta, quo virtutem ostenderet, viam multorum dierum ingreditur, induta stola eiusmodi formae, ut vir mulierve esset, nequiret conspici.

Cuius tanta erat commoditas, ut postmodum Medi Persaeque stola Semiramidis uterentur.

Cum venisset in Bactra, perspecta obsidione, tum locis urbisque situ, quaeque adiri posset, animadversis. Arcem, quia loco natura munito diffilique erat accessu, custodiis proinde vacuam, inferiori parti veluti arce ab hoste tuta omnibus intentis, conspexit. Sumptis igitur, qui per loca petrosa abruptaque ascendere soliti erant, per aditum vallis praecipitem superata loci asperitate partem arcis capit, magnoque ad terrorem excitato tumultu, signum captae arcis obsidentibus dedit. Qui infra urbem erant, arce amissa obstupefacti, relictis moenibus fuga salutem quaesierunt.

Capta est hoc modo civitas, tum admiratus Semiramidis virtutem rex Ninus, in primis eam donis multis cumulavit, deinde pulchritudine eius allectus, persuadere viro conatus est, ut illam sponte sibi uxorem donaret, pollicitus filiam suam ei ea gratia donaturum, renuenti comminatus est ei, se oculos, ni pareret, eruiturum, hoc perculsus timore simul & amore incensus Menones, laqueo vitam finivit, Semiramidem Ninus uxorem accepit. Superato hoc modo Zoroaste atque occiso, constitutis rebus Bactrianorum exercitum Ninus dimisit, & ad propria rediit, haec Diodorus.

Zoroastes, rex Bactrianorum, quem occidit Ninus, Cham, filius Noe, fuisse dicitur secundum Magistrum in historiis.

Et fertur magicae artis inventor. Qui & septem artes in xiiii. columnis scripsit, septem aeneis, & septem latericiis, contra ignem & aquam. Ninus vero libros eius combussit, & ab eis orta sunt Idola.

Et ab imagine Beli eiusque nomine Idola dicta vel Beel vel Baal, aut Baalim, Beelphegor, aut Beelzebub, unde Syrophanes, primus idolatra Aegypti, de isto Zoroaste beatus Augustinus xxi. de civi<tate> dei dicit. quod fertur e Zoroaste, quod solus ipse natus riserit, cum omnes alii plorent, nec aliquid boni risus demonstravit.

Nam licet magicarum artium inventor, a Nino tamen rege Assyriorum fuit superatus.

Clemens in itinerario dicit, quod hic volens videri deus & astris multum intentus, velut scintillas quasdam ex stellis producebat, ut rudes in stuporem miraculi traherentur.

Tandem ab ipso daemone, quem importunius frequentabat, est succensus, cui extruxerunt sepulchrum, tanquam amico dei, vehiculo fulminis ad coelum levato, unde & hoc nomen post mortem sortitus est Zoroastes quasi vivens astrum.

Cum Aristotels scribat, vicies centum millia versuum ab ipso condita. Miratur Helinandus, quom Aristoteles viderit libros eius, cum Ninus eos combusserit.

Isidorus dicit eum a Nino interfectum. Eius autem magicam post multa secula Democritus ampliavit.

EX GENTILIVM SCRIPTVRIS

Nachor pater Thare

Generatio Thare

Idola

Moritur Belus

Ninus rex

Monarchia Assyriorum

De regno Assyriorum

Reges

Ninus

Asylum

Prima Idolatria

Ninus Assyriorum rex

Ninive alias Nina

De Arabia

Ninus

Semiramis

Derceta dea

Ascalon

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-013 v>

Bactrianum regnum

Bactra

Zoroastes

Stola

Zoroastes

Idola

Idolatria

Zoroastes risit ea hora qua natus est <Der vollständige Text bis hierher befindet sich oben im Kasten.>

Ex gentilium scripturis

EX GENTILIVM SCRIPTVRIS

Berosus Chaldaeus, ut Iosephus in primo de iudaica antiquitate significat, fuit sacerdos, notarius & scriba publicus, & praecessit Alexandri regnum, quo tempore, ut autor est Metasthenes, penes sacerdotes solos erat puplica <sic!> fides annalium, quamobrem omnem Chaldaicam defloravit historiam, sic exorditur dicens:

"Ante aquarum cladem famosam, qua universus periit orbis, multa praeterierunt secula, quae a nostris Chaldaeis fideliter fuerunt observata."

Et cum de inundatione orbis ac salvatione Noe filiorumque late scripserit, subiungit,

"Igitur ab hoc anno salutis humanae ab aquis primordio sumpto, nostri maiores numeros scripserunt. Nos abbreviate referemus origines & tempora & reges eorum duntaxat regnorum, quae nunc magna habentur in Asia <1-014-r> quidem nostrum omnium celsissimum Babylonicum, in Africa Aegyptium & Libycum.

Postremo in Europa quatuor nostri enumerant, Celtiberum, Celte, Kytim, quod illae gentes Italicum appellant, & Tuysconum, quod a Rheno fluvio per Sarmatas in Pontum finit. Addunt quidam etiam quintum Ionicum",

deinde Berosus describit arborem filiorum Noe, deinde filiorum Sem, Cham, & Iapheth.

Postea in 4. li<bro> Berosus de Noa aut Iano refert, quod in Europa regem Sarmatiae fecerit Tuysconem, a Tanai ad Rhenum, iunctique sunt illi omnes filii Istri & Mesae ab Adula monte usque in Mesembriam ponticam, haec ille.

Berosus

De regno Teutonicorum ac Sarmatarum

Chronographie Generatio XX <1-014 r>

Tuysconum regnum id est Germanorum <Text bis hierher oben im Kasten>

Generatio Vicesima

http://daten.digitale-sammlungen.de/~db/0002/bsb00020132/images/index.html?id=00020132&fip=193.174.98.30&no=&seite=49

A diluvio usque ad Abraham sunt anni secundum Hebraeos, ut ait Philo, ducenti nonaginta duo <292>, sed secundum Septuaginta sunt anni nongenti quadraginta duo <942>. Ab Abraham usque ad nativitatem Moysi sunt anni quadringenti viginti quinque <425>. Et a Moyse ad inchoatum templum ligneum & legem datam in monte Sinai anni octoginta <80>.

AETAS tertia mundi in Abraham patriarcha ac in eo per lineam Christi ab exordio generis humani anno 3184. vicesima incepit generatio.

Natus enim fuit Abraham anno patris sui Thare 70. regni vero Nini regis Assyriorum 42.

Unde Orosius in praefatione libri de Ormisda mundi sic ait: Ab Adam usque ad nativitatem Abrahae sunt anni 3184, vel, ut alii habent, tria millia 34, qui ab omnibus historiographis vel sunt omissi vel ignorati. Ab Abraham autem usque ad nativitatem Christi sub Augusto Octaviano anni sunt duo millia quindecim <2015>. In quibus autores & scriptores inter se omnium ocia negociaque triverunt.

Hebraei tamen, quos non sequor, ab exordio mundi usque ad nativitatem Abrahae solum ponunt mille nongentos quadraginta octo annos <1948>. Et sic secundum Septuaginta interpretes, quos sequitur Beda & Orosius & ecclesia, exceditur Hebraeorum supputatio mille ducentis triginta quatuor annis <1234>.

Porro Ninus, ut refert Otho frising<ensis>, cruentam victoriam tanquam lupus seviens inter oves inermes quinquagesimo secundo regni sui anno in oppugnatione urbis cuiusdam sagitta percussus interiit in ipsoque veridice impletum est: Omnis, qui acceperit gladium, gladio peribit, quod actum est anno Abrahae decimo. Diodorus sit ait.

Genito ex Semiramide filio, cui nomen Nini indidit, excessit e vita imperio uxori relicto. Sepultus est in regia sepulchro ingentis molis, altitudine novem stadiorum.

Mortuo autem Nino, primo rege Assyriorum, anno ab exordio mundi 3194. relicto filio impubere Nino & uxore Semiramide, haec neque immaturo puero (ait Iustinus) tradere imperium, nec ipsa palam tractare ausa, tot ac tantis gentibus vix patienter uni viro, nedum foeminae parituris, simulat se pro uxore Nini filium, pro foemina puerum. Nam & statura utrique mediocris, & vox pariter gracilis, & lineamentorum qualitas matri ac filio similis. Igitur brachia ac crura velamentis, tiara caput tegit, & ne novo habitu aliquid occultare videretur, eodem ornatu & populum vestiri iubet, quem morem vestis exinde gens universa tenet. Sic primis initiis sexum mentita puer credita est, magnas deinde res gessit, quarum amplitudine, ubi invidiam superatam putat, quae sit, fatetur, quemve simulasset, nec hoc illi dignitatem regni ademit, sed admirationem auxit, quod mulier non foeminas modo virtute, sed etiam viros anteiret.

Haec Babyloniam condidit, & murum urbis cocto latere circumdedit, arena, pice, bitumine interstrato, quae materia in illis passim locis e terra exaestuat. Multa alia praeclara huius reginae fuere, siquidem non contenta acquisitos a viro regni terminos tueri, Aethiopiam quoque regno suo adiecit, Sed & Indiae bellum intulit, quo praeter illam & Alexandrum magnum nemo intravit. Iustinus haec.

Sed Diodorus Siculus li<bro> 3. refert hoc modo, universa deinceps peragrata Aegypto, Libyaque magna ex parte in ditionem redacta, ad Iovem Ammonem transiit, sciscitatura a deo suae vitae finem, dicitur responsum ei datum, ab hominibus migraturam esse atque a multis Asiae gentibus immortalium honores assecuturam. Idque fore, cum ei Ninus filius insidiaretur, de quo infra.

Idem Diodorus paulo post, constitutis, inquit, Aethiopiae Aegyptique rebus Semiramis ad Bactrianos Asiae cum exercitu descendit, & cum diutius pacem egisset, honoris cupida, excogitavit aliquid memoria dignum bellum gerere. Audiens igitur Indorum gentem maximam, inter caeteras orbis regiones pulchram fertilemque, arma in Indiam vertit.

Est autem India prae caeteris pulchritudine excellens regio, multis fluminibus distincta, bisque fructus annuatim ferens, adeo autem omnibus exuberat ad victum necessariis, ut affatim ubilibet fructus afferat, dicitur nunquam in ea sterilitatem <1-014-v> esse, aut fructuum vastitatem.

Est ibi incredibilis elphantorum numerus, qui virtute & robore corporis longe Libycis praestant.

Similiter auri, argenti, aeris, lapidumque preciosorum caeterarumque rerum, quae ad delicias atque opes spectant, summa copia.

Quae singula Semiramidem ad bellum Indicum invitavere.

Videns autem, quantum bellum susceptum esset, magnisque viribus sibi opus esse, omnibus provinciarum praefectis mandavit, ut pro magnitudine provinciarum iuniores bello aptos conscriberent. Edixit quoque reliquis, ut post triennium in Bactris parati instructique adessent. Iussitque in Phoenicia, Cypro, Syria atque aliis maritimis locis, ubi ea materia suppetit, naves fluminibus aptas parari.

His tandem confectis, copias omnes in Bactris coegit, fuit militum numerus, ut Ethesias tradit, tredecies centena millia militum <1.300.000>, equitum millia quingenta <500.000>, currus autem ad millia centum <100.000>, naves diversae ad duo millia <~ 2000>.

Audita rex Indorum tum exercitus magnitudine, tum ingenti apparatu belli, conatus est excedere Semiramidis vires.

Et primum ex arundinibus navigia confecit ad quatuor millia <~ 4000>, fluvio accommodata.

Armorum quoque omnis generis copias confecit.

Elephantorumque venatione facta plurimos ad bellum instruxit,

omnibusque paratis atque instructis, nuncios ad Semiramidem nunc appropinqunatem mittens, reprehendit eius ambitionem, quod nulla lacessita iniuria bellum sibi inferret, multisque verbis eam per literas incusans, deos invocans testes, minatus est, si acie victa esset, se illam cruci affixurum. Lecta epistola ridens Semiramis, non verbis, sed virtute certandum respondit, deinde regis classe inventa durum certamen commissum est, ac diutius magnis viribus utrinque pugnatum, tandem superata Indorum classe ad mille naves submersae sunt, multique mortales capti, pontem supra flumen, quo facilior esset transitus, construxit, praesidioque ex utroque latere imposito, omnes copias traduxit, urbes et insulas cepit, ad centum millia hominum <~ 100.000> in servitutem redeagit.

Classe amissa, Indorum rex simulans suas copias procul a flumine retro abduxit, ut hostes id formidine factum rati flumen transirent.

Semiramis vero parte copiarum ad pontis custodiam relicta, Indos cum reliqua parte exercitus persecuta est, atque de victoria secura, in primis pugnans Indos in fugam vertit.

Rex haud ea re perculsus, adversus reginam virili animo proficiscitur, magnamque edebat Assyriorum cedem.

Cum autem magnus interfectorum cumulus fieret, timor & tremor omnia complessent, nulli iam ordinem servabant, ita omnibus ferme Assyriis ad fugam intentis, Rex Semiramidi casu obvius, primum sagitta brachium eius, deinde iaculo humerum sauciavit, mox omnes ad fugam versi, ad naves tendunt.

Insequentibus Indis magna cedes facta est, per loca tantae multitudini angusta, ita, ut Assyrii suomet tumultu interirent.

Multi ex utroque pontis latere fugientium multitudine in aquam praecipitati sunt.

Semiramis, cum maior eorum pars, qui bello superfuerant, flumen transisset, pontem, quam fecerat, discidit, multis Indorum, qui illos insequendo ascenderant, vi fluminis submersis.

Rex multis prodigiis augurumque responsis monitus, ne flumen transiret, finem insequendi fecit.

Semiramis vero permutatis captivis in Bactrianos rediens, maiorem exercitus partem dimisit.

Itaque frustrata Babylonem rediit. Haec multo pluribus verbis Diodorus.

Qui etiam dicit postea tradito filio regno evanuisse iuxta oraculi responsum, & aliqua satis fabulosa subiungit.

Idem Diodorus refert, quod Indorum populus fuerit in septem tribus distributus.

Prima est philosophorum, hi ab omni opere immunes neque serviunt cuiquam neque imperant, pauciores numero, sacra diis faciunt, & curam habent defunctorum tanquam chari diis, anni principio conveniunt, siccitates, pluvias, ventos, morbos, praedicunt, caeteraque, quorum cognitio possit utilis esse. Qui falsum dicit, quod perpetuo sileat, poenam subiit.

Secunda tribus est agricolarum, quos nullus hostis lacessit, neque spoliat, vivunt autem in campis cum uxoribus & liberis, soluti metu, neque in urbes conveniunt, dant regi tributum. Omnis enim India subdita est regibus.

Tertiam tribum conficiunt pastores, qui neque in civitatibus neque in villis morantur, utuntur tabernaculis, venatu ac retibus, tutas a feris avibusque terras reddunt.

Quartum locum artifices tenent, quorum pars armis, pars rusticis instrumentis fabricandis vacat.

Quinto ordine milites armis dediti sunt, tum equi elephantique bello apti ex regia victum habent.

Sextus est ordo Ephororum, hi, quaecunque in India aguntur, regi referunt.

Septimo loco existunt, qui publicis consiliis praesunt, nobilitate prudentiaque insignes, at numero paucissimi. Duces insuper ex his deliguntur ac principes.

Has in partes politia distributa est, & non licet unius ordinis virum alterius uxorem ducere, neque exercitium mutare.

Leges apud Indos habentur variae, <1-015-r> quae fuerunt a priscis philosophis editae, lege enim sanxerunt neminem omnino servum esse, liberos aequo iure honoreque haberi, optime ad omnem fortunae casum instituisse vitam. Stultum videri leges aequas omnibus positas, fortunas non aeque omnibus communes esse.

Semiramis cum haberet privignum, Trebetam dictum, suspicione affectandi regnum ducta, insidias illi parare coepit. Qui classe facta e regno ex Asiaque in Europam profectus, id est per mare in Rhenum, ac inde per Mosellam fluvium in valle pulcherrima Galliae consedit, ibique florentissimam urbem totius Galliae caput fundavit, ac Treverim ex nomine suo appellavit. Extant ibidem hodie antiquae nobilitatis monumentorum insignia. E quibus circa annos domini mille ducentos <1200> repertum est in lapide sculptum tale Epitaphium:

Nini Semiramis, quae tanto coniuge foelix.

Plurima possedit, sed plura prioribus addit.

Non contenta suis nec totis finibus orbis.

Expulit a patrio privignum Trebeta regno.

Insignem profugus nostram qui condidit urbem.

Ante Romam Treveris stetit annis mille trecentis, Gotfridus.

Fuit autem Semiramis elatissima mulier & impudica, de qua narrat Valerius maximus.

Cum ei, circa cultum capitis sui occupatae, aliquando nunciatum esset Babyloniam, cui dominabatur, defecisse, altera parte crinium adhuc soluta, ad eam expugnandam cucurrit, nec prius decorem capillorum in ordinem, quam tantam urbem in potestatem suam redegit. Quocirca statua eius Babylone posita est illo habitu, quo ad ultionem exigendam celeritate praecipiti tetendit.

Orosius de ea libro primo: Semiramis libidine ardens sanguinem sitiens, cum omnes, quos concubitu oblectasset, occiderit, tandem filio flagiciose concepto et impie exposito, incestu cognito privatam ignominiam publico scelere obtexit. Praecepit enim, ut inter parentes & filios nulla delata reverentia naturae de coniugiis appetendis, quod cuique libitum eset, liberum fieret.

Et, ut scribit Iustinus, cum filii concubitum petiisset, ab eodem interfecta est iuxta Iovis Ammonis oraculum, duos & quadraginta annos regno potita.

Anno quinquagesimo tertio praesentis generationis Ninus, filius Nini, Zameis alias dictus, Monarchiam Assyriorum suscepit, & annis triginta octo regnavit. Hic regno potitus, elaborato a parentibus imperio contentus, belli studia deposuit, & veluti sexum cum matre mutasset, raro a viris visus, ocium & delicias secutus, in foeminarum turba consenuit.

Existimabat enim incommoda omnia vitare, in continuis versari voluptatibus, vacuum esse curis summam in rege foelicitatem ratus.

Ad securitatem autem imperii & ut a subditis timeretur, annuatim certum militum indicebat numerum, acto anno copias remisso domum priori milite rursus a provinciis petebat, quo fiebat, ut & subditi promptius imperata faciebant. Annuam autem militum mutationem ad id conferre existimabat, ut parva temporis consuetudine nulla inter eos amicitia contracta, neque duces neque caeteri adversus regem conspirarent. Vita vero principis exterioribus ignota, voluptates eorum occultas reddit, & tanquam invisibilem deum ne verbo quidem quis blasphemare prae timore audet, hoc pacto duces, exercitus, provinciarum presides, iudices insuper singularum gentium aliaque pro regni cura disponens vitam agebat. Posteri quoque eius exempla secuti responsa gentibus per internuncios dabant.

Et sic imperium Assyriorum, qui postea (teste Iustino) Syrii vel Syri dicti sunt, ad Sardanapalum usque duravit.

Ninus moritur

Semiramis

Babylonia conditur

Bitumen

Semiramis

Indiae regnum

Indiae laus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-014 v>

Elephanti

Rex Indorum

Arundinum robur in India & crassitudo

Semiramis saucia

Pons super naves fabricatus erat

Indi in septem tribus distributi fuerunt

Philosophi

Agricolae

Reges

Pastores

Artifices

Milites

Ephori

Consiliarii

Indorum leges

Chronographie Generatio XX <1-015 r>

Semiramis

Trebeta

Treveris

Semiramis

Coniugium

Mors Semiramidis

Ninus rex secundus alias Ninias vel Ninas

Assyrii

Syri <Der vollständige Text bis hierher befindet sich oben im Kasten.>

Abraham

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-015 v>

Iudaei dicti

Abraham annus repromissionis

Pentapolis

Mare mortuum

Abram

Sarai

Pharao

Arithmetica

Astrologia

Abram

Fratres

Bellum

Loth

Chronographie Generatio XX <1-016 r>

Abram

Melchisedech

De fide Abrae

Sara

Ismahel nascitur

Abram

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-016 v>

De Sodomis ante urbem conditam annis 1160. secundum Orosium

De Sodomis

Aorasia (non acrisia ut male alibi impressum est) legendum

De Sodomis

Statua salis

Mare mortuum

Loth

Abraham

Abimelech

Abraham

Isaac

Chronographie Generatio XX <1-017 r>

Abimelech

Abraham

Isaac

Mors Sarae

Eliezer

Rebecca

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-017 v>

Abraham

Aliter haec nomina ponuntur Genesis .25.

Africa

Moritur Abraham

Genealogia deorum

Iupiter Lysania

Iupiter

Cres rex Cretae primus

Creta

Generatio Vicesima prima

Isaac

Rebecca

Gemini Esau Iacob

Chronographie Generatio XXI <1-018 r>

Argivorum Regni Exordium

Inachus

Esau venator

Iacob pastor

Ius primogeniturae

Isaac

Abimelech

Esau

Isaac

Esau

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-018 v>

Idumaea

Iacob

Scala Iacob

Laban

Lia

Rachel

Amor vincit omnia

Zelpha

De filiis Iacob

Balam ancilla

Ioseph

Iacob redire paravit

Chronographie Generatio XXI <1-019 r>

Iacob cum angelo luctatus

Israel vocatur Iacob

Dina opprimitur

Emor rex

Circumcisio

Ioseph somnium

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-019 v>

Iidem Hismaelitae & Madianitae vocabantur

Infernus

Madianitae

Ioseph castus

Amor

Ioseph in carcerem missus

Somnia

Ioseph interpres somniorum

Isaac moritur annorum .180.

Phoroneus

Argos

Argivi

Isis

Inventio literarum

Ceres

Chronographie Generatio XXII. <1-020 r>

Ogyges

Minerva

Pallas

Palladis inventa.

Bellona

Thessalus

Diluvium particulare.

Delos

Apis

Serapis

Memphis

Generatio Vigesima Secunda

Iacob

Esau

Idumaea

Ioseph

Pharao

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-020 v>

Asenech

Filii Ioseph

Ioseph

Iacob

Iacob filii

Aegyptii cum Hebraeis non comedunt.

Ioseph

Chronographie Generatio XXII. <1-021 r>

Profectio Israel in aegyptum.

Iacob

De fame

Sacerdotum victus

Iacob

Sepultura

Iacob bene dixit filiis suis.

Testamentum Iacob.

Prophetia Iacob.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-021 v>

Iudaei dicti

Magia

Somniorum interpres Ioseph.

Moses

Reges & sacerdotes

Mors Iacob.

Argus rex

Triptolemus

Chronographie Generatio XXIII. <1-022 r>

Iudas

Ioseph

Thamar

Sela

Ioseph moritur.

Rex Aegypti Pharao dicebatur.

Rhodos

Iohannitae

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-022 v>

Apollo medicus, Vulcani & Minervae primus filius, his temporibus Eusebio teste clarus habitus est, qui medicinae repertor, & herbarum virium primus cognitor fuit, hic autem Apollo Pythius & sapientiae deus a poetis appellatus est. Qui & Pythonem serpentem, qui matrem Latonam persecutus fuit, sagittis confecit.

Chiron medicus, iustissimus vir, Centaurorum ductor, nutritorque Aesculapii, & magni doctor Achillis, iisdem temporibus claruit. Qui, ut multis placet, medicinam & herbarum vires primus invenit. Hic teste Orpheo cum Argonautis navigavit, & illorum iudex ac medicus fuisse dicitur. Tandem Herculem hospitio suscepit, & cum arma eius tractaret, sagitta e manibus cadens pedem levum vulnerat, nec se curare poterat, sed die nona moritur, vir immensae aetatis, & vix creditur tam diu vixisse.

Prometheus, Iapeti filius ex Asia Nympha coniuge, in Arcadia claruit, vir acutissimi ingenii, qui homines incompositos ac rudes ad mores politiores formavit.

Simulacra quoque hominum primus de terra formavit, & arte quadam veluti spiritum habentia moveri fecit, hinc sunt fabulae.

Astrologiam primus apud Assyrios docuit.

Insuper etiam ignem primus e silice eduxit, ut Plinius testatur.

Usum praeterea annuli, sed ferrei primus invenit, quem quarto digito in honorem cordialis venae portari suasit.

Tempore procedente apud Romanos Isidoro teste statutum emanavit, ut liberti civesque aureo uterentur annulo, libertini argenteo, & servi ferreo, attamen ut visum est, Iudas annulo usus est, vec <sic!> verisimile est, quod ab illo habuerit.

Fulminum denique rationem in Caucaso monte deprehendisse fertur, propter quod ignem coelestem furatum fuisse tradunt.

Atlas & ipse arcadicus, Promethei frater seu, ut aliis placet, filius, & Maiae pater, clarus fuit his temporibus, quippe astrorum cursum pervigili studio deprehendit, & primus de Astrologia inter graecos disseruit, propter quod finxerunt fabulae eum coelum portare.

Hic autem septem genuit filias, Nymphas appellatas: Maiam. Electram. Steropen. Meropen. Celaenon. Taygeten & Alcyonen. Hae sorores septem Atlantides sunt dictae, a patris nomine, quamvis cuiuslibet proprium nomen esset. Et Hesperides ab Hespero fratre aut filio Atlantis. Alii enim eas Atlantis volunt fuisse filias. Alii Hesperi. Sunt, qui ab Hesperia nominatas existiment. Atlantes tamen tres fuisse dicuntur, de quibus apud Bocatium.

Mercurius etiam nepos Atlantis, Iovis ex Maia filius. Sed quia plures Mercurii fuisse dicuntur, primum deorum nuncium seu interpretem fuisse Poetae describunt, dictusque est deus facundiae, & propterea, ut habetur Actuum quarto decimo. Paulum, quia erat dux verbi facundus, Gentiles Mercurium appellaverunt.

Mercurius alius aegyptius, qui cognominabatur Trimegistus, primus stellarum apud aegyptios inventor.

Qui ex Aegypto digressus, centum civitates condidisse fertur. Ibidemque verum deum colere homines docuisse.

Mercurium alium, cognomento Hermetis, natione Italicum ferunt, quem Fauno Italiae rege lyram & harmoniam didicisse credunt.

Mercurius quartus ante diluvium Lamech filius fuit, quem Tubal appellavimus, a quo musicae principia sumpsere.

Fuerunt & alii Mercurii quintus & sextus, quibus omnibus dantur eadem ornamenta, sed non eadem deitas, quia alius medicinae deus, alius mercatorum, alius furum, quae omnia a multis confunduntur.

Multa quoque in Graecia his temporibus finguntur. Ideo in sequenti generatione de diis gentium aliqua dicemus.

GENERATIO VIGESIMA QVARTA

Python

Chiron

Prometheus

Astrologia

Annulus

Fulmina

Atlas

Hesperides

Atlantides

Mercurii quatuor <Der vollständige Text bis hierher befindet sich oben im Kasten.>

Generatio Vigesima quarta

Phares

Saturnus

Venus

Ops

Titan

Chronographie Generatio XXIIII. <1-023 r>

Melisseus

Neptunus

Pluto

Iupiter

Iuno

Minerva

Mars

Vulcanus

Latona

Apollo

Diana

Ortygia

Delos

Epaphus ex Iove.

Io in vaccam

Isis

Mercurius

Maia

Mercurius mercibus praeest

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-023 v>

Bacchus ex Iove & Semele.

Bacchus

Dionysius

Iupiter

Hercules

Alcmena

Eurystheus trisyllabum

Herculis labores.

Perseus ex Danae Acrisii.

Pegasus equus.

Europa

Chronographie Generatio XXIIII <1-024 r>

Minos

Rhadamanthus

Aeacus

Aetna nympha

Palisci vel Palici

Tantalus ex Plote

Ceres

proserpina

Thetis

Peleus duxit Thetidem

Discordia dea

Iudicium Paridis

Pulchriori detur

Helenae raptus

Achilles

Leda

Castor

Pollux

Clytaemnestra

Gemini

Troianum bellum

Electra

Pleiades

Dardanus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-024 v>

Musae memoriae filiae

Gratiae tres

Minerva

Erichthonius

Currus Serpentarius

Mars dilexit Venerem

Cupido ex Marte

Apollo

Leucothoe

Apollo

Apollo alias Phoebus

Corvus Apollinis avis

Chiron

Aesculapius medicus

Cyclopes fabricatores fulminum

Diana

De sacris deorum

Cyprii

Chronographie Generatio XXIIII. <1-025 r>

Taurici advenas caedebant.

Pescenius

Isidis aegyptiae sacra.

Nomina mutantur.

Romulus Quirinus

Lampsacus Priapus

Apud Lindum opidum Rhodi Herculis sacra sunt, quae maledictis & execrationibus celebrantur, eaque pro violatis habent, si interea vel imprudenti alicui exciderit bonum verbum.

Apud Suevos, Germaniae populos nobilissimos, Senones, ut scribit Cornelius Tacitus, statuto tempore in sylvam, auguriis patrum & prisca formidine sacram, caeso publice homine celebrabant, nec quisquam ingrediebatur, nisi vinculis ligatus. Innumera alia his non absimilia omitto, super quibus merito exclamat Lucretius:

O stultas hominum mentes, o pectora caeca!

Qualibus in tenebris vitae quantisque periclis

degitur? hoc aevi quodcunque est. <Lukrez II, 14-16>

Quis haec ludibria immo sacrilegia non derideat? qui habeat aliquid sanitatis, cum videat homines vinculo mente captos ea serio facere, quae si quis faciat in lusu, nimis lascivus & ineptus esse videatur.

Quis autor praedictarum vanitatum fuerit.

Harum vanitatum primus autor extitit Melisseus Cretensium rex, quod intelligo ita generaliter.

Nam longe ante illum Aegyptii Isidi atque Osiridi sacra faciebant.

Et Chaldaei ante nativitatem Abrahae ignem pro deo colebant.

Idola a Belo, patre Nini, primi Assyriorum regis, traduntur causam traxisse.

Sed & ante Moysen pueros idolo Moloch immolabant.

Verum ritus ita solennes ac cerimonias colendorum deorum Didymus in libris narrationis Pindaricae scribit Melisseum regem introduxisse, & primum diis sacrificasse, ritus novos & sacrorum pompas invenisse,

huius ducis fuisse filias duas, Amaltheam & Melissam, quae Iovem puerum caprino lacte & melle nutrierunt, unde poetica illa fabula originem sumpsit advolasse apes atque os pueri melle complesse.

Melissam vero a patre primam sacerdotem Matri magnae, hoc est Terrae seu Vestae, constitutam, unde postea eiusdem matris antistites Melissae nuncupantur.

Et historia gentilium sacra testatur ipsum Iovem post quam rerum potitus est, in tantam insolentiam venisse, ut ipse sibi fana in multis locis instituerat <sic!>. Nam cum terras circuiret, in quencunque locum venerat, reges principesque hospitio sibi comitate sua & amicitia copulabat, & cum digrederetur ab eis, imperabat sibi aedificari fanum, & suo hospitisque sui nomine insigniri, quasi ut ex hoc posset amicitiae & foederis memoria conservari, quod ille astutissime excogitavit, ut sibi divinum honorem & hospitibus suis perpetuum nomen acquireret, cum religione connexum.

Gaudebant autem illi & libenter obsequebantur, ac nominis sui gratia annuos ritus & festa celebrabant.

Nam licet ambitiosus esset & libidini deserviret, multa tamen bona & utilia humanae vitae adinvenit, quin- <1-025-v> quies terram circuivit, leges ac bonos mores docuit. Et mala quaedam sustulit, & inter alia amovit pravam consuetudinem comedendi carnes humanas, quibus Saturni tempore vescebantur.

His & aliis immortalem gloriam & memoriam adeptus est sempiternam, sive igitur a Melisseo, ut Didymus tradit, colendorum deorum ritus effluxit, sive a Iove ipso, ut alii volunt.

De tempore tamen constat, quando dii coli coeperunt, Melisseus enim non multum antecessit aetate Iovem, utpote pronepotem, quem educaverat, & iccirco fieri potest, vel ut ante vel ut adhuc puero Iove deos colere institueret, post mortem inde deorum patrem ac dominum & coeli regem dixerunt.

Lindus

Suevorum sacra.

Vanitas vanitatum

Quis autor praedictarum vanitatum fuerit.

Melisseus

Idola

Didymus

Amalthea

Melissa

Melissae

Iupiter autor culturae deorum & leges instituit. <Der vollständige Text bis hierher befindet sich oben im Kasten.>

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-025 v>

Iupiter arcas.

Faunus

Fatua

Bona dea

Sacra Liberi.

Cytheron

Numa Pompilius

Muta dea.

Lares

Caeca

Cunina

Stercutius

Flora

Floralia

Tutinus alias Futinus.

De caecitate eorum qui plures deos opinantur.

Aegyptii

Sibylla Erythraea

Iupiter

Apollo

Chronographie Generatio XXIIII. <1-026 r>

Propagatio liberorum cur data sit.

Iupiter raptor.

Themis dea honestatis.

Mores deorum.

Iupiter optimus maximus.

Ganymedes.

Apollo

Mercurius

Lyra

Liber pater.

Hercules

Omphale

De erumnis deorum.

Metamorphosis

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-026 v>

Dii latuerunt in variis formis

Gigantes

Saturnus

Uranus

Iupiter

Corybantes

Ops

Ianus

Aurea aetas

Saturnia terra.

Picus

Iupiter dividit imperium.

Chronographie Generatio XXIIII. <1-027 r>

Philosophi de diis

Principia rerum.

Sol

Luna

Terra

Daemogorgon

Parcae tres

Philosophi

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-027 v>

Magna mater.

Tuyscon

Pan

Parcae

Coelum

Venus

Iupiter

Iuno

Deorum pluralitas

Chronographie Generatio XXIIII. <1-028 r>

Deus

De diis fabulosis.

Iupiter

Saturnus

Iupiter contemptus a diis.

Romani

Deorum genera.

Iudicium Paridis

Iupiter

Mysteria clausa.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-028 v>

Dii selecti.

De religione Romanorum

Lupa

Faula

Floralia

Cloacina

Pavor

Pallor

Mens

Venus calva.

Muta dea

Fornax.

Caeca

Cunina

Stercutius

Terminus

Chronographie Generatio XXIIII. <1-029 r>

Qua ratione homines dii coeperint nominari.

Qua ratione homines dii coeperint nominari.

Sed qua ratione dii coeperint nominari, non est obscurum, cum enim pauci adhuc reges ante Saturnum, Uranum & Iovem reipublicae augendae illustrandaeque intendissent, & illi docuissent rudes populos arva colere, semina terris mandare, genus indocile publicis legibus ac institutis vivere, aras & templa diis sacrare, his similia,

pro tantis beneficiis & quod potentissimi reges erant, ceperunt illos homines summis & laudibus & novis honoribus exaltare, ut etiam deos appellarent, sive ob miraculum virtutis sive, ut solet, in adulationem potentiae praesentis, sive ob beneficia, quibus erant ad humanitatem compositi.

Deinde ipsi reges cum chari fuissent, his, quorum vitam composuerant, magnum sui desyderium mortui reliquerunt.

Itaque homines eorum simulacra finxerunt, ut haberent aliquod ex imaginum contemplatione solatium.

Progressique longius per amorem meriti memoriam defunctorum colere coeperunt, ut gratiam referre bene meritis viderentur, & successores eorum simul allicerent ad bene imperandi cupiditatem.

Quod Cicero de natura deorum <II, 62> docet dicens:

Suscepit autem vita hominum consuetudoque communis, ut beneficiis excellentes viros in coelum fama ac voluntate tolleret, hinc Hercules, hinc Castor, hinc Pollux, hinc Aesculapius, hinc Liber,

& alio loco atque alio & in plaerisque civitatibus intelligi potest, acuendae virtutis gratia, aut quo libentius reipublicae causa periculum subiret optimus quisque, virorum fortium memoriam honore deorum immortalium consecratam.

Hac scilicet ratione Romani caesares suos consecraverunt, & Mauri suos reges.

Sic paulatim religiones esse coepere, dum illi primi, qui eos noverant, eo ritu suos liberos ac nepotes, deinde omnes posteros imbuerunt.

Et hi tamen summi reges ob celebritatem nominis in provinciis omnibus colebantur.

Privati vero singuli populi, gentis aut urbis conditores seu viri fortitudine insignes erant, seu foeminae castitate mirabiles summa veneratione coluerunt, ut Aegyptii Isidem, Mauri Iubam. Macedones Cabyrim, Poeni Uranum, Latini Faunum. Sabini Xanthum, Romani Quirinum, Athenae Minervam, Samos Iunonem, Paphos Venerem. Lemnos Vulcanum, Naxos Liberum, Apollinem Delphi.

Sic per populos atque regiones varia sacra suscepta sunt, dum grati homines esse in suos principes cupiunt.

Praeterea pietas eorum, qui successerant, plurimum contulit ad errorem, qui, ut divina stirpe nati viderentur, divinos honores parentibus detulerunt, deferrique iusserunt.

An potest aliquis dubitare, quando religiones deorum sint institutae? cum apud Maronem <Aeneis VII, 133f. und V, 59f.> legat Aeneam imperantem sociis:

nunc pateras libate Iovi, precibusque vocate

Anchisen genitorem,

cui & immortalitatem & ventorum tribuit potestatem:

Poscamus ventos atque haec mea sacra quotannis

Urbe velit posita templis sibi ferre dicatis.

Idem scilicet de Iove Liber & Paean, Mercurius & Apollo fecerunt, ac postea de his ipsis successores eorum accesserunt etiam poetae, & compositis ad voluptatem carminibus in coelum eos sustulerunt.

Sic faciunt, qui apud reges etiam malos Panegyribus mendacibus adulantur, quod malum a graecis ortum est, ob quod Sibylla sic eos increpat.

Graecia, quid confidis in viros principes.

Ad quid dona inania mortuis ponis. Immolas idolis?

quis tibi in mentem errorem imposuit, ut haec perficias? magni dei ore relicto?

Quid Tullius in lib<ro> de repub<lica> <Cicero, de legibus II, 19>:

divos & eos, qui coelestes habiti sunt, colunto. Et illos, quos in coelo merita locaverunt, Herculem, Liberum, Aesculapium.

Apud Romanos deus Quirinus, quia hoc pastoribus visum est. Et Iulius, quia hoc scelerato homini placuit, Antonio. Cum primus Germani fratris exti- <1-029-v> terit alter patriae parricida.

Quod vero in nonnullis locis dii colebantur sub diversis formis animalium, ut apud Aegyptios, quorum alii hircum, alii piscem, aliqui crocodilum coluerunt, habere ortum potuit ab ea fabula.

In giganteo bello fugientes dii latuerunt sub formis diversorum animalium, Iupiter sub forma hirci vel arietis, & sub hac colitur in Africa in templo Ammonis.

Apollo sub forma corvi latuit, Phoebe, id est Diana, sub forma cervae, Iuno in vacca, Venus in pisce, & sic de aliis, ut supra dictum est.

Qua gratia, dii parta post victoria. consecrasse illa animalia, quae suae salutis causam praebuissent. inde divinos honores animalibus impendere consuevisse.

Recitat Diodorus Siculus historiographus lib<ro> .ii.:

Cum Ptolemaeus Lagus Aegyptum teneret, bove in Memphi mortuo ex senecta, magnificeque sepulto, sacerdotes similem quaesivisse vitulum.

Interim populum in luctu perseverasse, donec vitulus ut deus in Vulcani phano fuisset collocatus.

Honoris bovi impensi causam nonnulli tradunt, quod defuncti Osiridis anima in bovem transmigrasset, quae deinceps ad posteros pergens fuerit transfusa.

Nec hoc censeri debet incredibile, nam, ut scribit Gregorius Aconensis F. Leodiensi, ecclesiae archidiacono, inter cetera de secta Mahumeti, se post multa venisse in civitatem Cansaim maiorem de mundo, ut opinatur, in qua civitate quatuor fratres minores ad christi fidem converterunt unum potentem, ad quem, dum venisset, ab eo hospicio susceptus est.

Hic, inquit F. Gregorius, me duxit ad unum monumentum idolatrarum, & advocato uno de religiosis ibidem, dixit, vellem ostenderes huic fratri singulare aliquid, qui ex occidente venit.

Tunc ille idolatra accepit, duos saccos repletos de reliquiis mensae, & aperta porta cuiusdam viridarii intravimus in illud, monachus incepit pulsare cymbalum, ad cuius sonitum multa animalia varia & diversa accurrerunt,

Et dum aspiceremus animalia ista pene tria millia, tunc monachus apposuit paropsides, & unicuique cibum dabat in debita quantitate.

His peractis post multum risum petii a monacho, quid hoc indicaret, respondit: Animalia ista sunt animae nobilium virorum, nos ea pascimus amore dei.

Cui ego: bestiae sunt.

At iste: Non est verum, sunt enim animae, & sicut unus istorum fuit nobilis, sic anima illius in unum istorum intravit, Animae vero rusticorum viliora animalia inhabitant.

Quod quando fieri possit, non est obscurum, nam, ut scribit B. Augusti<nus> de civi<tate> dei, quod potestas talia ficte repraesentandi datur daemonibus, ut per hoc seducant peccatores, qui colunt & serviunt creaturae plus quam creatori.

Ita isti false opinantur circuitum animarum per corpora brutorum transire post mortem.

Ideo deo permittente & diabolo procurante decipiuntur, ut qui in sordibus est, sordescat adhuc, dum credunt mortuorum animas in bestiali corpore post mortem eleemosynam mendicare ac comedere. Et cum Pythagora animas per varia corpora pro morum qualitate migrare.

Qui vero solem aut lunam aut stellas seu elementum aliquod pro deo adoraverunt, philosophos secuti sunt varie opinantes, illos deos primos, quos ipsi arbitrabantur rerum fuisse primas causas, autumant.

Quid, quaeso, mirum, si aut barbari aut imperiti homines errant, cum & philosophi haec vana ac falsa opinentur.

DE MIRACVLIS DEORVM

Dii

Simulacra

Caesares

Reges

Religiones coeperunt.

Dii a variis gentibus culti.

Adulatores

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-029 v>

De animabus sub specie bestiarum <Der vollständige Text bis hierher befindet sich oben im Kasten.>

De miraculis deorum

Actius Navius.

Castor Pollux

Fortuna

Iuno moneta

Claudia

Aesculapius

Tutia

Chronographie Generatio XXIIII. <1-030 r>

Fulvius

Turullius

Pyrrhus

Ceres

Augustus

Daemonum insidiae.

Maleficorum doli.

Apollinis oraculum de diis.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-030 v>

Sacrificiis suis praesentes daemones.

Oraculorum falsitas.

Generatio vigesima quinta

Esrom linea Christi.

Amenophis rex Aegypti hebraeis infensus.

De Iob

Quae gesserit Iob.

Chronographie Generatio XXV. <1-031 r>

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-031 v>

Amenophis rex aegypti.

Aaron

Aniram

Iocabeth

Generatio Vigesima sexta

Sparetus

Aram

Ubi expositus Moyses.

Repertus Moyses.

Chronographie Generatio XXVI. <1-032 r>

Moyses cur dictus

Moysi studium

Aegyptiorum caedes

Saba obsidetur

Moyses

Moysi fuga

Cecrops

Diphyes

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-032 v>

Cur Athenae dicantur

Reges Athenienses.

Codrus rex.

Solon

De Moyse & Iudaeis

Iudaeorum instituta

Iudaeorum opinio de deo.

Chronographie Generatio XXVII. <1-033 r>

Moyses quae gesserit.

Moysi virga.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-033 v>

Dimitti populum volunt Moyses & Aaron.

Percutitur Aegyptus plagis decem

Secunda plaga.

Tertia.

Quarta.

Quinta.

Sexta

Septima

Octava

Nona

De agno paschali

Chronographie Generatio XXVII. <1-034 r>

Phase

Exitus populi Israel de aegypto

Praeceptum de primogenitis.

Phiairoth

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-034 v>

Oratio Moysi ad populum.

Transitus maris Moyse & Aminadab praeeunte.

Decima plaga.

Hymnus quo populus Israel deo gratias aegit.

Sur

Venerunt in Helim

Venerunt in Sin.

Chronographie Generatio XXVII. <1-035 r>

Manna

Aqua e petra exiliit

Populi Israel pugna.

Iosue

Oratio Moysi pro salute & victoria hebraeorum.

Victoria hebraeorum.

Congratulatur Ietro Moysi

Iudicum electio.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-035 v>

Mons Sina

Mandata caerimonialia & iudicialia.

Aedificatum altare dei.

Moyses et septuaginta senes

Chronographie Generatio XXVII. <1-036 r>

Arcae & tabernaculi descriptio

Tabernaculum.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-036 v>

Aurea corona.

Candelabrum

Vasa quorum erat usus

Chronographie Generatio XXVII. <1-037 r>

Vasa quorum erat usus

Atrium

Altare incensi

Thymiama

Ungentum

Oleum

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-037 v>

De vestibus sacerdotum

Ephod

Rationale

Tiara

De donis

Chronographie Generatio XXVII. <1-038 r>

Idolatria populi hebraei

Quo pacto fuerint tabulae fractae.

Caedes populi hebraei.

De tabulis

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-038 v>

Expensum est in sanctuarii opere aurum.

Tabernaculi erectio.

Chronographie Generatio XXVII. <1-039 r>

Ordo praeceptorum divinorum

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-039 v>

De iubileo

Prohibita

Vestes

Cibi

Chronographie Generatio XXVII. <1-040 r>

De immunditiis

Lepra

De lepra

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-040 v>

De minori immunditia.

De ministris

Chronographie Generatio XXVII. <1-041 r>

Sacrificium Aaron.

Ignis custodia

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-041 v>

Nadab Abiu

Praecepta sacerdotum

Chronographie Generatio XXVII. <1-042 r>

De panibus.

De levitis

Quae sacerdotum bona

Munera ad tabernaculum.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-042 v>

Lex Nazaraeorum.

De sacrificiis.

Triplex usus sacrificiorum

Offerendi causae

Bos immaculatus.

Sacrificiorum appellatio & forma.

Chronographie Generatio XXVII. <1-043 r>

Panum genera

Hostia pro peccato

Oblatio pro ignorantia

Duodecim sacerdotes hoc sacrificium peragebant.

De peccato principis

Oblatio pro ignorantia

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-043 v>

Oblatio pro conscii peccato

Pro negligente

Libamen

De votis

Tempus sacrificiorum

Sabbatum

Neomenia

Chronographie Generatio XXVII. <1-044 r>

Festum azimorum

Pentecoste.

Festum tubarum.

Festum propiciationis

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-044 v>

Scaenophegia celebritas hebraeorum quam sub tentoriis in solitudine celebrarunt liberati per Moysen de servitute aegyptiaca.

Aqua expiationis.

De loco sacrificandi.

Tribuum numeratio

Chronographie Generatio XXVII. <1-045 r>

Levitae non numerabantur inter reliquos.

Numerus levitarum.

Levitarum officia.

De locatione tribuum

De tribu sacerdotali & eius officiis.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-045 v>

De tubis

Profectio de deserto

Sina

Praecedit nubes filios Israel

Chronographie Generatio XXVII. <1-046 r>

Sepulchra concupiscentiae

Desertum Pharan

Fructus terrae promissionis

Nehelescol

Cades

Exploratorum nuncia

Iosue

Caleb

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-046 v>

Caedes rebellium

De Chore & seditione

Dathan Abiron

Oratio Moysi.

Dathan et Abiron rebelles.

Chronographie Generatio XXVII. <1-047 r>

Oratio Moysi ad deum

Terra deglutivit vivos Dathan & Abiron

Nova orta seditio

Perempta xiiii. milia hominum

De electione per virgas.

Virga Aaron.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-047 v>

Generatio Vigesima octava

Ascades Naason

Maria moritur

Aqua e petra exiliit

De Edom

De Moabitis & Amonitis.

Mons Hor.

Moritur Aaron & Eleazarus succedit.

Rex Arad chananaeus

Horma

Chronographie Generatio XXVIII. <1-048 r>

Oboth Ieabarim

Arnon

Mathana Nahaliel

Bamoth

Seon rex Amorreorum perit

Ieboc

Caedes Og regis basan

Balach rex

Balaam

Asina Balaam locuta.

Apparet angelus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-048 v>

Populo Israel bene dixit Balaam

Balaam consilium

Fornicatus est populus.

Strages filiorum Israel

Zambri

Caedes Madianitarum

Chronographie Generatio XXVIII. <1-049 r>

Predae divisio

Dona filiorum Israel.

Numeratio

Numerus filiorum Levi

Filiorum Ruben & Gad petitio

Iazer

Galaad

Mandatur contra Chananaeos

Quibus finibus descripta illorum terra.

De urbibus Levitarum

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-049 v>

Sex urbes refugii

Lex homicidarum.

Contemplatur Moyses terram in vertice phasgae

Moyses congregat multitudinem ut mandatorum ordinem exponat

Praecepta divina.

Adversus idolorum cultum

Chronographie Generatio XXVIII. <1-050 r>

Adversus ariolos.

Quō diligendus proximus

De advenis

De usura

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-050 v>

Non sumes nomen dei in vanum.

Vota exolvenda

Observandum sabbatum

Honorandi parentes

Poena filii contumacis

Non occidendum

Lex talionis

Chronographie Generatio XXVIII. <1-051 r>

De furto

De adulterio & stupro.

De falso testimonio

Regis electio atque potestas.

Iudicum institutio.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-051 v>

De uxoribus ducendis & prohibitione aliquarum

Filiae Salphaad

Fratri ducenda mortui uxor.

Non accedenda agnata

De Eunuchis

De empticiis

Chronographie Generatio XXVIII. <1-052 r>

De divisione terrae.

Belli res quō tractandae

Hac oratione legem populo Moyses tradit.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-052 v>

Divinorum mandatorum benignitas

Lex in lapide inscripta

Garizim

Benedictio bonorum

Maledictio malorum

Confer Vespasiani temporibus

Libri legalis custodia

Chronographie Generatio XXVIII. <1-053 r>

Moyses exhortatur Iesum Nave

Adversus rebelles

Moysi secessus ad montem Nebo

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-053 v>

Interit Moyses annos natus centum & viginti.

Mortuo Moyse dux Iosue praeest populo mandato domini.

Iosue misit exploratores de Sathim

Raab meretrix

Migraturus populus se parat.

Iosue transivit Iordanem sicco pede cum exercitu.

Sistit aqua cursum

Chronographie Generatio XXVIII. <1-054 r>

Circumcisio facta a Iosue.

Hiericho capitur.

Salmon

Boos

Achan.

Strages populi Israel.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-054 v>

Hay capitur.

Gabaonitarum consilium quo servati sunt.

Rex Adonisedech.

Regum quinque fuga.

Sol stetit & luna.

Rex Iabin.

Meron

Iosue transtulit tabernaculum in Silo.

Chronographie Generatio XXVIII. <1-055 r>

Caleb

Oratio Iosue ad populum de dividenda terra.

Civitates refugii.

Victoria Caleb.

Cariatsepher

Altare iuxta Iordanem

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-055 v>

Populi Israel foedus cum domino

Mors Iosue & sepultura

Eleazarus moritur & illi succedit Phinees.

Erichthonius

Remesses

Belides

Hypermestra.

Danaus

Dardanus

Busiris

Generatio Vigesima Nona

Salmon Phinees

Chronographie Generatio XXIX. <1-056 r>

Hierusalem capitur

Filii Ietro

Iebusaeus

Luza

Angeli contio ad populum.

Baalim.

Cusan rex

Othoniel hebraeorum primus dux

De levita & eius uxore.

Uxoris violenta mors annunciata omni populo.

Caedes filiorum Beniamin & Israel.

Dardanus

Iasius

Cadmus literarum graecarum inventor

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-056 v>

Boeotia

Sicilia

Belothus

Actosa

Iupiter

Asterius

Rhadamanthus

Sarpedo

Semele

Dionysius

Linus

Zethus

Amphion

Corinthus

Belopares

Vini inventor dicitur Liber.

Bacchae

Caeleus

Arcas

Minos

Androgeus

Ariadne

Phaedra

Athenae puniuntur

Theseus

Daedalus

Caria

Leleges

Artemisia

Petrus Mocenico

De Sibyllis.

Chronographie Generatio XXX. <1-057 r>

Boos de Raab

abiezer pontifex alias Abizur.

Aioth secundus dux

Eglon rex.

Sangar

Tantalus

Laomedon

Troia Ilion

Tros

Ganymedes

Hercules

Hercules gigas posterior supradicto floruit hoc tempore, quem dicunt xii insignes perfecisse labores, de quo divus Augusti<nus> .xviii. de ci<vitate> dei ca<pitulo> xii.

Varro, cum quadraginta tres hercules numerasset, adiecit, quod omnes, qui aliquid fortiter fecissent, Hercules appellativo nomine dicti fuere, quod divus Augusti<nus> confirmare videtur eodem lib<ro> c<apitulo> xix.

Quod & Sanson propter mirabilem fortitudinem putatus sit Hercules.

Sanson

Hercules

Delbora

Barach tertius iudex.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-057 v>

Iabin rex

Sisara

Sisarae interitus

Iahelis crimen

Laurentorum regni principium.

Picus rex

Lusoria pila

Adria

Mare adriaticum

Acrisius.

Reges Mycenarum

Erythraea Sibylla.

Gedeon iudex quartus.

Destructa ara Baal.

Chronographie Generatio XXX. <1-058 r>

Gedeon cum Phara puero suo hostium castra accedit

Aggreditur Gedeon hostes

Occiduntur Zebee & Salmana

Gedeon factus sacerdos

Mors Gedeonis

Argonautae.

Abimelech quintus iudex

Perimit fratres Abimelech.

Ioathan

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-058 v>

Excidium urbis sichem

Thebes opidi obsidio

Sibylla

Orpheus

Musaeus

Thola sextus iudex

Priamus

Theseus

Anchises

Iair septimus iudex

Triginta Iairi filii

Carmentis invenit latinas literas

Euander

Agon

Iephte octavus iudex

Immolat filiam Iephte.

Chronographie Generatio XXX. <1-059 r>

Sebboleth id est spica sive impetus aquae.

Latinus rex primus

Menelaus

Agamemnon

Helena

Abessa vel Esebon

Ruth

Troianum bellum

Hesione.

Abdon

Troia capitur.

De Argonautis & Troiana captivitate sequitur.

Iason

De vellere aureo

Phrixus

Helle

Iniquitas oraculi.

Hellespontus

Aries marti sacer.

Aeetes

Velleris custodia.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-059 v>

Argo navis unde dicta

Diodori Siculi sententia de ingressu Argonautarum in Troiam

Vastatio Troianae religionis

Hesione exponitur

Daretis sententia de ingressu Argonautarum in Troiam

Aeetae et Medeae discordia.

Solis templum

Ingrediuntur regionem Colchicam argonautae

Sybaris

Eripitur vellus aureum

Iphiclus & Telamon missi ad Laomedontem.

Servanda fides hospiti.

Chronographie Generatio XXX. <1-060 r>

Amores Medeae.

Medeae auxilia.

Absyrtus Medeae frater.

Iasonis eloquentia

Iungunt se Herculi castor & Pollux & c.

Appulsus ad sigaeum Troiae promontorium Hercules

Perit Laomedon

Donatur Hesione Telamoni

Excidium Ilii.

Priamus Troiam redit.

Nati Priami.

Hector Alexander Deiphobus Andromache Cassandra Polyxena Xanthus Legatus Antenor

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-060 v>

Redit Antenor

Troianorum concilium

Reprehenduntur in contione iniuriae Troianis illatae

Panthus

Cassandrae monitus spreti.

Fertur Paris in cytherida.

Rapitur Helena

Chronographie Generatio XXX. <1-061 r>

Insequuntur Helenam Castor & Pollux.

Ulysses ad bellum troianum Palamedis astu mittitur.

Occidendus Achilles

Agamenon designatur imperator

Achilles et Patroclus Delphos mittuntur.

Iphigenia immolanda.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-061 v>

Advehuntur Mysiam.

Veniunt Graeci in Tenedum

Mittunt Graeci ad Priamum legatos

Oratio legatorum.

Priami oratio.

Hecubae consilium

Helenae sententia

Auxilium Priami.

Chronographie Generatio XXX. <1-062 r>

Protesilaus occiditur

Pugna graecorum & troianorum.

Chryseis

Pedasi excidium.

Briseis

Aiax loca multa vastavit.

Proditus Aiaci

Polydorus a Polymnestore capitur.

Mutandam Polydoro Helenam suadet Ulysses.

Troianorum responsio.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-062 v>

Frustra a Priamo legati abeunt.

Aiax

Occidit hector Patroclum ac Merionem

Pugna Hectoris & Telamonii Aiacis.

Rursus pugnatur multique vulnerantur.

Chryses filiam repetit.

Caedes graecorum.

Agamemnon dimittit Chryseida

Palamedes sibi vendicare studet imperium.

Chronographie Generatio XXX. <1-063 r>

Cessatur ab induciis

Andromachae somnium.

Achilles sauciatur

Hector occiditur.

Induciae

Achilles sibi Polyxenam iungi cupit.

Deiphobi mors.

Palamedis mors.

Nauplius

Convocantur a Nestore Graecorum principes.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-063 v>

Agamemnon imperator eligitur

Oratur Achilles ut pugnet

Saucius Menelaus

Agamemnon petit inducias.

Troianorum victoria.

Induciae

Achilles a Troilo sauciatur.

Troilus perit.

Memnonis interitus

Consilium de interficiendo Achille.

Chronographie Generatio XXX. <1-064 r>

Figitur achilles

Achillis atque antilochi mors.

Heleni fuga

Accessus Pyrrhi ad Troiam.

Euryphilus auxilio troianis venit

Alexandrum perimit Philoctetes.

Meliboea patria Philoctetae

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-064 v>

Amazones Priamo subveniunt.

Pentesilaeam Pyrrhus necat.

Troianorum muri obsidentur

Antenoris consilium

Aeneae consilium.

Aeneas & Antenor occidendi.

Coniuratio Aeneae Antenoris & Graecorum

Ilium prodendum

Armati veniunt Aeneas & Antenor ad priamum.

Chronographie Generatio XXX. <1-065 r>

De equo Troiano

Aeneas & Antenor Achivis portam aperiunt.

Deiphobi ac Priami interitus.

Troiae excidium.

Restituitur Helena

Nobiles mulieres libere dimissae.

Capta troia anno mundi .4000 & circiter vigesimum

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-065 v>

Agamemnonis calamitas

Nauplii dolus

Aiacis interitus.

Agamemnonem interficit Aegisthus

Perimit Aegisthum Orestes.

Diomedis exilium

Menelai navigatio.

Ulyssis navigatio

Circe

Telegonus

Sirenes

Quid veri Palaephatum in incredibilibus vide

Chronographie Generatio XXX. <1-066 r>

Vlissis somnium

Vlissis interitus.

Quando venerit in Italiam Aemeas.

Troiani mensas consumunt.

Troia nova.

Turnus

Latini interitus

Aeneae interitus.

Lavinia

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-066 v>

Reges Albani

Romulus Remus

Francus

Sicambria

Patavium urbs

De populis ac regibus Britanniae.

Tres Angliae partes

Britanniae reges.

Chronographie Generatio XXXI. <1-067 r>

Caezleil

Leges Britanuis qui tulerit

Brennus venit in Italiam

GENERATIO TRIGESIMA PRIMA

Ozi pontifex

Sanson

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-067 v>

Problema Sansonis

Segetes vastat Sanson

Sanson occidit mille viros-

Dalila

Aperit secretum fortitudinis.

Chronographie Generatio XXXI. <1-068 r>

Ruth

Obeth nascitur.

Translatio sacerdotii.

Annae oratio

Samuel nascitur

Samuel propheta

Vocatur Samuel ter.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-068 v>

Caedes populi Israel.

Ichabod

Sylvius

Posthumus

Regnum Sicaoniorum finit.

GENERATIO TRIGESIMA SECUNDA

Achitob pontifex

Arca adoratur a Dagon.

Pnuniuntur Azotii.

Chronographie Generatio XXXII. <1-069 r>

Restituitur arca Hebraeis.

Translatio arcae.

Victoria hebraeorum

Petitur rex a Samuele

Ungitur Saul

Veritatis indicia.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-069 v>

Cuneus prophetarum.

Saul inter prophetas

Obsidetur Iabes Galaad.

Victoria Saulis.

Saul una cum Samuele praefuerunt xl. annis.

Ionathae victoria.

Oblatio Saulis

Chronographie Generatio XXXII. <1-070 r>

Armorum defectus.

Ionathae victoria.

Palaestinorum caedes

Saulis nati

Rex Amalech capitur

Statua Saulis

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-070 v>

Agag interitus

Ungitur David rex

David proficiscitur ad Saulem

Goliath temeritas

Repudiatae bellatorum uxores.

Arma Davidis.

Occiditur Golia.

Chronographie Generatio XXXII. <1-071 r>

Insidiae regis adversus David.

Reconciliatur David regi.

Fugit David cum samuele.

Fugit rursus david.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-071 v>

David ad Achin fugit

Sacerdotum interitus.

Liberat david Ceilam.

Saul solus apud david reperitur

Chronographie Generatio XXXII. <1-072 r>

Samuel moritur

Praestat Abigail davidi victualia.

Venit david in castra Saul.

Habitat david terram Achis

Suscitatur Samuel

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-072 v>

Amalechitas latrones david perimit.

Saul & filii in prelio ceciderunt

Homerus

Codrus

GENERATIO TRIGESIMA TERTIA

Quarta aetas

Chronographie Generatio XXXIII. <1-073 r>

Affertur diadema ad David.

Bellum intestinum

Interitus Abner.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-073 v>

Mors Isboseth

Capitur Hierosolyma.

Hierusalem cur dicitur

Arcae translatio.

Chronographie Generatio XXXIII. <1-074 r>

Victoria David.

Curia David

Caedes ammonitarum.

Bethsabee

Paradigma prophetae.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-074 v>

Incestus Amnon.

Mors Amnon

Mulier Thecuites

Absalom redit ad regem.

Chronographie Generatio XXXIII. <1-075 r>

Fugit David Absalom.

Patientia David.

Amasas

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-075 v>

Absalom suspensus perimitur.

Redit David in Hierosolymam.

Sebae mors

Chronographie Generatio XXXIII <1-076 r>

Famis piaculum.

Psalmorum editio

Numerus Israelitarum

Pestilentia in Israel

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-076 v>

Salomon rex ungitur

De templi ministris

Sadoc sacerdos.

Curiae descriptio

Viri fortes curiae.

Chronographie Generatio XXXIII. <1-077 r>

Mors David

Primus Atheniensis magistratus post regem.

Dido

Ephesus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-077 v>

Reges Hebraeorum

GENERATIO QUARTA ET TRIGESIMA

Pueritia salomonis.

Adoniae interitus.

Sacerdotii tralatio

Ioab occiditur

Salomoni largitur sapientia.

Chronographie Generatio XXXIIII. <1-078 r>

Iudicium salomonis.

Mensa Salomonis.

Salomonis sapientia

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-078 v>

Templi descriptio

Nerva aurea

Lapis probatus.

Salomonis domunculae

Altare aeneum

Chronographie Generatio XXXIIII. <1-079 r>

Templi dedicatio.

Ignis absumpsit hostias

Salomonis aedificia

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-079 v>

Solium Salomonis.

Galilaea cur terra gentium

Murorum structura

Ultimus Pharao qui fuerit.

Chronographie Generatio XXXIIII. <1-080 r>

Nicaula aegypti & aethiopiae regina

Idolatria Salomonis.

Achiae factum.

Mors Salomonis.

Alba Sylvius

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-080 v>

Semeas

Sadoc

Aegyptiorum prima dynastia.

GENERATIO TRIGESIMA QUINTA

Prophetae

Regni iudaici divisio

Hieroboae idolatria

Chronographie Generatio XXXVI. <1-081 r>

Idolatria Roboam

Templum spoliatur

Abia nascitur

Mors Roboam

Smyrna

Epytus

TRIGESIMA SEXTA GENERATIO

Abia rex

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-081 v>

GENERATIO TRIGESIMA SEPTIMA

Asa rex Iuda.

Asae victoria

Baasae mors.

Hella rex

Amri rex

Capua

Agesilaus

Chronographie Generatio XXXVIII. <1-082 r>

GENERATIO TRIGESIMA OCTAVA

Iosaphat rex

Achab rex

Iezabel

Helias a corvis cibatus.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-082 v>

Suscitat helias viduae filium

Confusio sacerdotum Baal

Reddita pluvia.

Chronographie Generatio XXXVIII. <1-083 r>

Helisaeus prophetatur

Fugit Benadab

Foedus Achab & Benadab

Regi Achab mors praedicitur.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-083 v>

Poenitentia Achab.

Iosaphat & Achab foedus.

Chronographie Generatio XXXVIII. <1-084 r>

Vallis benedictionis.

Iora rex Israel

Heliae raptus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-084 v>

Caedes Moabitarum

Oleum viduae multiplicatum

Exuscitatur hospitae puer ab Helisaeo.

Chronographie Generatio XXXVIII. <1-085 r>

Syrus leprosus mundatur

Simoniaci lepra

Syri latrones excaecati

Matres comederunt filios.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-085 v>

Samaria cibatur

Mors Iosaphat

Tyberinus

Albula tyberis

Abdias propheta

GENERATIO TRIGESIMA NONA

Ioram rex Iuda

Athalia

Mors Iorae

Chronographie Generatio XL. <1-086 r>

Ochozias alias Azarias vel Ioacham.

Hieu rex Israel ungitur

Ochozias moritur.

Iezabel perit

Cultus Baal ab Israelitis pulsus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-086 v>

GENERATIO QUADRAGESIMA PRIMA

Ioas

Ioas ungitur

Instauratio domus domini

Hieu mors

Chronographie Generatio XLII. <1-087 r>

Interitus Zachariae.

Moritur Ioas

Aremulus alias Remulus

Aventinus

Mors Helisaei

GENERATIO QUADRAGESIMA SECUNDA

Amasias Idumaeos caedit.

Epistola Ioas ad Amasiam.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-087 v>

Hieroboam rex Israel

Ionas

Poenitet Ninve

Amasiae interitus

Sardana palus

Thespieus

Amos

Chronographie Generatio XLIII. <1-088 r>

Osias alias Azarias.

Hieroboam mors

Manahen

Mors Oziae

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-088 v>

Finis ac translatio regni assyriorum

Lycurgus

Macedonici regni origo

Chronographie Generatio XLIII. <1-089 r>

Amulius

Numitor

Romuli & Remi nati vitas

Corinthii sub magistratibus degung

Origo regni Spartanorum.

Amos propheta

Osee

Iohel

Esaias

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-089 v>

Hesiodus

GENERATIO QUADRAGESIMA QUARTA

Ioathan rex Iuda.

Michaeas

GENERATIO QUADRAGESIMA QUINTA

Acha rex

Caedes tribus Iudae

Chronographie Generatio XLV. <1-090 r>

Acham mors

Romulus & Remus unde orti

Amulii caedes

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-090 v>

Romulus ex augurio praeest.

Urbis Romae initia.

Remus occiditur.

Rei publicae romanae descriptio.

Senatus

Chronographie Generatio XLV. <1-091 r>

Asylum

Bellum Sabinum

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-091 v>

Arx Tarpeia.

Sabini in urbem recepti

Mors Tatii

Romuli mors

Chronographie Generatio XLVI. <1-092 r>

GENERATIO QUADRAGESIMA SEXTA

Ezechias cultum divinum restituit

Captivitas Israelis.

Finis regni Samariae

Tobias

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-092 v>

Liberatur angelo hierosolyma.

Ezechiae vita prolongatur

Chronographie Generatio XLVI. <1-093 r>

Sabachon

Candaules rex Lydorum

Numa secundus romanorum rex.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-093 v>

Iani aedes

Hydromantia

Septem sapientes Graeciae.

Octo Homeri

GENERATIO QUADRAGESIMA SEPTIMA

Manasses rex Iuda

Chronographie Generatio XLVII. <1-094 r>

Esaias moritur

Numae mors

Caelius alias Cetius

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-094 v>

Albani belli origo

Horatii

Curiatii

Chronographie Generatio XLVII. <1-095 r>

Metii perfidia

Albar eversio

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-095 v>

Fidenates vincuntur

GENERATIO QUADRAGESIMA OCTAVA

Amon

GENERATIO QUADRAGESIMA NONA

Iosias rex Iuda iustus

Reparatio templi

Chronographie Generatio XLIX. <1-096 r>

Extirpatur idolatria

Iosiae mors

Helchias

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-096 v>

Baruch

Ancus Martius quartus romanorum rex

Lucius Tarquinius quintus romanorum rex

Chronographie Generatio XLIX <1-097 r>

Dedunt se Lucio tarquinio Hetrusci

Hetruscus mos

Sabini

Navii auguris memorabile

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-097 v>

Tarquinius interficitur

Gallorum Transitus in Italiam.

Cyaraxes alias Arsaces

Pherecydes

GENERATIO QUINQUAGESIMA

Iechonias seu Ioachim.

Hieremiae prophetia

Chronographie Generatio LI. <1-098 r>

Rechabitae

Daniel abducitur

Ioachim perimitur.

GENERATIO QUINQUAGESIMA PRIMA

Ioachin alias Iechonias rex

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-098 v>

Sedechias rex constituitur

Phassuris impietas

Chronographie Generatio LI. <1-099 r>

Fugatur rex aegypti auxiliaturus Sedechiae.

Mittitur Hieremias in lacum

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-099 v>

Hieremias liberatur

aetas quinta incipit

Mors Sedechiae

Chronographie Generatio LI. <1-100 r>

Godoliae interitus

Mors Hieremiae

Arca testamenti in petra reposita

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-100 v>

Ezechiel prophetari coepit

Ezechielis mors

Daniel

Susanna

Chronographie Generatio LI. <1-101 r>

Explicatur a Daniele somnium regi.

Pueri in fornace positi custodiuntur.

Nabuchodonosor bestiarum more vivit

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-101 v>

Evilmerodach

Neri

GENERATIO QUINQUAGESIMA SECUNDA

Salatiel dux

Servius Tullius romanorum rex sextus.

Chronographie Generatio LII. <1-102 r>

Tanaquilis consilium

Regia Tullii potestas

Munificentia Servii Tullii

Adversus insidias Servii oratio

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-102 v>

Tullii electio.

Tullius Hetruscos debellat.

Census quando primum.

Lucius & Aruns Tarquinii

Scelus Tulliae.

Chronographie Generatio LII. <1-103 r>

Accusatur Servius a L. Tarquinio.

Oratio Tullii.

Reges non natura sed electione.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-103 v>

Nemo bene imperat nisi qui imperium tulerit

Caedes Servii Tullii

Vicus cyprius sceleratus.

Aesopus

Chronographie Generatio LII. <1-104 r>

Cyrus

Astyages

Cambyses

Xenophon de Cyro.

Franciscus Philelphus.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-104 v>

Qui successerit Nabuchodonosori.

Tarquinius superbus Romanorum rex septimus

Leges Tullii sublatae

Chronographie Generatio LII. <1-105 r>

Genera tormentorum

Thrasibuli strategema imitatur Tarquinius.

Capti Gabii

Prodigium

Libri Sibyllini

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-105 v>

Lucretia

Iunii Bruti consilium.

Oratio Bruti

Chronographie Generatio LII. <1-106 r>

Aut vita libera, aut mors.

Pellitur Tarquinius

Consularis potestas.

Bruti vafricies

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-106 v>

Cyrus coepit Babylonem

Manus scribentis in pariete

Puellarum venditio.

Chronographie Generatio LIII. <1-107 r>

Tralatio monarchiae Babyloniorum ad Persas.

Daniel servatus inter leones.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-107 v>

Sententia liberationis

Reditus in Iudaeam.

Danielis mors

Croesus

Chronographie Generatio LIII. <1-108 r>

Tellus

Cleobis

De foelicitate Solonis sententia

Croesi oraculum

Pteria

Cyri atque Croesi conflictus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-108 v>

Capitur Croesus.

Croesus liberatur.

Tomyris regina Massagetarum.

Cyrus, cum exercitum in Massagetas ducere vellet, progressus usque ad Araxem flumen pontibus iungit, ut traiiciat exercitum, cui Tomyris regina, tum vidua, caduceatorem mittit, ut omisso labore, si utique pace frui non velit, alterum e duobus eligat, traiiciat flumen securus ac secum pugnet, aut eam in regionem suam admittat idem faciens, hoc in consilium ponens cyrus, placueratque recipi reginam cum exercitu, quam sententiam croesus improbat dicens: "Si, o cyre, hostes in terram nostram volumus excipere, id tibi periculum erit, ne fugatus omne amittas imperium, victor autem tu non multum vinces, ita mihi placet traiectis copiis procedere."

Cyrus cambysi filio relinquens croesum traiectis copiis, deinde castrametatus simulato postera die metu & quasi refugiens castra deseruit vinum de industria affatim & quae erant epulis necessaria, dereliquit.

Quod cum nunciatum reginae esset, adulescentulum filium ad insequendum eum cum tertia parte copiarum mittit, cumque ventum ad cyri castra esset, ignarus rei militaris adulescens, veluti ad epulas, non ad proelium venisset, omissis hostibus insuetos barbaros seque onerari vino passus est, priusque Scythae atque Massagetae ebrietate quam bello vincuntur.

Cognitis his cyrus reversus per noctem opprimit socios omnes, reginae filium capit, amisso tanto exercitu regina &, quod gravius est, filio capto misso ad Cyrum caduceatore inquit: "Inexplebilis cruore, Cyre, ne te extollas, quod veneno filium meum vicisti, dolo, non proelio superior, abi reddito mihi filio, fero impune, quod tertiam partem Massagetarum profligasti, quae nisi feceris, per solem iuro, insaciabilem te cruore saciabo!"

Haec verba cyrus pro nihilo habuit. Filius autem Tomyridis, ubi iussu cyri a vinculis solutus ac manuum com- <1-109-r> pos factus est, se ipsum interfecit.

Tomyris autem, ubi Cyrus non auscultaret, contractis copiis ita conflixit cum Cyro acerrima omnium pugna, primo utrosque exercitus aiunt sagittis aegisse, deinde concurrisse lanceis pugionibusque, ibi aiunt cum permagnam exercitus Persici partem, tum vero Cyrum ipsum occubuisse, cum unum de xxx. regnasset annos.

Cuius cadaver inter occisorum stragem Tomyris exquisitum cum invenisset, caput in utrem misit, quem humano cruore compleverat, mortuoque insultans ait: "Tu quidem filium meum perdidisti, ego te cruore saciabo!"

Abbildung 1: Antonio Molinari: Die Rache der Tomyris (um 1692, Kassel, Schloss Wilhelmshöhe)

Hic finis Cyri apud Massagetas, ut Herodotus vult magis quam Scythas.

Massagetas vero illeipse describens: Massagetae, ait, amictum & victum habent similem scythico, sagittas & hastas, item pugiones ferunt, in omnibus auro & aere utentes, ferro atque argento carent. Uxoribus communiter utuntur, terminus vitae nullus est eis positus, ubi quis admodum senuit, eum cognati immolant & cum eo aliquot pecudes, quorum carnibus pro epulis vescuntur, quod genus obitus est apud eos beatissimum, languore extinctos non edunt,

nihil serunt, pecoribus victitant piscatuque, lac potitant,

apud eos esse dicitur arbor, cuius fructus in ignem proiectus considentes ebrios reddit, quoad consurgunt ad tripudiandum ac ad cantandum.

Cyro itaque vita functo anno Iudaicae captivitatis 61. regnum suscepit Cambyses, eius filius, qui apud Esdram Artaxerxes vel Assverus dicitur. In historia vero Iudith propter malitiam suam vocatur Nabuchodonosor, secundum magistrum in historiis regnavit annis octo.

http://daten.digitale-sammlungen.de/~db/0002/bsb00020132/images/index.html?id=00020132&fip=193.174.98.30&no=&seite=238

Chronographie Generatio LIII. <1-109 r>

Cyri interitus.

Massagetarum ritus.

Gentes Cambysi tributariae <Der vollständige Text bis hierher befindet sich oben im Kasten.>

Achior

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-109 v>

Consilium Iudith pro patriae liberatione

Holofernes truncatur

Psamnietus filius Amasis deponitur

Chronographie Generatio LIII. <1-110 r>

http://daten.digitale-sammlungen.de/~db/0002/bsb00020132/images/index.html?id=00020132&fip=193.174.98.30&no=&seite=241

<1-109-v> Cambyses Memphi residens in aegyptios plures & in primis sacerdotes seviit.

Fratrem hic Smerdim in Persas miserat, videns somnio, nunciari sibi Smerdim sedentem in regio solio coelum contingere vertice, quare metuens, ne occuparetur imperium a fratre, mittit illum interempturum Praexaspen, qui e Susa Smerdim ducit venatum & clam occidit.

At hoc initium Scelerum Cambysis extitit, secundum autem scelus, quia sororem suam in aegyptum eum secutam atque uxorem necavit, cum nec Persis mos esset sorores accipere in matrimonium.

At Cambyses amore ipsius captus accersivit eos, qui regii iudices nominabantur, isti autem apud Persas ius dicunt & legum patriarum sunt interpretes,

hos Cambyses percunctatur, num qua lex sit, quae sinat volenten cum sorore contrahere matrimonium, iudices & iuste & ingenue respondentes negant ullam invenire se legem, quae sinat fratri nubere sororem, quandam tamen invenire legem, qua liceat regi Persarum, quidquid libeat, ita neque legem abrogarunt metu Cambysis &, ne legem tuentes perirent, invenerunt occasionem, itaque Cambyses sororem duxit.

<1-110 r> Sed postea occiso fratre Smerde, ut aliquorum est opinio, cum ad mensam discumberetur, mulier lactucam sumpsit, eiusque decerptis foliis Cambysen interrogavit, utrum discerpta lactuca an densa pulchrior foret, & cum respondisset: "Densa!", "Hanc", inquit, "lactucam aliquando imitatus es, quando Cyri domum denudasti!", ibi aegyptii Cambysen ira percitum insiliise calcibus in praegnantem, eamque abortu edito decessisse.

In alios quoque insanisse fertur veluti in Praexaspem, quem praecipuo honore prosequebatur, cuius etiam filius Cambysi vina miscebat, qui honos & ipse non parvus est,

ad hunc Cambyses fertur dixisse: "Quem nam Persae me esse censent?" Praexaspesque respondisse: "Here cuncta quidem omnia magnis laudibus ferunt, sed vino te deditum aiunt."

Indignatus ille: "Siccine", inquit, "Persae bilingues sunt, qui me Cyro patre praestabiliorem dixere. Sed intelliges, an vera dixerint, nam si filio tuo cor sagitta tetigero, constabit nihil esse, quod Persae dicunt, si aberravero, vera loquuntur."

Haec locutus intendit arcum puerumque percussit atque collapsum discindi ad inspiciendum iussit, & cum in corde sagitta esset inventa, laetabundus ad patrem pueri inquit: "Nunc facta est fides non me insanire, sed Persas. Verum nunc mihi dicito, quem nam ex omnibus hominibus nosti ita ad destinatum mittere sagittas!"

Praexaspes hominem advertens vesanum: "Here", inquit, "ne deum quidem arbitror tam probe percutere!"

altero die xii. Persas primores sine causa necavit.

Ad haec Croesus Lydus admonuit, ne similia admitteret, periculum sibi a Persis imminere talia facienti, ad hunc arcum intendit percussurus Cambyses, sed Croesus e conspectu illius se proripuit, hic, ubi percutere eum non potuit, mandat ministris, ut eum comprehendentes interimant. Ministri scientes, quanto Croesi desyderio viveret, & quod mortem eius egre laturus esset, Croesum abdiderunt, hac ratione, ut, si Cambyses facti poenitens requireret eum, lucris afficerentur, quod illum servassent. Atque nec multo post, cum Cambyses desyderaret Croesum, ministri nunciant, hominem superesse, Cambyses exhilaratus est, morte mulctavit ministros, quod contra mandatum illum servassent.

Inter caetera severitatis Cambysi memoratur id a Val<erio> Max<imo>, quod mali cuiusdam iudicis ex corpore pellem detractam sellae intendi, in eaque filium eius iudicaturum considere iussit.

Cambyse circa aegyptum morante ac desipiscente duo magi fratres, quorum alterum, Patiziten s<cilicet>, reliquit rei domesticae curatorem, in eum coniuraverunt, hic enim cognita Smerdis nece, quae paucis erat nota, rebellandum sibi putavit.

Erat frater eius corpore quam similimus Smerdi, Cyri filio, eiusdemque nominis, hunc fratrem suum magus Patizites instructum deduxit in regium solium, quae occultatio regis facile fieri poterat in Perside, quia ad regem nullus fere intrabat praeter domesticos.

Ad haec magus iste caduceatores dimittit circumquaque, qui edicerent, ut Smerdi, Cyri filio, deinceps obedirent, non Cambysi.

Quae cum audisset Cambyses, vera loqui caduceatores ratus seque a Praexaspe esse proditum, intuens in eum: "Itane", inquit, "rem mihi executus es?" ad quem iste: "Ita, here, ut iussisti, nec vera sunt, quae audis fratrem tuum rebellare, quem meis peremi manibus, quodsi defuncti rebellant, expecta, ut Astyages Medus rebellet, sed voca caduceatorem, inquiramus, de quo Smerde loquatur!"

placuit consilium Cambysi, adducitur caduceator, cui Praexaspes: "O homo, dicito veritatem & securus esto, vidistine Smerdim talia mandantem?" Cui ille: "Ego Smerdim, filium Cyri, non conspexi, sed magus, quem Cambyses rerum suarum procuratorem constituit, mihi mandavit, ut ita Smerdim regnare dicerem."

Tum Cambyses Praexaspi: "Quis ergo Smerdis nomine regnum occupat?" "Ego", inquit Praexaspes, "mihi videor intelligere, Patizites, quae tu rerum omnium procuratorem reliquisti, & frater eius Smerdis imperat."

hoc audito revolvit Cambyses somnium, per quod ei visus fuerat smerdis in regio solio.

Agnoscens itaque sine causa fratris se interemptorem, quem, ubi deflevit, in equum omni clade afflictus insiliit habens in animo, quam raptissime Susam versus exercitum ducere.

Insilienti vagina gladii excidit, unde nudatus gladius perstrinxit eius femur letaliter, vicesimo dehinc die accersitis Persarum, qui aderant, praestantissimis ita eos alloquitur: "Quod occultum esse volui maxime, Persae, id cogor apud vos efferre, ego enim fratrem meum Smerdim, ne me turbaret, aliquando e regno peremi, securiusque ut viverem, somnio id mihi suadente, sed frustratus eventu rerum et parricida fratris incassum extiti, nihilominus regno exutus sum, hoc propterea vobis pandere volui, ut sciretis Smerdim Cyri non superesse, sed magos vobis regnum vendicasse."

haec locutus deflevit omnem suam conditionem vitaque erepta est.

At Persis, qui aderant, magna erat incredulitas magos rerum potiri interpretantibus potius, quae de nece Smerdis dixisset, ideo dixisse, ut illi Persas redderet hostes, itaque pro certo habebant Smerdim Cyri per rebellionem regnare, sed nec Praexaspi tutum erat, post Cambysis obitum fateri illum manu sua interemptum.

Smerdis itaque magus regnavit securus septem menses, qui reliqui erant ad implendum annum octavum Cambysis, per quos menses Smerdis omne genus liberalitatis in subditos exhibuit, nam missis ad singulas nationes edictis immunitatem tributorum & vacationem militiae in triennium tribuit, octavo autem mense, quis nam <1-110-v> esset, compertum est.

Siquidem erat Otanes genere primo cuique Persarum par, hic Smerdem non esse filium Cyri primus suspicatus est, quod nec ex arce progrederetur, nec Persarum procerum quenpiam ad conspectum suum vocabat,

habebat autem Otanes filiam inter concubinas regis unam, ad quam clam misit nuncium sciscitans, an Smerdis iste regis Cyri esset filius, quocum aliquando dormiret, illa remisso nuncio negavit se id scire,

quo accepto responso admonuit filiam, ut de nocte palparet, si rex aures haberet, nam Smerdim, fratrem Patizitae, suspectum duxit, cui quondam Cambyses offensus mutilaverat aures,

cunque puella deprehendisset, eum aures non habere, indicavit hoc patri, qui vocatis ad se sex aliis Persarum primoribus detexit fraudem,

iccirco coniuraverunt in eum, oportuneque ad regiam cum fiducia pergentes, ubi ad portas affuerunt custodes reveriti Persarum primarios nec aliquid suspicantes ne interrogaverunt quidem.

Ubi in aulam introgressi sunt, eductis gladiis obvios trucidant, idemque cursu in conclave contendunt offendentes magos ambos, fit tumultus, quod plura occiduntur, simulator regis una cum fratre, non tamen incruenta victoria Persis obtigit.

Occisis magis, inquit Iustinus, magna quidem gloria recuperati regni principum fuit, sed multo maior in eo, quod cum de regno ambigerent, concordare inter se non potuerunt, erant enim virtute & nobilitate ita pares, ut difficilis esset electio.

Ipsi ergo viam invenerunt, qua de se iudicium religioni & fortunae committerent, pactique inter se sunt, ut die statuta omnes equos ante regiam domum primo mane perducerent, & cuius equus ante solis ortum hinnitum primum emitteret, is rex esset, nam & solem Persae deum esse credunt & equos eidem deo consecratos esse ferunt.

Erat inter coniuratos unus Darius, Hystaspis filius, cui de regno sollicitus equi sui custos ait, si ea res victoriam moraretur, nihil negocii superesse, nisi ut faceret de nocte equum suum misceri equae in illo loco, quo congregandi erant, ratus ex voluptate veneris futurum, quod evenit, quo facto postera die, cum ad statutam horam & locum convenissent omnes, Darii equus cognito loco ex desyderio foeminae statim hinnitum dedit, & segnibus aliis foelix auspicium domino primus emisit.

Tanta autem moderatio caeteris fuit, ut audito auspicio confestim equis desilirent & Darium regem salutarent, tunc cognatio Darii iuncta cum pristinis regibus fuit, moxque in principio regni Cyri filiam in matrimonium accepit.

Praexaspes alias Traxaspes

Cambysis mors fatalis.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-110 v>

Smerdi praecidit auriculas Cambyses, apud Herodotum Cyrus.

Darius rex Persarum salutatur <Der vollständige Text bis hierher befindet sich oben im Kasten.>

Sibylla cumana

Polycratis tyranni foelicitas.

Amasis rex

Orcetis scelus

Chronographie Generatio LIII. <1-111 r>

Pythagoras

Adulescentum contentio de fortissimis.

Restituuntur vasa templi

Aedificatur templum

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-111 v>

Sylosonti restituitur Samus.

Mulae Zopyri partus.

Babylon secundo capitur a Dario.

Servile Scytharum bellum

Chronographie Generatio LIII. <1-112 r>

Superant Darium Scythae.

Marathonia pugna

Xerxes rex declaratur.

Darii obitus

Consules

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-112 v>

Legati hetruscorum

Restituuntur Tarquinio bona sua

Aquiliorum & Vitelliorum dolus

Chronographie Generatio LIII. <1-113 r>

Bruti severitas in filios.

Tarquinius Collatinus consulatu se abdicat.

P. Valerius consul.

Ager Martis.

Bruti interitus.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-113 v>

Porsena

Alias Sp. Laertius.

Horatii coclitis magnanimitas.

Mutii Scaevolae fortitudo.

Chronographie Generatio LIII. <1-114 r>

Induciae Ro. dantur

Cloelia

Ro. populi gratitudo.

Bellum Sabinorum

Servorum coniuratio.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-114 v>

Sulpicii consilium contra coniuratam plebem.

Primus dichtator Ti. Largius

Magister equitum

Interitus S. Tarquinii

Chronographie Generatio LIII. <1-115 r>

Plebis & patrum discordia.

Servilii erga populum clementia.

Sabinorum defectio.

T. Largii oratio.

V. Verginii sententia

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-115 v>

Valerii apud populum excusatio.

Sacer mons

Chronographie Generatio LIII. <1-116 r>

Menenii Agrippae consilium.

Consulum sententia

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-116 v>

L. Iunii adversus gratitudinem patrum oratio.

Plebis in patres beneficia.

Chronographie Generatio LIII. <1-117 r>

Agrippae consulis fabularis oratio.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-117 v>

Sacrosancta tribunorum corpora.

Longula

Gneus Martius

Foedera cum Latinis.

Fames urbis.

Chronographie Generatio LIII. <1-118 r>

Lex pro tribunis

Coriolani sententia de venditione frugum.

Minutii consulis pro Coriolano petitio.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-118 v>

Senatus pro coriolano studium.

Plebis calculi adversus Coriolanum.

Chronographie Generatio LIII. <1-119 r>

Prima ad populum provocatio adversus Patricium

Degit Coriolanus apud Volscorum principem Ac. Tullium

Volscorum bellum cum Ro. Coriolano duce.

Coriolani virtus bellica.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-119 v>

Supplicatur coriolano.

Sacerdotes legati ad Coriolanum.

Valeria Publicolae soror.

Chronographie Generatio LIII. <1-120 r>

Veturiae oratio ad filium Coriolanum.

Veturiae altera oratio.

Finis orationis & belli.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-120 v>

Fortunae muliebris aedes.

Martii interitus.

GENERATIO QUINQUAGESIMA QUARTA

Ioakin seu Iosedech pontifex.

Xerxes Persarum rex quintus.

Chronographie Generatio LIIII. <1-121 r>

Xerxis copiae adversus gryecos

Xerxis fletus.

Xerxis fiducia.

Leonidae sum Peresis pugna.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-121 v>

Spartanorum virtus.

Themistoclis ad Ionas nuncia

Delphicum templum.

Pugna navalis ad Salaminem commissa.

Fuga turpis Xerxis

Chronographie Generatio LIIII. <1-122 r>

Mardonius vincitur.

Luduntur Lacedaemonii.

Themistoclis in exilio interitus

Pausanias

Opia

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-122 v>

Comitia tribunicia.

Desertorum poena

Artaxerxes rex Persarum.

Eliasib pontifex.

Esdrae eruditio.

Chronographie Generatio LIIII. <1-123 r>

Populi separatio.

Neemias

Ignis sacrificii a Neemia repertus.

Muri dedicatio.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-123 v>

Neemiae reditus in Hierusalem.

Atheniensium et La<ce>daemonum bella.

Periclis munificentia.

Chronographie Generatio LIIII. <1-124 r>

Athenienses a Lacedaemoniis vincuntur.

Ap. Herdonius arcem capitolinam occupat.

Capitolii recuperatio.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-124 v>

Qui primi decemviri

Leges decem tabularum in bases aeneas inscriptae.

Versus decemviratus in tyrranidem-

De Virginii filia.

Chronographie Generatio LIII. <1-125 r>

Perimit filiam Virginius.

Apii interitus.

Censores

Praefecti annonae.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-125 v>

Veneficium punitur.

Aristides

Sophocles

Pindarus

Euripides

Empedocles

Socrates

GENERATIO QUINQUAGESIMA QUINTA

Eliachim

Chronographie Generatio LV. <1-126 r>

Alcibiadis exilium

Alcibiades revocatur ab exilio.

Atheniensis victoria.

Alcibiadis interitus

Conon Atheniensis dux

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-126 v>

Athenienses capti.

Thrasybulus

Pausanias

Amnestia

Ioiada alias Iudas pontifex.

Artaxerxis & Cyri bellum.

Chronographie Generatio LV. <1-127 r>

Aman

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-127 v>

Honor Mardochaei.

Aman suspenditur.

Dercyllides

Conon lacedaemonas vincit.

Chronographie Generatio LV. <1-128 r>

Thebanorum victoria.

Philocrates

Pax restituitur graeciae ab Artaxerxe.

Spartanorum senum virtus.

Dionysius Siculus

Maior graecia.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-128 v>

Machaeus

Mago

Res Romanae.

F. Camillus

Chronographie Generatio LV. <1-129 r>

Camilli exilium.

Gallorum Senonum & Svevorum ingressus in Italiam

L. Albinus

Capitolii defensores.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-129 v>

M. Manlius

Mors Artaxerxis.

Viri disciplinis praestantes.

GENERATIO QUINQUAGESIMA SEXTA

Asor

Chronographie Generatio LVI. <1-130 r>

Rex Macedonum

Aegaea

Europus puer.

Amyntas

Alexander

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-130 v>

Philippi gesta.

Philippus altero oculo privatur.

Phocensium sacrilegium.

Olynthiacum bellum

Philippi scelera.

Chronographie Generatio LVI. <1-131 r>

Byzantium a quo conditum

Scythae a Philippo vincuntur.

Victoria Philippi contra Athenienses

Arsanius rex Persarum

Iaddus Iudaeorum pontifex.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-131 v>

Alexander Magnus nascitur.

Alexandri partus.

Bucephalus equus.

Chronographie Generatio LVI. <1-132 r>

Nectanabi interitus.

Dissidium inter alex. & Philip.

De Philippi morte.

Plures philippi filii.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-132 v>

Alexander rex salutatur

Thebarum excidium.

Diogenis & Alexandri congressus.

Alexandri copiae.

Chronographie Generatio LVI. <1-133 r>

Literae Darii ad Alexandrum.

Alexandri literae ad Darium.

Prima alexandri cum Dario pugna.

Philippus medicus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-133 v>

Humanitas Alexandri erga Darii uxorem.

Alexandri in Syriam prfectio.

Tyriorum origo.

Permittit Alex. in samaria templum extrui

Chronographie Generatio LVI. <1-134 r>

Danielis de Alexandro prophetia

Compellatus Alexa. ab antistite hammonis paedios

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-134 v>

Tertia Darianorum strages

Darii preces.

Darii mors.

Bessus & Nabarzanes crucifiguntur

Chronographie Generatio LVI. <1-135 r>

Alexander Epirota.

Dionysius Siculus tyrannus

Locrensium votum.

Dionysius in Corintho.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-135 v>

Dionysii vecordia

Hannonis scelus.

Lacus Curtius.

Valerius Corvinus.

Campani

Decius pater

Decius filius.

Chronographie Generatio LVI. <1-136 r>

M. Curius

Pontii facinus

Vincuntur Samnites.

L. Papyrii indoles

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-136 v>

Timoleon

Demosthenes

Mausolaeum

Aristoteles

Xenocrates

GENERATIO QUINQUAGESIMA SEPTIMA

De Alexandro.

Chronographie Generatio LVII. <1-137 r>

Alexander perimit Clytum.

Callisthenis interitus

Lysimachus

Alex. cum amazonum regina congreditur.

Porus Indorum rex

Sacer mons

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-137 v>

Porus victus.

Nicea Bucephala

Ambri Sycambri

Alex. vulnus.

Candax regina

Chronographie Generatio LVII. <1-138 r>

Brachmanes Indiae populi.

Amilcar Carthaginensis legatus

Rhoxanes filiam Darii ducit Alexander

Alexandri interitus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-138 v>

Luctus gentium propter Alexandrum.

Macedonum dissensio.

Monarchiae divisio.

Chronographie Generatio LVII. <1-139 r>

Olympiadis fortis interitus

Demetrii & Prolemaei congressus apud Zamam sive Calamam

Reges se nominant successores Alex.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-139 v>

Demetrius a Macedonibus rex appellatur

Demetrii deditio

Seleuci casus

Ptolemaeus Lagi filius

Chronographie Generatio LVII. <1-140 r>

Subiecit sibi Iudaeos Ptolemaeus

Iudaeorum disperio

Agathoclis mores

Agathoclis exitus.

Tarentinorum cum Ro. bellum

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-140 v>

Pyrrhus tarentinorum dux

Auxilia Pyrrhi

Epirotarum regnum.

Chronographie Generatio LVII. <1-141 r>

Ro<manorum> caedes

Cineas Pyrrhi legatus

Ap. Claudii oratio.

Fabricii constantia

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-141 v>

De medico Pyrrhi.

Pyrrhus in Siciliam accersitur

Pyrrhi strages ad Beneventum.

Chronographie Generatio LVII. <1-142 r>

Pyrrhi interitus apud Argos.

Brennus dux Gallorum.

Regnum aegypti

Regnum Syriae

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-142 v>

Regnum Macedoniae.

Regnum Asiae.

GENERATIO QUINQUAGESIMA OCTAVA

Ptolemaeus philadelphus.

Bibliotheca Alexandriae.

Septuaginta interpretes.

Chronographie Generatio LVIII. <1-143 r>

Ptolemaeus Arsinoen ducit uxorem

Interimunt ptolemaeum Galli.

Antiochi mors.

Seleucus & Antiochus fratres.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-143 v>

Hiero pacem cum Ro. firmat

Xantippi victoria.

Nummus argenteus Ro.

Attilii Reguli constantia.

Chronographie Generatio LVIII. <1-144 r>

Luctatii victoria.

Finis punici belli primi

Regnum Parthorum.

Viri illustres

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-144 v>

GENERATIO QUINQUAGESIMA NONA

Eliud alias Melchi

Iosephus

Hyrcanus

Gallorum caedes Eütrop lib: 3 fo. .363.

Britomarus alias Viritomarus.

Pto. Philopator.

Chronographie Generatio LIX. <1-145 r>

Simon pontifex

Belli punici secundi indicia prodigia

Saguntum oppugnatur

Hannonis consilium.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-145 v>

Annibal alpes transiit.

Oculum Annibal amisit.

Flaminii casus.

Fabii mora.

Chronographie Generatio LIX. <1-146 r>

Clades Cannensis

Scipionis audacia

Maharbalis monita.

Asdrubal vincitur.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-146 v>

Marcellus Annibalem vincit.

Occupat Tarentum Hanno.

Capua capitur.

Chronographie Generatio LIX. <1-147 r>

Archimedes

Scipionis Africani victoria.

Levinus Siciliam capit

Fulvii casus.

Marcelli interitus & sepultura

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-147 v>

Hasdrubal vincitur

Vincuntur a Scipione Hanno & Syphax.

Masanissa

Annibal revocatur

Colloquium Scipionis & Annibalis.

Chronographie Generatio LIX. <1-148 r>

Pugna apud Zamam.

Finis belli punici secundi

Scipionis triumphus.

Bellum Macedonicum.

Pto. Philopatoris luxus.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-148 v>

Ptolemaeus Epiphanes Philopatoris filius.

Antiochi & Ptol. foedus.

Annibal fugit Antiochum

Suadet Antiocho bellum Annibal

Chronographie Generatio LIX. <1-149 r>

Consilium Annibalis de gerendo bello.

Attilii consulis diligentia.

Antiochi fuga

Navalis Aemilii regilli victoria

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-149 v>

Pacis conditio Antiocho oblata.

Acris pugna inter ro. & Antiochum

Annibal apud Prusiam degit

Annibalis interitus

Chronographie Generatio LIX. <1-150 r>

Antiochi sacrilegium & mors.

Perseus Macedo.

Spartanos vincit Antigonus.

Colossus solis.

Poetae latini quando primum.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-150 v>

Philonis suppuratio a Machabaeo.

Zanedrim septuaginta seniores.

Herodes

GENERATIO SEXAGESIMA

Seleucus Philometor.

Chronographie Generatio LX. <1-151 r>

Onias

Heliodorus spoliaturus templum a domino corripitur.

Ptolemaeus Philometor aegypti rex.

Antiochus epiphanes Syriae rex.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-151 v>

Iason pontifex

Menelaus pontifex

Onias occiditur

Popilius ad Antiochum legatus.

Chronographie Generatio LX. <1-152 r>

Prodigia

Iasonis interitus.

Caedes Iudaeorum

Lege sua Iudaei prohibentur

Eleazari constantia

Septem fratrum crudelis interitus.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-152 v>

Vindex legis Mathathias

Iudas Machabeus

Seron

Chronographie Generatio LX. <1-153 r>

Lysiae Gorgiae Timothei gesta

Iudas Machabaeus encoenia curat.

Machabei successus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-153 v>

Antiochi gravis interitus

Perseus alias Perses Macedonum rex

Bellum Macedonicum secundum

Aemilii triumphus.

Triumphi magnificentia

Chronographie Generatio LX. <1-154 r>

Antiochus Eupator

Pugnatores quinque coelestes.

Timothei interitus.

Ioppitarum dolus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-154 v>

Carmon

Scythopolis.

Caedes Iudaeorum propter spolia idolorum.

Menelai mors.

Obsidetur Hierosolyma ab Antiocho.

Pax Iudaeorum.

Chronographie Generatio LIX. <1-155 r>

Demetrius rex Syriae.

Alchimus pontifex.

Nicanor

Machabei somnium.

Nicanoris interitus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-155 v>

Foedus Iudaeorum et romanorum

Mors Machabei.

Ionathas dux populi.

Demetrius lacessitur

Prompalus

Chronographie Generatio LX. <1-156 r>

Alexander rex Syriae.

Demetrius iunior.

Ptolemaeus Philopa ter regnum Syriae invadit.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-156 v>

Triphon alias Diodotus.

Ptolemaeus Euergetes

Ionathae mors.

Simon dux.

Chronographie Generatio LX. <1-157 r>

Pax in Israel.

Demetrius a Parthis captus.

Antiochus Sedetes.

Poscit Antiochus a Iudaeis tributa.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-157 v>

Simon cum filiis a Ptolemaeo dolo occiditur.

Belli punici tertii semina.

Poenorum perfidia

Catonis & Nasicae disceptatio.

Chronographie Generatio LX. <1-158 r>

Carthago obsidetur.

Pugna intra muros Carthaginenses.

Masanissae Numidarum regis mors.

Byrsa.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-158 v>

Dedunt se Scipioni Carthaginenses.

Bellum Macedonicum tertium.

Andriscus a Metello victus.

Achaicum bellum.

Aeris Corinthii nobilitas.

Chronographie Generatio LX. <1-159 r>

Nicomedes Prusiae filius

Catonis iocus

Attali gesta

Perpenna

Mithridates

Tucia virgo vestalis

Pacuvius

Terentius

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-159 v>

Viriatus

GENERATIO SEXAGESIMA PRIMA

Hyrcanus Iudaeorum pontifex

Loculus circa sepulchrum David apertus.

Antiochi in parthos expeditio.

Chronographie Generatio LXI. <1-160 r>

Antiochi Sedetis interitus

Ptolemaei Euergetis saevitia

Ptolemaei exilium

Cleopatrae filius laniatus offertur.

Alexander Syriam invadit.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-160 v>

Gryphus regnum eripit Alexandro.

Cleopatra suis insidiis perit.

Ptolemaeus aegypti rex

Cleopatra iunior a sorore occiditur.

Chronographie Generatio LXI. <1-161 r>

Phiscon revocatur.

Herotimus rex Arabum

Tigranes Armenius in Syriam rex vocatur.

Finis regni Syriae.

Bellum Numantinum.

Mancinus Numantinis deditur.

Prodigia quaedam.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-161 v>

Disciplina militaris Scipioni probata.

Numantinorum exitium.

Celia potus.

Servile in Sicilia bellum.

Perpenna

Athenio

Tyberii Gracchi conatus.

Chronographie Generatio LXI. <1-162 r>

Tyberii Gracchi conatus.

Tyberii Gracchi interitus.

Scipio Africanus dolo interfectus.

Caedes C. Gracchi & Ful. Flacci.

Bellum Iugurthinum

Urbs venalis

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-162 v>

Metellus

Marii astutia.

Bocchus rex Maurorum.

Capitur Iugurtha.

Carthago restituitur

Tigurini

Bellum Cimbricum

Chronographie Generatio LXI. <1-163 r>

Bolus rex

Ro. germanica virtute fracti

Teutobocchus Germanorum dux cum suis caesus.

Cimbrorum & Teutonum strages

Mulierum Teutonicarum facinus

Marius tertius Ro. rei pub. conditor.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-163 v>

Iudaeorum regnum restituit Aristobulus.

Aristobuli impietas.

Pyrgus Stratonis

Antigoni & Aristobuli interitus.

Alexander seu Ianneus Iudaeorum rex.

Alexandri ignominia

Chronographie Generatio LXI. <1-164 r>

Baris

Alexandri interitus.

Alexandrae regnum Iudaeorum cedit.

Seditio Apuleiana.

Metelli Numidici exilium.

Saturnini interitus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-164 v>

Drusi seditio.

Origo belli socialis.

Prodigia

Infoelix romanorum successus

Marii prima victoria.

Francus Marsorum dux.

Chronographie Generatio LXII. <1-165 r>

Syllae victoria.

Aerarii romani inopia.

Spartacus

Crassus interimit Spartacum

SEXAGESIMA SECUNDA GENERATIO

Iacob

Ptolemaeus Dionysius aegypti rex

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-165 v>

Archelaus

Alexandra Iudaeorum regina.

Pharisaeorum tyrannis.

Aristobuli molitio.

Reginae interitus.

Aristobulus rex Iudaeorum

Areta rex Arabum

Chronographie Generatio LXII. <1-166 r>

Oniae sacerdotis preces.

Scaurus aristobulum obsidione liberat.

Pompeius Iudaeam adit.

Pompeio aperta sacra

Aristobulus capitur

Alexander filius Aristobuli.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-166 v>

Crassi impietas.

Crassi ingenium.

Sicinii mordacitas.

Divisioimperii.

Hyrodes rex parthorum alias Orodes.

Crassi interitus

Bellum Mithridaticum.

Chronographie Generatio LXII. <1-167 r>

Mithridatis adulescentia.

Laodice uxor & soror Mithridatis.

Nicomedis & Mithridatis foedus.

Parricidia Mithridatis.

Cur Nicomedi Paphlagonia Mithridati Cappadocia ablata.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-167 v>

Origo belli Mithridatici.

Mithridatis munificentia.

Mithridatis oratio contra Romanos.

Gallograeci.

Ponticae gentes.

Mithridatis crudelitas.

Chronographie Generatio LXII. <1-168 r>

Sylla foeliciter Archelaum vicit.

Flaccus cos. a Fimbria interficitur.

Pacem Mithridates petit.

Luculli successus

Lucullus Mithridatem & Tigranem fugat.

Machares

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-168 v>

Luculli ocium.

Cerasa.

Pompeius Mithridatem fugat.

Pompeii gesta.

Hierosolamorum clades

Chronographie Generatio LXII. <1-169 r>

Pompeii triumphus.

Bellum civile Marianum.

Marii ortus & ingenium

Syllae descriptio

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-169 v>

Syllae gesta

Syllae irruptio in urbem

Territus maiestate Marii Gallus.

Cinnae conatus.

Fratris caedes sui nece vindicta.

Chronographie Generatio LXII. <1-170 r>

Marii & Cinnae interitus.

Marii

Carbo consul.

Fulvius Adrianus servilis perfidiae fautor

Nobilitas apud Syllam

Tabulae Syllae proscriptorum

C. Marii iunioris mors.

Carbo.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-170 v>

Sylla dictator.

Mors Syllae.

Civile bellum sub Lepido.

Sertorii indoles

Chronographie Generatio LXII. <1-171 r>

Sertorii victoriae.

Sertorii interitus

Sertorii pietas.

Perpenna

Pompeii magnificum facinus.

L. Catilina.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-171 v>

Catilinae caedes.

Belli civilis semina.

Pompeii indoles

Pompeius Alexander dictus.

Cinnae interitus.

Pompeius a Sylla imperator salutatus.

Chronographie Generatio LXII. <1-172 r>

Carbonis interitus.

Gesta Pompeii in Africa.

Pompeius Magnus appellatur

Primus Pompeii triumphus.

Secundus triumphus.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-172 v>

Censores

Piraticum bellum.

Finis belli piratici.

Reditus Pompeii in urbem.

C. Iulii Caesaris indoles.

Chronographie Generatio LXII. <1-173 r>

Apollonius Molo rhetor.

Gemitus Caes. apud Alex. statuam.

Caesar pontifex Max.

Curio liberat Caesarem.

Caesar inter coniuratos accusatus.

Caesaris gesta in Hispania.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-173 v>

Caesaris consulatus.

Cato in carcerem ducitur

Profectio Caesaris in Galliam.

Galliae descriptio.

Belgica unde Belgae.

Chronographie Generatio LXII. <1-174 r>

Celtica

Orgentorix dux Hevetiorum

Bavari.

Labienus

Ro. victi.

Helvetiorum deditio.

Divitiaci Hedui apud Iulium querimonia.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-174 v>

Ariovistus Germanorum rex.

Superbum Ariovisti responsum.

Treviri.

Suevi Thenum transeunt.

Chronographie Generatio LXII. <1-175 r>

Ariovisti & Caes. congressus

Ariovisti fuga.

Germanorum caedes

Rubicon

Nervii ro. caedunt.

Usipetes

Suevorum descriptio.

Mercatores apud Suevos.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-175 v>

Ubii

Gallorum levitas.

Germanorum oratio

Suevorum ferocia.

Germanorum clades

Transit Caesar rhenum.

Suevorum delectus.

Chronographie Generatio LXII. <1-176 r>

Pons rheni.

Caesar in Britanniam transmittit

Nobile Scaevae facinus.

Britanni victi

Cassivellaunus Brit. victus.

Iuliae mors

Vercingetoris.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-176 v>

Caesar secundo Rhenum superat

Bacenis sylva.

Gallorum descriptio.

Druides sacerdotes Gallorum

E Britannia Druides

Graecarum literarum usus apud Druides.

Homines immolari.

Chronographie Generatio LXII. <1-177 r>

Galli patre Dite.

Germanorum mores.

Ius hospitii apud germanos

Arduenna sylva.

Sycambri rebelles.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-177 v>

Novi Gallorum motus.

Alexia urbs.

Vercingentorigis deditio.

Chronographie Generatio LXII. <1-178 r>

Quibus rebus comparata Caesari gratia.

Civilis belli semina.

Centurionis audacia

Caesar revocatur.

Ciceronis honestum consilium.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-178 v>

Labienus a Caesare deficit.

Pompeii et Caesarus odium.

Caesar Rubiconem transit.

Pompeii ad Caesarem nuncium

Chronographie Generatio LXII. <1-179 r>

Auximatum in Caes. benevolentia.

Secessus ab urbe Pompeii

Lentulus captus.

Corphinium captum.

Caesar Brundusium adit.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-179 v>

Romam venit Caesar.

Direptio aerarii

Petreii & Afranii deditio

Labienus Vatinio leg. fidem frangit.

Chronographie Generatio LXII. <1-180 r>

Dyrrachium oppugnatur.

Scaeva centurio.

Caesar pacem quaerit.

Panis herbaceus.

Fuga & strages caesarianorum

Labieni crudelitas.

Caesaris ad milites oratio

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-180 v>

Catonis pietas.

Gomphi

Consilia Pompeianorum

Congressus apud pharsaliam.

Crastini Centurionis virtus.

Chronographie Generatio LXII. <1-181 r>

Germani

Capiuntur Pompeii castra.

Pompeii interitus.

Ptolemaeus aegypti rex.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-181 v>

Achillas Caesarem invadit

Bibliotheca concrematur.

Ptolemaei interitus.

Cleopatra Aegypti regina.

Aristobulus veneno periit

Antipater Caesarem iuvit.

Antipater Iudaeae tutor.

Chronographie Generatio LXII. <1-182 r>

Phaselus

Herodes Galilaeae procurator

Deiotaro regia insignia restituta.

Pharnaces vincitur.

Veni, vidi, vici.

Aphricae motus.

Pompeianorum opes.

Caesar in Aphricam traiecit.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-182 v>

Gallorum equitum facinus.

Labieni temeritas.

Pompeianorum crudelitas.

Auxilia caesaris.

Militum amor in Caesarem.

Chronographie Generatio LXII. <1-183 r>

Iubae Scipionis & Labieni exercitus.

Pugna Caesaris ad Thapsum.

Caesar trinis castris potitus.

Mors Catonis.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-183 v>

Iubae & Petrei interitus.

Thapsus recipitur

Scipionis interitus

Reditus caesaris in urbem.

Gn. Pomp. Sex. Pomp.

Caes. gesta

Chronographie Generatio LXII. <1-184 r>

Triumphi

CAESAR IMP. PRIMUS.

Honores

Pomp. statuae.

Dies intercalarii.

Caes. bellica fortuna

Militum caesarianorum cultus.

Studium gloriae in caesare.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-184 v>

Adulteria Caesaris.

Clementia caesaris.

Caesar regnum affectat.

Prodigia ante Caes. mortem.

Idibus Martiis Caesar interfectus.

Chronographie Generatio LXII. <1-185 r>

Mortis genus.

Cimber primus Caesarem adortus

Caesar in campo Martio sepultus.

Aetas caesaris.

Tres soles

Habitudo corporis caes.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-185 v>

Catonis Uticensis virtus.

Nigidius Figulus.

Satyrus visus.

GENERATIO SEXAGESIMA TERTIA

Quarta monarchia.

Belli civilis semina.

Calpurnia Iulii uxor

Chronographie Generatio LXIII. <1-186 r>

Octa. ad Ciceronem se confert.

Pugna ad Mutinam.

Octavii defectio a senatu.

Triumviratus.

AUGUSTUS II. IMP.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-186 v>

Cassius Syriam debellat.

Antipater veneno periit.

Herodis suboles

Cassii caedes & Bruti

Divisio imperii cum Antonio

Cleopatrae luxus.

Chronographie Generatio LXIII. <1-187 r>

Anto. cum Cleopatra degit.

Tetrarchae Iudaeae.

Bellum Perusinum

Antigonus Hierusalem occupat.

Hyrcani et Phaseli interitus.

Herodes a senatu rex declaratur

Aegyptii commentum de geniis

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-187 v>

Finis regni et sacerdotii Iudaeorum.

Anni e prophetia Danielis.

Sex. Pompeii interitus.

Lepidus in exilium actus.

Olei fons.

Chronographie Generatio LXIII. <1-188 r>

Hyrcanus ab herode revocatus.

Ananellus pontifex.

Alexander Iudaeorum pontifex.

Aristobulus suffocatur.

Excusat aristobuli mortem Herodes.

Simultates inter Heroden & Mariannem.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-188 v>

Cleopatrae avaritia

Belli inter Caes. & Anto semina.

Octavia privata vivit.

Artabanes capitur

Anto. & caes. auxilia.

Infoelix antonii pugna.

Anto. se interimit.

Aspidis morsu Cleopatra interiit.

Chronographie Generatio LXIII. <1-189 r>

Mors hyrcani.

Octavii in Heroden benevolentia.

Herodi diadema reponitur.

Herodis domestica odia.

Mariannis interitus

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-189 v>

Aegritudo Herodis

Alexandra interficitur

Templum Herodes aedificat.

In Octaviano quarta monarchia.

Cantabricum bellum

Asturiense bellum

Chronographie Generatio LXIII. <1-190 r>

Gentium legati.

Dalmatae.

Mysii

Thraces

Sarmatae

Drusus in Germaniam missus.

Suevorum ferocia.

Varus Quintilius.

Arminius Ger. libertatis vindex.

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-190 v>

Augusti quam gravissima clades.

Vare redde legiones.

Parthi deduntur.

Augusti victoriae.

Clementia

Ianus tertio ad Augu. clausus.

Herodis cum Aug. congressus.

Chronographie Generatio LXIII. <1-191 r>

Antipater Herodis filiis praeficitur

Furor Herodis contra filios.

Zacharias Elyssabet

Io. Baptista nascitur

Ger. superati

Johannis Naucleri Tübingensis Prepositi <1-191 v>

Oratores & poetae

De forma reipu. Strabo

Provincia

Provinciae consulares

Praeturae x.

Primi voluminis finis.

<Quelle: http://daten.digitale-sammlungen.de/~db/0002/bsb00020132/images/index.html?id=00020132&fip=193.174.98.30&no=&seite=407>

D. IOANNIS

NAVCLERI TVBINGENSIS PRAEPOSITI
CHRONICARVM HISTORIARVM SECVN

DVM VOLVMEN, PARTIBVS DISTIN

ctum duabus, quae suis etiam Indicibus censentur. Locu

ples est rerum plurimarum ac fida memoria siue an

norum notas, siue ordinem narrandi tueare. Nam

a IESV Christi ortu Generationes deductae

per trigenarios, in annum Millesimum

& Quingentesimum, adiectis XIIII.

annorum memorabilibus a F. Ni

colao Baselio, conficiuntur. Fi

dem obtestamur amice Le

ctor tuam, singula suis

locis digeras, confe

ras, & expendas,

spectaturus

hpou ti mega

kai kalon,

quod

his praeser

tim uolumini

bus praeter scripto

rum reliquam sortem

NAVCLERVS con

didit. Romanas & Germanicas

historias omnino docte, ac prudenter

descriptas intelliges, si quanque suo loco, suis

titulis, definitam secutus fueris. Tum autori iu

re humanitatis gratiam habiturus, Nauclerorum no

men ac familiam, extolle, praedica. Cui si quid honoris ex fru

ge, & commodo bonorum accedit, adeo illo modeste fruitur, ut

cum omni patria uelit haberi comunem. Ergo cognosce, lege, proba ac uale.

F. NICOLAI BASELII HIRSAVGIENSIS

Exhortatio ad Lectores.

Index Operis

INDEX MEMORABILIVM GESTORVM ET LOCORVM, QVAE

Prima parte Secundi Voluminis Generationibus pene XXXIIII. a Christi nativitate

in Henrici II. tempora describuntur. Te vero, Lector, quaeso quae in secunda parte sunt

cum his conferas, praesertim siquando Germanicas historias requisieris.

Nam ibi, ut recentiore memoria copiosius, repetitis etiam

interdum veteribus, narrantur.

FINIS

Index Operis

QVAE SECVNDA PARTE SECVNDI VOLVMINIS AB HENRICI II.

temporibus memoratu digna scripta sunt, hoc Indice censetur. Quo velim lector ita utare, ut putes multis

in locis quae in historia, confusanea & indiscriminatim narrantur, nostris annotationibus, ceu

articulis, distincta esse, ac quanque historiam summatim comprehensam. Insuper admoneo,

quando hae pene Germanorum res sunt, quae hac ultima parte scribuntur, coniungas iis

quae superioribus voluminibus de illis interdum integra, & suo quasi loco, interdum

parerga narrantur. Mihi crede ita & Naucleri diligentiam spectabis &

frugem feres tibi, ut laetam, ita maxime iucundam.

FINIS

Generatio Prima. <2-001 r>

CHRISTUS generationum spiritualium caput.

Nascitur IESUS CHRISTUS

Sexta aetas mundi.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-001 v>

Omnes scriptores catholici mundi monarchiam quartam a Caesare Augusto principium habuisse testantur, sub quo & nasci dignatus est Christus, a quo incipit primitiva ecclesia, unde videntur velle quod Caesar Iulius fuerit potius quidam praecursor sicut Ioannes Baptista praecursor fuit domini.

Principes Romani qui & quot fuerint:

Chronographie Generatio Prima. <2-002 r>

Tertia decima vero die a Christi nativitate Magi venerunt Hierosolymam stella duce, ...

Magorum munera.

Herodis in filios odium.

Octavianus iudex

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-002 v>

Herodes Iudaicas genarationes combussit.

Herodes pueros necat.

Augusti scomma.

Alex. patri insidiatur.

Antipatri insidiae.

Chronographie Generatio Prima. <2-003 r>

Antipatri conatus. Herodes Agrippa Nepos Herodis Jacobum Apostolum occidit.

Pharisaeorum superbia.

Feroras veneno perit.

Varus Quintilius iudex fratricidii.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-003 v>

Captus Antipater.

Sophistae

Foedissimum morbi genus.

Antipatri caedes.

Herodis mors.

Chronographie Generatio Prima. <2-004 r>

Archelaus Iudaeae rex.

Iudaeae Tetrarchae.

Reditus Christi ex Aegypto.

Iudaeorum sectae.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-004 v>

Augusti mors & mores.

Tyberius imperator tertius.

Tyberii patientia

Vitrum fabricabile

Germanicus Drusus.

Chronographie Generatio Secunda. <2-005 r>

Pilatus in Iudaeam missus.

GENERATIO SECUNDA

http://daten.digitale-sammlungen.de/~db/0002/bsb00020132/images/index.html?id=00020132&fip=193.174.98.30&no=&seite=443

GENERATIO secunda initium accepit anno xv. imperii Tyberii caesaris, procurante Pontio Pilato Iudaeam, Tetrarcha Galilaeae Herode, Philippo, fratre eius, Tetrarcha Ituraeae & Thraconitidis regionis, & Lysania Abilinae Tetrarcha sub principibus sacerdotum Anna & Caipha factum est verbum domini super Ioannem, Zachariae filium, in deserto, ut baptizans & praedicans solatium redemptionis annunciaret, & venit in omnem regionem Iordanis baptizans, praedicans dicebat: "Poenitentiam agite, appropinquabit enim regnum coelorum."

In hoc anno terminata est circumcisio & inchoatus baptismus,

exibat tum ad eum omnis Iudaea & baptizabatur in Iordane.

Cum autem baptizaret, miserunt ab Hierosolymis sacerdotes & levitas interrogantes, quis esset.

Et confessus est se neque Christum neque Heliam, dixerunt illi: "Quid ergo baptizas, si tu non es Christus nec Helias neque propheta?"

Ait Ioannes: "Ego baptizo in aqua, medius autem vestrum stetit, quem vos nescitis, ipse est, qui post me venturus est, ante me factus est, cuius ego non sum dignus, ut solvam corrigiam calciamenti."

Haec in Bethania facta sunt trans Iordanem.

Altera die vidit Ioannes Iesum venientem ad se & ait: "Ecce, agnus dei, qui tollit peccata mundi."

Tunc venit Iesus a Galilaea in Iordanem ad Ioannem, ut baptizaretur.

Ioannes autem prohibebat eum dicens: "Ego a te debeo baptizari."

Respondens Iesus dixit: "Sine modo, sic decet nos adimplere omnem iusticiam."

Baptizatus autem Iesus confestim descendit de aqua, & ecce aperti sunt coeli, viditque spiritum dei descendentem sicut columbam super se, audita est vox de coelo: "Hic est filius meus dilectus, in quo mihi complacui."

Exinde dominus noster Iesus Christus coepit signa facere & praedicare virtutibus vera comprobans, quae dicebat, discipulosque eligens evangelicis eos imbuebat sacramentis.

Anno vero Tyberii xvi. Herodes Tetrarcha Galilaeae Ioannem Baptistam incarceravit circa pascha, quem anno sequenti decollari fecit machinante Herodiade uxore sua, quam abstulit fratri suo Philippo, repudiata filia Aretae regis.

Inde etiam bellum exortum est inter Aretam & Herodem, pugna facta pars Herodis victa est.

Quibusdam autem Iudaeorum videbatur ideo periisse Herodis exercitum, quod in eum satis iuste indignatio divina commota sit pro vindicta Ioannis Baptistae, ut scribit Iosephus, hunc enim Herodes, inquit, occidit virum valde bonum, qui praecipiebat Iudaeis virtuti operam dare, iusticiam colere, pietatem in deum servare, & per baptismum in unum coire.

Interficitur & Christus, verus dei filius, veritatis, iusticiae, pietatis & religionis assertor anno xviii. imperii Tyberii aetatis suae anno xxxiii. & eo magis, quod ei vita propagata est ab octavo calen<dis> Ianuarii usque ad octavum calen<dis> Aprilis, quo die conceptus in virginis utero fuit de spiritu sancto, caedis autem tam nephariae etiam coeli ipsi signa dedere. Nam & solis tanta defectio facta hora sexta diei, ut & dies in obscuram noctem versus sit.

Et Bithynia etiam licet a Hierosolymis multum remota terrae motu concussa, & multa Nicenae urbis aedificia corruere.

Vox ex aditu templi Hierosolymitani audita: "Transmigremus, cives, ex his sedibus!"

Deinde resur- <2-005-v> rexit a mortuis Christus xvi. calen<dis> Aprilis, & ascendit in coelum tertio nonas Maii, ac e Saulo persecutore factus est Paulus doctor gentium mense Ianuario sequenti immediate passionem Christi.

Baptismus Iohannis coepit.

Truncatur Io. baptista

CHRISTUS crucifixus.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-005 v>

De Christo Iosephus

Iacobus episcopus Hie<rosolymorum>

Abagari ad Christum epistola.

Salvatoris ad Abag. epistola.

Tyberius Christum inter deos habuit.

Chronographie Generatio Secunda. <2-006 r>

Pilati scelera.

C. Caligula imperator

Perimit se Pilatus

Herodes Agrippa Romae degit.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-006 v>

Herodes Agrippa Romae in carcere tenetur

Herodes Agrippa rex Iudaeae datur.

Her. Antipae interitus

Caligulae caedes.

Philonis tempus

Claudius v. imperator

Chronographie Generatio Secunda. <2-007 r>

Sancita a Claudio amnestia.

Beatissima virgo moritur.

Iacobus maior.

Mors Herodis Agrippae

Iudaea in provinciae formam redigitur

Simon magus.

Petrus.

Simoniaci unde.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-007 v>

Marci evangelium.

Petronella.

Petri pontificatus.

Ieiunii institutio

S. Maternus.

Argentina ad fidem Christi conversa.

Iudaeorum seditio.

Chronographie Generatio Tertia. <2-008 r>

Claudii interitus.

Iudaei Roma pulsi.

Varii Neronis mores.

Incendium urbis.

S. Paulus.

GENERATIO TERTIA

Albinus.

Iacobus frater domini.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-008 v>

Senecae consulatus.

Appripina interficitur.

Seneca accusatur.

Senecae ad Neronem oratio.

Chronographie Generatio Tertia. <2-009 r>

Neronis responsio.

Senecae ab urbe discessus.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-009 v>

Prima in Christianos persecutio.

Coniuratio in Neronem proditur.

C. Piso obiit abruptis brachiorum venis.

Mira in uxore Senecae constantia.

Chronographie Generatio Tertia. <2-010 r>

Senecae interitus.

Lucanus poeta.

Petrus & Paulus trucidantur.

Nero se interfecit.

Linus papa

Philo

Galba imperator vii

Otho imperator viii.

Vitellius impe. ix.

Vespasianus x. imperator.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-010 v>

Causae & semina belli iudaici.

Seditio in Caesarea

Hierosolymitana seditio.

Chronographie Generatio Tertia. <2-011 r>

Agrippae ad Iudaeos oratio.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-011 v>

Ro. imperii potentia.

Germanorum potentia.

Ro. fortuna unde.

Chronographie Generatio Tertia. <2-012 r>

Iudaei dispersi

Peroratio

Reiecta sunt caesaris munera.

Optimatum strages.

Manaimus sophista.

Ro. caesi.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-012 v>

Iudaei caeduntur.

Zabulon opidum direptum.

Ananus proditor

Caestii infoelix successus

Chronographie Generatio Tertia. <2-013 r>

Lecti duces Iudaeorum.

Nero Vespasiano Iudaicum bellum commendat

Iotapata obsidetur.

Strategema Iosepi.

Aquae penuria.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-013 v>

Expugnatur Iotapata.

Foenum graecum.

Excidium Iotapatae.

Chronographie Generatio Tertia. <2-014 r>

Iosephus a Ro. repertus

Num viri sit sese interficere.

Poenae eorum qui se interficiunt

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-014 v>

Vespasiano portendi imperium Iosephus praedicit.

Agrippa hospitio accipit Ro. exercitum

Gamala.

Giscala

Sacra & rem pub. hierosol. zelotae Tyranni perturbant.

Chronographie Generatio Tertia. <2-015 r>

Iudaeorum sanguine templum polluitur.

Idumaei zelotis auxilia mittunt

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-015 v>

Tempestas futuri exitii praenuncia.

Saevitia zelotarum in cives.

Chronographie Generatio Tertia. <2-016 r>

Vindicta eorum qui sacra temnunt.

Vespasianus salutatus Imp.

Iosephus liberatur

Simon

Triplex desotio in hierosolymis.

Titi agmen

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-016 v>

Hierolsolymorum obsidio.

Pugna Iudaeorum cum Ro.

Topographia Hierosolymorum.

Chronographie Generatio Tertia. <2-017 r>

Duo muri capti.

Iosephus suadet civitatem dedi

Iosephi oratio.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-017 v>

Iudaeorum pervicacia

Peroratio

Fames.

Chronographie Generatio Tertia. <2-018 r>

Aggeres exuruntur

Spoliatum templum.

Ro. muros conscendunt

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-018 v>

Iulianus miles.

Pugnae ante templum.

Horribile mulieris facinus.

Oppugnatur templum

Chronographie Generatio Tertia. <2-019 r>

Exuritur templum

Excidii hierosolymitani praenuncia

Ve Hierosolymis.

Praeda.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-019 v>

Titi ad Iudaeorum reliquias oratio.

Incendium Hierosol.

Caesorum & captorum numerus.

Chronographie Generatio Tertia. <2-020 r>

Quinquies ante capta Hierosol.

Militum dona.

Gloriosa Eleazari adhortatio.

Praestat bene mori quam male vivere.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-020 v>

Brachmanes, magi.

Crudelis pugna.

Ianus clausus.

Iosephus

Chronographie Generatio Tertia. <2-021 r>

Titus xi. IMPER.

Linus

Lucas.

Domitianus XII. IMPER.

Secunda christianorum persecutio.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-021 v>

Quintilianus.

GENERATIO QUARTA

Ebion.

Nicolaitae

Cletus papa

Nerva xiii IMP.

Traianus xiiii. IMP.

Chronographie Generatio Quarta. <2-022 r>

Ioannes apostolus et evangelista.

Clemens papa martyr.

Anacletus papa.

Euaristus papa.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-022 v>

Symeon

Plinius christi<anos> miser<a>tus.

Alexander papa

<handschriftlich:> Traiani mors

Adrianus xv. IMP.

Memoria.

Germaniae regnum restitutum.

Plinii mors.

GENERATIO QUINTA

Quadratus.

<handschriftlich:> Aristides

Chronographie Generatio Quinta. <2-023 r>

Episcopi Hierosolymorum.

Sixtus papa

Sophia

Iudaei rebelles.

Hierosol. instaurata Aelia

Marcus Ep<iscopus> hier<osolymorum>

Basilides

Carpocrates.

Gnostici

Telesphorus papa.

Hyginus papa.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-023 v>

Antoninus Pius xvi. IMP.

Iustinus philosophus & martyr.

Pius papa

Hermes.

Apollinaris.

Severiani.

Chronographie Generatio Quinta. <2-024 r>

Chiliastae.

Viri ingenio clari Erasmus Rot<erodamus> Bilibaldus Pyrkaimer

Fuere his temporibus viri & ingenio & artium multitudine celebres, inter primos Plutarchus Cheronaeus, Traiani praeceptor, a quo est in Illyricum missus consulari potestate, iussumque omnibus in Illyria magistratibus, ut absque eo nihil agerent. Scripsit praeter vitas paralellas philosophica plura, quorum magna pars beneficio Erasmi Roterodami & Bilibaldi Pyrkaimer, utriusque Germani, latine legitur.

GENERATIO SEXTA

Polycarpus

Anicetus papa.

M. Antonius xvii. IMP.

Quarta persecutio.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-024 v>

Marcomannicum bellum.

Soter papa.

Mors L. Veri.

Eleutherius papa.

Lucius Angliae rex.

Apollonius

Haereticorum turba

Chronographie Generatio Sexta. <2-025 r>

Interitus Antonini.

De Britannia.

Anglorum a Iulii caesaris temporibus.

Armingus a Claudio debellatus

S. Lucius Anglus.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-025 v>

Coel

Helena Constantini mater.

Saxones Britanniam ingressi.

GENERATIO SEPTIMA

Commodus xviii. imp.

Origenes nascitur.

Montana haeresis

Chronographie Generatio Septima. <2-026 r>

Victor papa.

Constitutio paschatis

Commodi mors.

Aelius Pertinax xix. IMP.

Didius Iulianus imperator.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-026 v>

Pescennius Niger.

Severus xx. IMP.

Nigri caedes.

Albinus vincitur.

Artemonis <haeresis>.

Zepherinus papa.

Quinta christianorum persecutio.

Chronographie Generatio Septima. <2-027 r>

Symmachus.

Tertulianus.

Bassianus Geta.

Heroum filii noxae.

Iudas

OCTAVA GENERATIO

Severi mors.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-027 v>

Geta caesus.

Papinianus iuris consultus.

Iulia

Macrinus xxii. IMP.

Bassinaus.

Macrini caedes.

Heliogabalus xxiii. IMP.

Chronographie Generatio Octava. <2-028 r>

Senatus mulierum

Portentosa Heliogabali luxuria.

Alexander.

Ulpianus iuris consul<tus>.

Mores Heliogabali.

Heliogabali mors.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-028 v>

Callistus papa.

Alexander xxiiii. IMP.

Mammaea Alexandri mater.

Pulchra administrationis forma.

Ulpianus consul alexandri.

Animadversio in milites severa.

Chronographie Generatio Octava. <2-029 r>

Ovinius Camillus.

Mirum Alexandri factum.

Artaxerxes ab Alexandro victus.

Alexander cum matre interficitur

Urbanus pontifex.

Pontianus pontifex.

Cyriacus pontifex.

Origenes presbyter.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-029 v>

Reprehensio Demetrii.

Africanus scriptor.

Berillus haereticus.

Execranda haeresis

Haeresis Helchesaitica.

Iulius Maximinianus imper<ator> xxv.

Chronographie Generatio Octava. <2-030 r>

Alexandri mors.

Consiliarios Alexandri Max<iminus> occidit & amicos.

Sexta christianorum persecutio.

Gordianus contra Maximinum impe<rator> eligitur

Maximini rabies.

Gordiani filii interitus

Gordianus senior laqueo vitam finivit.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-030 v>

Consultat senatus in aede concordiae.

Maximus Pupienus Balbinus IMP. 26.

Maximinus cum filio occiditur

Maximus. Balbinus principes occiduntur.

Pontianus psalmos decantari fecit.

Chronographie Generatio Octava. <2-031 r>

Anther

GENERATIO NONA

Fabianus papa.

Miraculum electionis.

Gordianus IMP. 28. <statt 27>

Misithei <anstatt: Misitheus> Gordiani socer.

Literae Misithei ad Gordinanum

Gordianus bellum Parthis indixit

Misithei interitus.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-031 v>

Philippus praefectus praetorii efficitur.

Philippo imperium committitur

Gordianus occiditur

M. Iulius Philippus IMP. 28.

Annus millesimus urbis conditae

Chronographie Generatio Nona. <2-032 r>

Decius 30. IMP.

Decii et filii interitus

Cornelius papa.

Novatiana haeresis

Lucius papa.

Gallus 31. IMP.

Aemilianus IMP.

L. Valerianus xxxiii. IMP.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-032 v>

Officium censoris quale fuerit.

Persecutio octava.

Stephanus papa.

De rebaptizandis haereticis.

Malchion

Sixtus papa.

Sabellii haeresis

Cherinthi nepotiani haeresis

Dionysius

Marius Astirius

Chronographie Generatio Nona. <2-033 r>

Mirum de herba.

Valerianus capitur.

Galenus 33. IMP. <oben schon L. Valerianus der 33. Kaiser!>

Invasores imperii

Zenobia regina.

GENERATIO DECIMA

Hymenaeus

Dionysius

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-033 v>

Galenus occiditur

Gregorius Neocaesareae

Miraculum.

Dionysius papa.

Claudius IMP. 34.

De Gothis.

Chronographie Generatio Decima. <2-034 r>

Gotthi victi a Claudio.

Claudii mors.

Quintilius IMP. 35.

Aurelianus IMP. 36.

Adulteri supplicium

Aureliani aurea epistula

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-034 v>

Tetricus

Aureliani epistula ad Zenobiam.

Usus porcinae institutus.

Nona christianorum persecutio

Aurelianus occiditur.

Tacitus imperator eligitur.

Chronographie Generatio Decima. <2-035 r>

Oratio Taciti senatoris.

Tacitus 37. IMP.

Taciti interitus.

Florianus IMP.

Probus 38. IMP.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-035 v>

Gallos subegit Probus

Interitus Probi.

Chronographie Generatio Decima. <2-036 r>

Foelix papa.

Manes haereticus.

Anatolius

Eutichianus papa.

Caius papa.

Carus 39. IMP.

Numerianus IMP.

S. Cirillus occiditur.

Diocletianus IMP. xxxx.

Carinus occiditur.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-036 v>

Maximinianus Herculeus.

Mauritii martyrium.

Constantius.

Carausius

Albanus martyr.

Viri illustres.

GENERATIO UNDECIMA

Decima persecutio in christianos.

Chronographie Generatio XI. <2-037 r>

Caius papa.

Martyres illustres.

Marcellinus papa

Marcellus papa.

Eusebius papa.

Melciades papa.

Edictum contra persecutionem christianorum

Exclamatio invectiva in clericos.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-037 v>

Diocletiani obitus

Constantius.

Galerius IMP. 41.

Maxentius IMP. 42.

Sophronia altera Lucretia

Chronographie Generatio XI. <2-038 r>

Maximiani Herculei obitus.

Severus occiditur.

Constantinus IMP. xl. <anstatt xliii.>

Fata Maxentii.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-038 v>

Maximini facinora.

Animadversio divina.

Maximini interitus.

Ecclesiarum restauratio Constantini.

Chronographie Generatio XI. <2-039 r>

Licinii defectio.

Licinii mors.

Silvester papa.

Constantinus baptizatus.

Constantinus leges edidit.

Donatio Constantini.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-039 v>

Helena mater Constantini

Crucis inventio.

Chronographie Generatio XI. <2-040 r>

Constantinus sedem transtulit Constantinopolim.

Ne autem novae Romae sacerdotes imperatoriae magnificentiae expertes essent, duas item basilicas Constantinopoli aedificat, quarum altera Irenes, altera apostolorum vocatur, eversis prius paganorum templis aut in usum christianorum translatis, sublatisque e medio tripodibus delphicis, anno domini .320.

Et licet itaque per omnia floreret tunc ecclesia, non id diu pertulit inimicus, videbat enim paganorum errorem fuisse nudatum, & creaturam a pluribus iam non adorari, sed creatori hymnos decenter offerri, ea gratia iam non aperte contra deum excitavit bellum, sed viros christianos inveniens amore honoris & vanae gloriae seductos, per quos plurimos reduxit in errorem non creaturam adorari astruens, sed ipsum creatorem conaequalem praedicans creaturae.

Presbyter quidam apud Alexandriam nomine Arrius specie religiosus, sed gloriae ac novitatis cupidus, praedicabat filium dei creaturam esse, & spiritum sanctum ab eo creatum, addens etiam erat, quando non erat.

Tunc Alexander eiusdem urbis episcopus eidem resistebat, & cum illum nequaquam ab errore revocare posset, expulit eum ab ecclesia, propter quod ille Arrius seditionem excitavit, quod ut audivit Constantinus, primo scripsit utrique invehens, quod scandala suscitarent, & cum nihil proficeret, ipse princeps religiosissimus famosissimum illud, in Nicea concilium excitavit, publicis asinis, mulis ac curribus, episcopos & qui cum eis erant, ad sinodum venire praecipiens.

Concilium itaque Nicenum universale tricentorum decem & octo <318> episcoporum factum est sub Silvestro anno domini .327. alii tamen dicunt habitum sub Iulio papa, priorem tamen opinionem confirmat .16. di. c. Sextam .§. prima, utcunque sit, prima universalis sinodus in Nicaea Bithyniae est habita praesente Magno Constantino.

Convenerunt in hoc concilio Macharius Hierosolymitanus, Eustachius Antiochenus, Alexander Alexandrinus, alii quoque apostolici viri, quorum aliqui dextros oculos effossos habebant, alii dextras suras abscissas, Hispaniarum partium Osius,

Tuncque ille sermo completus est collectos ex omnibus gentibus, quae sub coelo sunt, viros religiosos, aderant Parthi, Maedi, Elamitae, habitantes Mesopotamiam, Iudaeam, Cappadociam, Asiam, Phrygiam &c.

Quibus omnibus imperator diebus quotidianis cibaria largissime ordinarat expendi, ut autem solet fieri, plurimi sacerdotum privatas habentes causas libellos principi offerunt.

Quibus pius princeps, haec, inquit, habebunt tempus proprium, mihi vero non licet de huiusmodi rebus iudicare, sacerdotes, agite, queso, ait, imitantes divinam clementiam, aboleamus accusationes. & de hiis, quae ad finem pertinent, agere studeamus, cuius gratia convenimus.

Haec imperator dicens unusquisque librum ardere faciat, diffinientes diem, qua solvi, quae dubia sunt, conveniat.

Vocatusque est Arrius, discussisque ipsius assertionibus diutino multoque tractatu placuit omnibus & velut uno cunctorum ore ac corde decretum est omoousion scribi debere, id est eiusdem cum patre substantiae filium confiteri.

17. tunc solum fuisse dicuntur, quibus fides Arrii placebat, quorum sex soli patiuntur se cum Arrio expelli, reliqui vero xi. consilio inter se habito acquiescunt, ad subscribendum manu sua, sed non mente, cuius simulationis autor praecipue fuit Eusebius, Nicomediae episcopus,

exemplum autem fidei illorum, qui aderant catholici, hoc est, credimus in unum deum, patrem omnipotentem, prout in symbolo, quod canitur in ecclesia,

eos autem, qui dicunt: erat aliquando, quando non erat, & antequam nasceretur, non erat, & quia ex nullis substantibus factus est, aut ex alia subsistentia, vel substantia dicunt esse, aut convertibilem aut mutabilem filium dei esse anathematizabant.

Vbi notandum, quod Arriana haeresis fuit periculosior, universalior & pene diuturnior, periculosior, quia circa mysterium trinitatis, universalior, quia involvit multos ecclesiasticos & seculares, unde Hieronymus: Arrius una scintilla in Alexandia fuit, & quia non cito extincta est, totum orbem populata est flamma eius, xxiii. q .iii. resecandae,

fuit etiam diuturnior, quia per multa tempora viguit.

Arrianae haereseos origo.

Alexander episcopus.

Concilium Nicenum.

Concilii decretum. <Der vollständige Text bis hierher befindet sich oben im Kasten.>

Dialecticus a confessore simplici victus.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-040 v>

Pafnutius.

Spiridion.

S. Nicolaus

Decreta de continentia clericorum.

Constantini epistula.

Constantinopolis.

Lactantius Firmianus

Porphyrius apostata.

Gotthi

Chronographie Generatio XI. <2-041 r>

Viri beatissimi.

GENERATIO DUODECIMA

Edictum Constan<tini> adversum haereticos.

Helenae mors.

Athanasius Alexandriae episcopus fit.

Relegatio Athanasii.

Marcus

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-041 v>

Iulius papa.

Constantinus.

Constantini obitus.

Constantius imperare 44. cum fratre Constante.

De Constantini moribus

Constan. iunior.

Chronographie Generatio XII. <2-042 r>

Constantinus iunior interficitur

Franci domiti.

Eusebius

Eusebii mors.

Paulus episcopus depellitur.

Epistula orientalium episcoporum ad papam.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-042 v>

Arrianorum accusationes in Athanasium

Archelaus

Constans

Chronographie Generatio XII. <2-043 r>

Concilium Sardicense.

Onager dux iniquitatis.

Impium facinus.

Constantii epistula ad Athanasium

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-043 v>

Constantis obitus.

Vetravio tyrannus

Gallus.

Sylvanus occiditur.

Chronographie Generatio XII. <2-044 r>

Iulianus apostata.

Liberius papa.

Christianorum a Sebastiano persecutio.

Concilium Mediolanum

Episcopi pulsi.

Constantii & Liberii disceptatio

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-044 v>

Liberius in exilium mittitur.

Secundum scisma.

Liberius revocatur.

Foelix papa.

Chronographie Generatio XII. <2-045 r>

Ariminense concilium.

Opertius.

Arriani in tres sectas dividuntur

Iulianus apostata.

Liberius moritur.

GENERATIO TREDECIMA

Paulinus

Eusebius martyr.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-045 v>

Magna miracula attende.

Iulianus 45. IMP.

Crucis potentia.

Chronographie Generatio XIII. <2-046 r>

De laurea in caput Iuliani cadente.

Iuliani instituta.

Inarus episcopus Iulianum carpit.

Georgius Alexandrinus occiditur

Athanasius reversus est.

Athanasius denuo expulsus.

Iuliani in christianos saevitia

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-046 v>

Cruces in vestibus iudaeorum

Ara iuxta Iulianum constructa

Faceta militum responsio

Valentinianus

Miraculum

Thaurus in solio Iulia.

Libanius.

Chronographie Generatio XIII. <2-047 r>

Mors Iuliani.

Basilius magnus episcopus

Basilii visio.

Impia vox Iuliani.

S. Iulianus praedixit exitum Iuliani IMP.

Facinora ac mores Iuliani.

Donatistae

Luciferiani.

Apollinaris.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-047 v>

Iovinianus 46. IMP.

Ioviniani lex de beata virgine.

Valentinianus 47. IMP.

Valens caesar creatur

Francorum origo.

Priamus Francorum dux.

Pharamundus rex Francorum.

Lex salica.

Chronographie Generatio XIII. <2-048 r>

Suardus rex francorum

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-048 v>

Ex Belgica Franci pulsi

Germani.

Thuringi.

Francigenae

Chronographie Generatio XIII. <2-049 r>

Catalogus regum Francorum.

Monumentum in Beinstain

Tunc per connubia geniti ab his Francis, & mulieribus gallicis, Francigenae inceperunt appellari. In praemissis satis concordant chronica Francorum & Gotfroedi, de quo etiam in spe. histo. li.xxi. c.ii ubi dicitur quod Clodius Rhenum transgressus est anno domini 433 sub Theodosio secundo. De hoc Clodio paucis annis effluxis, iuxta opidum Vuaiblingen est villa Beinstein dicta, ubi visebatur monumentum in modum turris miro opere de quadris et sculptis lapidibus constructum in quo insculptum fuerat, Clodius hoc fecit uxori suae. Est autem opidum Vuaiblingen sub dominio ducum de Vuirtemberg.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-049 v>

Damasus papa.

Instituta Damasi.

Valens

Gratianus

Somnium Iusti.

Proles Valentiniani.

Ambrosius eligitur in episcopum

Chronographie Generatio XIII. <2-050 r>

Valens 48. IMP.

Eudoxius autor impietatis Valentis.

Procopius tyrannus.

Sevitia valentis in christianos.

Valentini anus.

S. Martinus episcopus ordinatur

Messalianorum haeresis

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-050 v>

Athanasius moritur. <anno 378>

Lucii saevitia in christianos.

Mulieris constantia

Affrates

Chronographie Generatio XIII. <2-051 r>

Miracula B. Basilii.

Basilii constantia.

Themistius

Regina Sarracenae gentis.

Moyses eremita.

Valens daemonem consulit.

Theodosius occiditur.

Hunnorum origo.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-051 v>

Mirum genus hominum.

Eruptiones Ungarorum

Cadar dux Hunnorum.

Pannonia unde nominata.

Chronographie Generatio XIII. <2-052 r>

Batho rex Ungarorum

Matrinus tetrarcha.

Detricus Almanus.

Hermenricus.

Valumer.

Vuintherus.

Hunimundus.

Thurismundus.

Visigotthi

Theodosius comes

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-052 v>

Lupicinus Frigiderius

Valens interiit igne.

Theodosius IMP. <49>

Theodosius Athalaricum suscipit.

Athalarici obitus.

Chronographie Generatio XIII. <2-053 r>

Armorica Brittannia minor.

Iustina ecclesiam persequitur.

Benivolus quaestor vir pius

Maximus Iustinam cum Valentiniano fugat.

Synodus Constantinopolitana.

Syricius papa.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-053 v>

Theodosius vindicavit Gratianum.

Andragatius comes

Maximi laus.

Enodius.

Theodosius Romae duo scelera abstulit.

Poena in adulteras.

Chronographie Generatio XIII. <2-054 r>

Amphilochius vir admirandus.

Placilla piissima theodosii uxor.

Abolita vocalis confessio.

Nectarius episcopus.

De celebratione paschae

Ireneus episcopus.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-054 v>

Varia ieiunii observatio.

De iniuria Placillae facta.

Macedonius vir pius

Ossa sanctorum translata

Didymus

Chronographie Generatio XIII. <2-055 r>

Gregorius Nazianzenus.

Basilius

Priscilianus haereticus.

Maximi interitus.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-055 v>

GENERATIO QUARTADECIMA

Ioannes Damascenus.

Damas<cenus> per literas discipuli proditur.

Manus Damas<ceni> amputatur.

Maria Damas<ceno> restituit manum.

Augustini historia.

Monica Augusti mater.

Chronographie Generatio XIV. <2-056 r>

Augu<stini> baptismus.

Disceptatio Augu<stini> cum Fortunato.

Augu<stini> mores.

Obitus Ambrosii.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-056 v>

Orosius.

Rufinus.

Eugenius.

Honorius designatur IMP.

Io<annes> anachorita de victoria consultus.

Eugenius Arbogastes interfecti.

Theodosii magni obitus.

Remedium Theodosii ad iram refrenandam

Chronographie Generatio XIIII. <2-057 r>

Theodosius Magnus Ambrosii obiurgationem non aegre tult.

Rufinus magister militiae.

Lex Theodosii de iniungendis poenis.

Monstrum

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-057 v>

Arcadius.

Honorius IMP. 50.

Rufinus amputatur capite.

Io. Chrysostomus

Theophilus episcopus Alexandrinus.

Eudoxia Io<annem> accusat.

Oratio Io<annis> Chrysost. ad suos.

Chronographie Generatio XIIII. <2-058 r>

Io<annes> expellitur

Episcopi contra Io<annem> conveniunt

Lucius saeviit in christi gregem

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-058 v>

Anastasius papa.

Libri Origenis a quibusdam reprobati

Chrysostomi & Epiphanii obitus.

Innocentius papa.

Io<annes> cur vocatus Chrysostomus.

Haeresis cataphrygarum & Pelagii.

Chronographie Generatio XIIII. <2-059 r>

Haeresis deum corpus asserens.

Haeresis per destinatorum.

Honorius IMP. ludum gladiatorium Romae amovit.

Gildo tyrannus.

Stilico tyrannus

Vandalorum origo

Burgundionum origo

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-059 v>

Palatini Dindymus & Severianus

Alaricus rex.

Radagasus

Chronographie Generatio XIIII. <2-060 r>

Radagasus occiditur.

Saul hebraeus dux.

Stilico interficitur

Roma capitur a Gotthis duce Alarico.

Innocentius papa.

Galla Placidia capta

Alarici mors.

Athaulphus rex.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-060 v>

Tempestiva Placidiae admonitio

Constantini tyranni motus.

Constantini obitus.

Heraclianus tyrannus.

Marinus comes.

Chronographie Generatio XIIII. <2-061 r>

Athaulphi mors.

Vallia rex

Placidia restituitur.

Epistula Vandalorum, Alanorum ac Suevorum

Thalmud Iudaeorum

Germaniae vastatio.

De Treveris & de Francis

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-061 v>

Primates Francorum legem Salicam tulere.

Clodius capillatus.

GENERATIO QUINTADECIMA

Zozimus papa.

Bonifacius papa.

Hieronymi vita & obitus.

Coelestinus papa eligitur

Chronographie Generatio XV. <2-062 r>

Concilium Ephesinum.

Etius

Castinus comes.

Bonifacius comes.

Honorius moritur.

Theodosius iunior IMP. 51.

Ioannes tyrannus

Literae Augustini ad Bonifacium.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-062 v>

August<inus> rescribit Bonifacio.

Bonifacius Aug<ustino> de victoria

Augustinus Bonifacio.

Chronographie Generatio XV. <2-063 r>

Ioannes tyrannus.

Ardaburius praetor

Valentinianus tertius IMP. 52.

Britannia vastatur.

Francorum in Galliam accessus.

Vandali in Galliam migrant.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-063 v>

Reges Suevorum in Hispania

Carthago capitur a Genserico

B. Augustini obitus

Bonifacius comes.

Britannorum fortuna

Saxones Anglici.

Chronographie Generatio XV. <2-064 r>

Vortigernus rex

Merlinus ab Incubo daemone conceptus

Sebastianus comes.

Terrae motus ingens

Sixtus tertius papa.

Eudoxia Hierusalem petit.

Ioannes Cassianus.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-064 v>

Leo papa primus <anstatt: Leo primus papa>

Instituta eiusdem.

Miracula.

Clodii obitus.

GENERATIO SEXTADECIMA

Attila dux Hunnorum.

Priscus historicus.

Vicus moenia lignea habens.

Martis gladius.

Chronographie Generatio XVI. <2-065 r>

Attila rex Bledam in consortem quaesivit.

Argentina ab Attila destructa.

Theodosii virtus & obitus.

Eudoxia artium perita.

Theodosius codicem compilavit

Septem dormientes suscitati.

Pulcheria.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-065 v>

Martianus IMP. 53.

Partitio Aphricae.

Arnestides contra Hunnos missus.

Bleda interfectus

Theodoricus Gotthorum rex.

Conspiratio multarum gentium contra Attilam.

Attila germaniam ingreditur.

Chronographie Generatio XVI. <2-066 r>

Acre bellum cum Attila.

Theodoricus obiit.

Caesi in prelio.

Etius dolo se agit.

Lupus episcopus.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-066 v>

Augurium Attilae.

Digna castitatis exemplum.

Origo urbis Venetiarum.

Ravennae Attila pepercit.

Attila Leonis papae oratione persuasus Italiam reliquit.

Chronographie Generatio XVI. <2-067 r>

Crudelis Attilae obitus.

Valentiniani ac Etii obitus.

Genserici in Italiam accessus.

Roma a Genserico capta.

Cathalogus Genserici.

Pulcheria obiit.

Nestorius & Eutiches haeretici.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-067 v>

Haeresis Acephalorum.

Hylarius papa.

Ardaricus rex.

Attilae filii vincuntur

Gotthi.

Gepidi.

Avitus IMP.

Thorismundus Galliam vastat.

Chronographie Generatio XVI. <2-068 r>

Martianus interficitur

Leo graecus primus IMP. 54.

Richimer

Gensericus in Italiam.

Francorum reges.

Aspar tyrannus.

Theodoricus

Cunimundus Suevorum rex.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-068 v>

Simplicius papa.

Richimer tyrannus.

Bilimer praefectus.

Olymbrius dux.

Ro<mani> imperatorem per suffragia.

Glycerius caesar.

Leo ii. imperator.

Zeno 55. IMP.

Marcus

Chronographie Generatio XVI. <2-069 r>

Nepos caesar.

Augustulus caesar.

Odoacer rex Gotthorum Italiam invadit

Ticinum <urbs> capta ac diruta.

Augustulus imperio se abdicat

Foelix iii. papa.

Ambro<sius> Aurelius occisus.

Britanni terram reliquerunt propriam.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-069 v>

Britannia moderna.

Ambrosius Aurelius.

Otho filius Engisti.

Pascentius Vortig<erni> filius.

Uther rex

Arcturus rex.

Caliburnus gladius Arcturi.

Odoacer.

Childericus rex Francorum.

Chronographie Generatio XVI. <2-070 r>

Bissinus rex

GENERATIO SEPTIMADECIMA

Gundobaldus Burgundiae rex.

Clodoveus rex Franciae

Prelium Alamanorum cum Clodoveo

Insignia Francorum.

Gelasius papa.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-070 v>

Honoricus Vandalorum rex.

Eugenius episcopus.

Immanissima Honoris regis facinora.

Foelix episcopus.

Crudelis christianorum persecutio.

Cyprianus episcopus.

Chronographie Generatio XVII. <2-071 r>

Letus.

Girilla.

Disputatio catholicorum cum Vandalis.

Catholica fides.

Crudelissima Honorici tyrannis

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-071 v>

Episcopi in exilium acti.

Dionysia mulier.

Maioricus

Victoria mulier.

Victorianus martyr.

Eugenius in exilium missus cum quingentis aliis.

Chronographie Generatio XVII. <2-072 r>

Duodecim pueri ex relegatis.

Fames maxima.

Honoricus a vermibus laceratus periit.

Theodoricus rex Ostrogothorum.

Theodoricus petit Italiam.

Odoacer rex.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-072 v>

Odoacer interimitur anno domini 490.

Theodorici mores.

Instauratio Romae

Theodorici edicta.

Ravenna opibus aucta.

Andefleda uxor Theodorici.

Chronographie Generatio XVII. <2-073 r>

Zenonis mors.

Anastasius IMP. 56.

Anastasius papa.

Symmachus papa.

Theodorici religio

Symmachi virtus.

Miracula de Arrianis.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-073 v>

Alamundrus Saracenorum princeps

Alaricus rex.

Alverni.

Alarici interitus.

Equum B. Mart<ni> donatum Clodoveus redemit.

Argentinensis ecclesia cathedralis fundata.

Chronographie Generatio XVII. <hier falsche Seitenangabe: Fo. LXIX.> <2-074 r>

Arcturi regis Britanniae res gestae.

Arcturi obitus.

Maelgon

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-074 v>

Duces Britannorum

Edelbertus Cantuariensis rex.

Anglorum reges.

Arcturi insignia.

Ron lancea Arcturi.

Arcturi potestas.

GENERATIO OCTAVADECIMA

Chronographie Generatio XVIII. <2-075 r>

Hormisda papa.

Anastasius obiit.

Iustinus eligitur IMP. LVII.

Manichei expulsi

Trasimundo Hildericus successit.

Clodoveus obiit.

Gothildis filios ad bellum incitat.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-075 v>

Clodomir occiditur.

Clotharius fratris filios occidit.

Theodoricus Francorum rex

Io<annes> papa primus eligitur.

Theodorici crudelitas.

Io<annes> papa constantinopolim veniens honorifice a Iustino susceptus.

Chronographie Generatio XVIII. <2-076 r>

Augurium Theodorici regis Italiae

Atalaricus rex.

Olla Vulcani.

Io<annes> primus

Foelix iii. papa.

Iustinianus IMP. 58.

Bonifacius ii. papa.

S. Benedictus.

Io<annes> ii. papa.

Belisarius patricius.

Carthago capitur

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-076 v>

Vandali extinguuntur in Aphrica

Atalaricus rex.

Atalarici edicta.

Atalarici mors.

Amalasuntha regina

Theodatus rex

Chronographie Generatio XVIII. <2-077 r>

Epistula Theodati ad Theodoram Augustam.

Agapitus papa.

Altercatio Iustiniani & Agapiti

Anthemius damnatur

Sylverius papa.

Iustiniani oratores ad Theodatum.

Epistula Iustiniani ad reges Francorum.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-077 v>

Mundus dux occisus.

Belisarius Siciliam applicat.

Theodati legatio ad Iustinianum

Gripa dux

Belisarii in Italia successus.

Neapolis capta.

Vitigis rex.

Luderim praefectus

Chronographie Generatio XVIII. <2-078 r>

Belisarius Roma potitur.

Vitigis obsidet urbem.

Accusatur Belisarii temeritas

Fames maxima.

Induciae trium mensium.

Theodora imperatoris uxor.

Sylverius papa relegatur.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-078 v>

Vigilius papa.

Seditiones propter violatas inducias.

Ioannes dux Belisarii bellum redintegrat

Vitigis ariminum obsidet.

Mundilas dux.

Vraias Gotthorum dux.

Chronographie Generatio XVIII. <2-079 r>

Narses novum exercitum adduxit.

Consilium ducum de bello.

Mediolanum gotthis deditur.

Belisarius Auximum obsidet

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-079 v>

Nova Francorum eruptio in Italiam.

Auximum Belisario deditur.

Ravenna obsessa.

Francorum pollicita.

Horrea regia deflagrant.

Conditiones pacis.

Gotthi novum regem creant.

Chronographie Generatio XVIII. <2-080 r>

Belisarius cum Vitigite Bizantium redit

Mors theodorici.

Gothildis moritur.

GENERATIO NONADECIMA

Theodora imperatrix machinatur in Vigilii exitium.

Templum Sophiae.

Magna Belisarii virtus

Ildovadus rex.

Vraia occiditur.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-080 v>

Ildovadus a Builla interfectus

Totila rex creatur

Totilae exercitus vicit Iustiniani.

Totila Neapolim obsedit.

Neapolis capitur

S. Benedictus Totilae vaticinatur.

Festum purificationis.

Canis rufi miranda.

Chronographie Generatio XIX. <2-081 r>

Obsidio Romae.

Pelagius ad Italiam mittitur.

Totilas invehitur in romanos.

Belisarius cum classe Romam venit.

Isaacis temeritas.

Fames urbana.

Urbs Totilae proditur

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-081 v>

Totilas romam cepit

Totilas mitius exercet victoriam.

Oratio Totilae ad Ro<manos>

Legati a Totila Constantinopolim missi.

Moenia romae subversa.

Chronographie Generatio XIX. <2-082 r>

Urbis restauratio per Belisarium

Novae copiae mittuntur Belisario

Antonia Belisarii uxor.

Herculani episcopi supplicium.

Totilas romam repetit.

Capitur iterum roma.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-082 v>

Difficilis interclusorum conditio.

Roma restituitur a Totila.

Totilas Siciliam petit.

Narseti bellum Italicum defertur

Bellicus Narsetis apparatus

Isdrilas perfectus.

Chronographie Generatio XIX. <2-083 r>

Totilae interitus.

Teias creatur rex a Gotthis

Urbs a Narsete capitur.

Pugna atrocissima.

Teias telo ictus interiit

Gotthorum deditio

Sisualdus rex Brentorum.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-083 v>

Dagisteus dux Gotthos et Longobardos vicit.

Narses Gotthos Italia pepulit.

Vigilii papae obitus & instituta.

Theodorus Coriarius haereticus.

Pelagius papa eligitur

Cathelani.

Suevorum reges in Hispania

Chronographie Generatio XIX. <2-084 r>

Gotthorum reges.

Legio urbs.

Muca rex.

Saraceni Hispania potiuntur.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-084 v>

Hispaniarum reges

Ordo divi Iacobi.

Chronographie Generatio XIX. <2-085 r>

Rodericus Cidus vir admirandus.

Miraculum ingens

Templariorum ordo deletus

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-085 v>

Prima pestis in regno Castellae.

Longobardorum origo.

Chronographie Generatio XIX. <2-086 r>

Agelmundus primus rex Longobardorum

Lamisso vel Lamusius ii. rex.

Lethus iii.

Erulorum strages.

Mos regum Longobar<dorum>

Turisindus rex gepi<darum>

Alboinus rex Longobar<dorum>

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-086 v>

Bavaria cur dicta

Eo tunc Alboinus fecit firmam pacem cum Avaribus, qui primum Hunni vocabantur, reliquiae Attilae a gepidis victae, qui tamen rege Zeliorbe cum xx. Hunnorum millibus, bello quod Iustinianus contra Parthos foeliciter gessit, Cosdroae Parthorum regi adversus Romam auxilium tulere, sed Cosdroas illos Hunnos tanque suspectos, ut qui ab imperatore Romano munera accepissent incautos maxima oppressit clade, quae clades super alias acceptas effecit, ut Hunni qui superfuerant nomen antea gloriosum exosi, sese ab Avario qui successerat Zeliorbi regi Avaros nuncupaverint, qui quidem tanque a caetera barbarie profugi relictis Pannoniis in Noricum recesserunt, unde factum est ut provincia Noricorum ab Avaribus addita litera "b" Bavaria sit dicta, ea autem provintia habuit ab oriente Pannoniam, ab occidente Sueviam, a meridie Italiam, a septentrione Danubium, sed eam Bavariae partem quae pertinebat ad Italiam Austrasii, ante aliquot annos occupatam nunc tenent, simul Austriam cum aliis partibus eius provinciae appellatam. Strabo tamen a Bois qui eam terram coluerunt, Italia relicta Boioriam potius appellari velle videtur.

Pelagius moritur.

Miraculum de Iudaeo baptizato.

Iustinus IMP. LVIII. <58 ist zwei Mal gezählt!>

Iulianus magister

Arethae regis ornatus.

Ro<mani> Narsetem accusant

Chronographie Generatio XIX. <2-087 r>

Narses Alboinum in Italiam allicit.

S. Medardus.

S. Gildaledus.

Cranius Clotharii filius.

Divisio regni Franciae

Aripertus rex.

Sigibertus rex.

Gontranius rex

Chilpericus

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-087 v>

Chilpericus Sigibertum persequitur.

Sigiberti interitus.

Brunechildis in exilium acta.

Meroveus Chilperici filius.

GENERATIO VIGESIMA

Alboinus Longobardorum rex.

Chronographie Generatio XX. <2-088 r>

Suevi in Saxoniam

Longobardi Italiam ingrediuntur.

Exarchatus origo.

Duces.

Praeses

Alboini successus

Alboinus Papia potitur.

Patera ex cranio Chunimundi facta.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-088 v>

Rosimundae machinatio in mortem mariti.

Occiditur Alboinus.

Mors Iustini.

Tiberius ii. IMP. LIX.

Tiberii pietas.

Thesaurus inventus

Chronographie Generatio XX. <2-089 r>

Nigunda regina capitur.

Chilpericus malitiosus rex.

Chilpericus ad literas nostras tres graecas addidisse fertur

Fredegundis adulterium detegitur

Chilperici interitus

Benedictus papa.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-089 v>

De pascha controversia.

Visigothorum conversio ad fidem.

Clephis ii. Longobar<dorum> rex.

Imola aedificatur.

Pelagius ii. papa.

Triginta duces Longobar<dorum>

Saxones patriam repetunt

Error Eutichii de resurrectione

Mors Tiberii.

Chronographie Generatio XX. <2-090 r>

Aurei nummi genus

Suevi Saxones suparant <statt: superant>.

Mauritius IMP. LX.

Feroaldus dux.

Dotrula Suevus.

Antharis Flavius iii. rex longobardorum.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-090 v>

Gregorius pontificatum renuit.

Pestis maxima.

Septiformis litania

Gregorius primus papa.

Pestis sedatur.

Instituta Gregorii

Chronographie Generatio XX. <2-091 r>

Teudelinda Longobar<dorum> regina

Romanus exarchus.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-091 v>

Mauritii impietas

Gallinicus iiii. Exarchus.

Teudelindae pietas

Tassilo Bavarus.

Brunechildis virtus

Chronographie Generatio XX. <2-092 r>

Hunnorum nova saevitia.

Arrigis.

Smaragdus Exarchus v.

Mauricii avaritia

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-092 v>

Roma obsidetur.

Gregorii et Mauricii convitia.

Malchus episcopus.

Saraceni Siciliam vastant

Sclavi unde.

Vuendi.

Aquileiense scisma

Chronographie Generatio XX. <2-093 r>

Gontranus Clotarii tutor.

Anglorum principes & reguli.

Vuestosaxones.

Monstra visa.

Conventus Gontrani & Childeberti.

Childebertus Francorum rex.

Fredegundae mors

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-093 v>

Theodeberto caput frater <Theodoricus> amputat.

Theodorici interitus

GENERATIO VIGESIMAPRIMA

Ostentum

Philippicus Mauricii gener.

Mauricii caedes.

Phocas IMP. LXI.

Chronographie Generatio XXI. <2-094 r>

Grego<rii> ad Phocan epistola.

Cremona solo aequatur.

Sacra Gregorii instituta.

Schola cantorum.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-094 v>

Sabinianus papa.

Infamatur Gregorii pontificatus

Prodigia

Cosroes.

Bonifacius iii. papa.

Chronographie Generatio XX. <2-095 r>

Bonifacius iv. papa.

Sisulphus Longobar<dus> Hunnorum armis perit.

Cacannus Bavarus.

Sacer campus.

Ioannes Thrax Exarchus

Heraclius IMP. LXII.

Fumi venditores apud Phocam

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-095 v>

Cosroes crucem dominicam aufert.

Heraclius vincit Persas.

Clotarius Francorum rex.

Sigibertus Nothus vincitur.

Ultimum Brunechildis supplicium.

Dagobertus & Aribertus flii Clotarii.

Chronographie Generatio XXI. <2-096 r>

Ecclesia S. Dionysii aedificatur, & argento tegitur.

Saxones a Clotario & Dagob<erto> vincuntur

Clotarius moritur.

Testimonium literarum

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-096 v>

Monasterium in Vuyssenburg.

Anno, ut plures scribunt, regni sui xliiii. moritur <Clotarius> duobus filiis Dagoberto et Arberto relictis, & sic anno domini Dc.xxx. Id quo modo fieri possit admiror, nam liquido constat ex literis fundationis monasterii in Vuyssenburg quod fundavit Dagobertus, Clotarium iam diu fuisse defunctum; quarum literarum tenor talis est:

Dagobertus magnus divina clementia rex Francorum omnibus regni sui primatibus, immo cunctis christi fidelibus praesentibus ac futuris &c.

Notum facimus, quod patre meo Clotario defuncto paterni regni curam suscepi, sed vivendi ductus levitate, deceptus regalis officii debitum neglexi &c.

Inter alios excessus meos & ecclesiarum dei destructor & dissipator esse ceperam, nec divinae maiestatis oculos nec hominum veritus acclamationem. Tandem dei benignitas obstinatae mentis superbiam conterens virga correctionis iniquitates meas correxit & castigato mihi veniam non negavit, nam raptus in sublime divinaeque maiestati inter choros sanctorum, in habitu iudicanti sedenti, praesentatus a sanctissimis ecclesiarum patronis pro rebus ecclesiasticis per rapinam a me distractis & consumptis graviter sum accusatus &c.

Cumque conscientia gravatus non auderem delicta defendere, ex arbitrio praesidentis poenae sum addictus, deinde caeso & poenis gravioribus affecto succurrit mihi tandem specialis meus patronus S. Dionysius martyr, qui precibus suis & instantis poenae dilationem & poenitentiae mihi tempus obtinuit. Idem quasi modum poenitentiae imponens in hoc mihi spem posuit indulgentiae, si ad honorem dei & beatorum Petri & Pauli apostolorum sanctorum, quos magis offenderam, domum divinis aptam servitiis construerem, qua promissione laetatus libens vovi dimissusque a superis redii.

Igitur sub certa spe remissionis peccatorum nostrorum reddentes alacri studio votum, quod fecimus, ecclesiam in honore S. Trinitatis & S. Mariae perpetuae virginis, & sanctorum apostolorum Petri & Pauli in loco, qui dicitur Vuyssenburg, construximus, quam sublimare & regali munificentia ditare decrevimus. Donamus ergo ei et perpetuo dari volumus de rebus fisci illic adiacentibus quicquid ad nos spectat tam in villis quam mancipiis &c.

Item nullus secularis iurisdictionem ibi habeat &c. illud etiam pari decrevimus autoritate, ut nullus pontificum Nemetensis civitatis vel reliquorum episcoporum aliquam ibi dominandi vel quaslibet causas agendi habeat facultatem, sed sub nostrae emunitatis defensione pater monasterii omnia possideat, homines eiusdem monasterii per fines regni nostri nulli telonium persolvant &c. ut haec inconvulsa permaneant chartam hanc adiectione sigilli nostri roboratam signavimus.

Datum in ipso monasterio mense Maio die xi. anno regni nostri xxiii. anno domini Dc.xxiii.

Et sic ex supputatione annorum convincitur error scribentium, literis enim authenticis & taliter munitis magis credendum est, quam historiarum scriptoribus.

Dagobertus cum fratre partitur imperium.

Sigibertus Dagoberti filius.

Amandus episcopus Argentinensis.

S. Arbogastus episcopus Argenti<nensis>

Deusdedit papa.

Io<annes> Campsinus praefectus.

Eleutherius Exarchus vii.

Chronographie Generatio XXI. <2-097 r>

Eleutherii caedes.

Isaacius Exarchus viii.

Adoaldus Longobar<dorum> rex.

Carthago & omnis Africa Persis cessit.

Bonifacius v. papa.

Persarum gravissima caedes.

Tempestas.

Honorius primus, papa.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-097 v>

GENERATIO VIGESIMASECUNDA

Mahumeti origo & ingenium.

Sergius monachus.

Iacobitae

Morbo comitiali laboravit Mahumet

Arabes Mahumeto duce imperium invadunt.

Chronographie Generatio XXII. <2-098 r>

Persae accepta Mahumeti lege Saraceni dicuntur

Mahumeti mors.

Arioaldus Longobar<dorum> rex vi.

Mauricius urbis Romae praefectus thesauros invadit.

Isaacii sacrilegium

Io<annes> papa iiii.

Theodorus papa primus

Mauricii contra Isaacium coniuratio.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-098 v>

Theodorus Exarchus ix.

Constantinus iunior IMP. LXIII.

Constans IMP. LXIIII.

Tholosanum regnum Dagober<tus> recipit.

Britones se dedunt.

Dagober<ti> testamentum & interitus.

Chronographie Generatio XXII. <2-099 r>

Paulus Constant<inopolitanus> patriarcha haereticus.

Martinus papa primus.

Rhotaris long<obardorum> rex vii.

Olympius Exarchus decimus.

Sarac<eni> Siciliam vastant.

Theodorus Exarchus xi.

Rodoaldus longo<bardorum> rex viii.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-099 v>

Aribertus longo<bardorum> rex ix.

Pestis.

Clodoveus Francorum rex.

Dagobertus iunior.

GENERATIO VIGESIMATERTIA

Eugenius papa primus.

Gundebertus & Partharis long<obardorum> reges.

Grimoaldus Beneventanus longo<bardorum> rex

Chronographie Generatio XXIII. <2-100 r>

Garibaldus occiditur

Partharis ad Grimoaldum redit.

Partharis fuga.

Hunnulfi fides & constantia.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-100 v>

Vitalianus papa.

Persae ad fidem conversi.

Constantius Italiam proficiscitur.

Romoaldus Graecos vincit

Urbem diripit Constantius.

Longobardorum discordia.

Chronographie Generatio XXIII. <2-101 r>

Populiensium strages

Arnifrites

Partharis Longobar<dorum> rex xii.

Constantii caedes.

Missessus opprimitur.

Constantinus quartus IMP. LXV.

Adeodatus papa.

Donus papa.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-101 v>

Agatho papa.

Naves Sarac<enorum> medio mari exustae.

Bulgari Thraciam ingressi.

Sexta Constant<inopolitana> synodus.

Clodovei mors.

Bathildis

Chronographie Generatio XXIII. <2-102 r>

Clotarius iii. Francorum rex.

Ebroinus.

Pipinus.

Cunibertus Longobar<dorum> rex xiii.

Alachis tyrannus Ticinum occupat.

Redit regnum ad Cunibertum.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-102 v>

Leo ii. papa.

Benedictus ii. papa.

Constant<ini> sanctio de pontificis electione.

Ioannes v. papa.

Constantinus moritur.

Iustinianus II. IMP. LXVI.

Foedus cum Saracenis ictum.

Conon primus papa.

Io<annes> Platina Exarchus xii.

Chronographie Generatio XXIIII. <2-103 r>

Sergius primus papa.

Clodo<veus> & Child<ebertus> reges Francorum.

Luitpertus Long<obardorum> rex xiiii.

Ragimbertus Long<obardorum> rex xv.

Aribertus xvi.

Asprandus Long<obardorum> rex xvii.

Luitprandus xviii.

Iustiniani perfidia.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-103 v>

Iustinianus imperio deiectus a Leontio.

Leontium Tiberius in carceres coniicit

Beda.

Io<annes> vi. papa

Theophylacius xiii. Exarchus.

Chronographie Generatio XXIIII. <2-104 r>

Sisulphus dux Italiam infestat

Iustinianus recuperat imperium

Saraceni Aphricam recipiunt.

Ioannes vii. papa.

Sisinius papa.

Constantinus papa

Ravennatum clades

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-104 v>

Iustinianus Constantino supplex est

Philippicus IMP. LXVII.

Anastasius IMP. LXVIII.

Dagobertus iii. Francorum rex

Daniel Francorum rex.

Carolus Martellus

Theodoricus Francorum rex.

Chronographie Generatio XXIIII. <2-105 r>

Gregorius ii. pontifex

Theodosius tertius IMP. LXIX.

Leo tertius IMP. LXX.

Venetorum dux primus.

GENERATIO VIGESIMAQUINTA

Caroli Martelli cum Sarac<enis> pugna

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-105 v>

Domuit <Carolus> Mart<ellus> Burgundiones & Frysones

Avinio a Saracenis capitur

Amorrei Saraceni caedes.

Athini Sarac<eni> fuga.

Visigotthi deleti sunt.

Chronographie Generatio XXV. <2-106 r>

Augustini tralatio

Constantinopolis obsidetur.

Paulus Exarchus xiii

Leo imagines tollit

Finitur Exarchorum potestas.

Eurithius.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-106 v>

Bonifacius episcopus in Germaniam missus.

Gregorii ii. epistula ad germanos

Iudaeorum scelera.

Gregorius iii. papa

Chronographie Generatio XXV. <2-107 r>

Grego<rius> iii. dat Bonif<acio> usum pallii

Baiovaria fidem Christi recepit.

Luitprandus Long<obardus> urbem <Romam> obsidet.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-107 v>

Zacharias papa.

Luitprandi cum Ro<manis> foedus.

Constantinus quintus IMP. LXXI.

Pipinus. Carolomanus & Gripho filii Ma<r>telli

Hilprandus Long<obardorum> rex xix.

Rachis xx.

Chronographie Generatio XXV. <2-108 r>

Epistula Bonifacii ad Zachariam.

Zachariae Pont<ificis> responsum

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-108 v>

Concilium provinciale sub Bonifacio.

Chronographie Generatio XXV. <2-109 r>

Arthaustus affectat imperium

Herdel.

Septem castra.

Harpad Hunnus.

Carolomannus quae in Ger<mania> gesserit.

Carolomannus religionem profitetur.

Anglorum regum a Carolo ad Henricum numerus

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-109 v>

Oxoniense studium.

Regium Anglorum diadema.

Cunto.

GENERATIO SEXTA ET VIGESIMA

Prodigia.

Epistula Bonifac<ii> ad Edoaldum Anglum.

Zachariae ad Bonifacium epistula.

Chronographie Generatio XX. <2-110 r>

Census eccclesiarum.

Aldebertus & Clemens haeretici.

Carolomanni literae de Bonifacio.

Francorum regum ignavia

Pipinus eligitur Francorum rex.

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-110 v>

Rachis religioni se addicit.

Dialogi Greg<orii> graeci facti.

Stephanus ii. papa.

Aistulphus Long<obardorum> rex xxi.

Pontificis ad Pipinum epistola.

Chronographie Generatio XXVI. <2-111 r>

Stephanus Pipino benedicit.

Aistulphum Pipinus obsidet.

Exarchatus.

Desyderius Long<obardorum> rex xxii. & ultimus

Joannis Naucleri Tübingensis Prepositi <2-111 v>

Exarchorum finis.

Bonifacii ad Stephanum epistula.

Lullus Bonifacii successor.

Mors Bonifacii.

Chronographie Generatio XXVI. <2-112 r>

Turcarum origo.

Paulus primus papa.

Summa Constant<ini> impietas.

Leo iiii. imperio adscitus.

Pipinus Saxones & Aquitanos devincit.

Caroli magni tyrocinium.

http://daten.digitale-sammlungen.de/~db/0002/bsb00020132/images/index.html?id=00020132&fip=193.174.98.30&no=&seite=657

<2-112-r> Sequenti vero anno scilicet domini Dcc.lxi. <761> Gaifirus licet obsides dedisset, sacramentaque iurasset, satius tamen sibi ratus, si de illato bello superiori anno ultionem exigeret, exercitum, qui Francorum possessiones popularetur, usque ad Cabillonen civitatem duxit.

Quod cum Pipino generalem conventum in villa duria agenti nunciatum esset, coactis copiis magno belli apparatu Aquitaniam ingressus omnia ferro & igni vastat, & quaedam opida ac castella manu cepit, quaedam se ultro dedere, hoc bellum partim Pipini, partim Caroli filii ductu gestum est.

Sic deinde iterum & quarto Pipinus Aquitaniam intravit, scribunt aliqui septies eum intrasse.

Tandem multis castellis & pagis captis ad Santonicam civitatem contendit, eo in loco mater soror ac neptes Gaifiri ducis ad eum adductae sunt, quas cum pie susceptas servari iussisset, ad Garumnam fluvium proficiscitur, ubi ei Herevingus cum alia praefati ducis soro- <2-112-v> re occurrit, seque & illam regi dedit, rebus ergo prospere gestis rex revertitur, & in castello Sels pascha celebravit, assumptaque secum uxore sua ac familia ad urbem Santonicam rediit, dimissa ibi uxore ac familia cum omnibus copiis ad persequendum Gaifirum ducem animum intendit, nec prius destitit, donec hostis interfectus est, sic Aquitania regno Franciae subiecta est.

Quo in tempore Pipinus Santonas reversus est, ubi aegrotare cepit, delatus ad Turonios apud S. Martinum oravit, deinde Parisium veniens octavo kalendis Octobris obiit, corpus eius in basilica S. Dionysii humatum est, anno domini Dcc.lxviii. <768> pontificatus Pauli decimo, qui & eius vitae ultimus fuit, per cuius pontificis tempora tamen valuit Pipini, regis Francorum, maiestas, ut nullis interea motibus Longobardorum Italia aut Roma fuerit agitata.

Pipini autem morte audita Desyderius in romanam rem machinationibus uti cepit.

Nam cum Paulus in extremis laboraret, Tothonem Nepesinum ducem Desyderius impulit, ut Constantinum fratrem vi etiam, quando largitione aut ambitione fieri non posset, pontificem deligeret.

Is itaque Romam cum exercitu profectus Constantinum faventibus quibusdam amicis corruptis pontificem creat, fuere etiam, qui Philippicum quendam huic praeponerent, qui statim se abdicare magistratu armis compulsus est.

Cogitur & Gregorius, praenestinus episcopus, Constantinum adhuc laicum sacris statim initiari atque episcopum iniungere, cuius manus ita ob eam rem exaruisse miraculo dicuntur, ut eas ori admovere non posset.

Perstitit autem per annum in Petri cathedra Constantinus & episcopos presbyterosque more pontificum ordinavit, quousque clero populoque Romano in tribus foris, quae est S. Adriani ecclesia, per Christophorum Primicaerium coacto Constantinus est eiectus, & in eius locum omnium suffragiis Stephanus iii. extitit suffectus, tum in ecclesia Salvatoris Constantinus magistratu se abdicans in monasterium est detrusus.

Pipino pusillo duo fuere ex Bertha, quam nonnulli Bertrudam nominant, liberi Carolus & Carolomannus, qui ambo e procerum sententia reges appellati, partito inter se paterno regno Carolomannus Suessione, Vormaciae Carolus regium diadema suscepit.

At priusquam tantorum principum gesta exponam, regiae Francorum praecipuum ornamentum, Parlamentum describam.

Cuius instituendi autor ab historicis non traditur, id enim cuiusque anni definito tempore loco, quem rex designasset, habebatur.

Servabatur autem hoc modo, ut ex maioribus civitatibus & provinciis periti iudiciorum & consuetudinis homines ad id munus delecti ius cuique per provocationem litiganti dicerent, quae institutio, cum vaga interdum incertaque mutatis sedibus esset, decreta est Parlamento apud Parisios curia & sedes, in qua iudices designati se iugiter sisterent perpetui provocationum definitores, qui octoginta sunt, annua ex regis fisco stipendia capientes.

Et hi quidem per quatuor curias constituti seorsum considunt, suosque praesidentes habent.

In prima, quam Franci Cameram vocant, praesidentes quatuor & consiliarii xxx. causas & lites audiunt, dilationes & quae ad iuris cognitionem attinet, constituunt leviora quidem & temporanea finientes in reliquis singulis duabus cameris xviii. inquisitionibus praesunt, qui enquaestarum, id est inquisitionum, consiliarii dicuntur, quibus praesidentes quatuor praeficiuntur, horum omnium pars ex clero, parsque ex laicis constituitur.

Sententias dictant, quam statutis diebus alter praesidentium in prima curia palam enunciat, idque arrestum, id est fixum & firmatum, vocant, a quo videlicet nemo provocare possit.

Qui vero reus sententiam in se excipit, lx. librarum Turonensium mulcta afficitur.

Si quis tamen in iudicio error admissus reo esse videbitur, errorem proponendi et in iudicium curiae deducendi potestatem habet, nec prius auditur, quam duplicatam mulctam deposuerit.

Quarta curia est eorum, quos requaestarum, id est supplicationum palatii, magistros vocant, apud quos causa eorum tamen agitur, qui regiis obsequiis deputati vel privilegio donati.

Et ab his quidem iudicibus, qui sex sunt, provocare ad Parlamentum licet.

At cum in decidendis iudiciis nodus aliquis & anceps in causa difficultas surgit, omnium curiarum consiliariis convenientibus sententia fertur.

Solent &, quae de repub<lica> rex statuit, huius senatus decreto edi, & singulis annis regiis rescriptis promulgatis, regem esse autorem huius concionis constat.

Habet & Parlamentum coniudices, dum assunt Franciae pares, & alios supplicationum magistros familiares regis comites, qui post primae curiae praesides primi sedent.

Illis cum Franciae paribus centum appellationum cognitio, regalium & parium causae committuntur certa sententia finiendae.

Sunt autem pares Franciae ex omni nobilitate xii. lelecti <sic!>: Remensis archepiscopus, Laudunensis atque Lingonensis pontifices duces, Bellovacus, Novionensis atque Catalaunensis episcopi comites appellati, ex seculi principibus Burgundus, Normandus & Aquitanus ducatus dignitatem Flandrensis autem Tholosanus & Campanus comitatus praerogativam obtinuere, quos primum Carolus, ut refert Robertus, instituit, ut secum in militiam produceret eos pares appellans, quia scilicet aequali inter se dignitate regi constantes essent, nec cuiusquam nisi Parlamenti tantum senatus iudicio obnoxii tenerentur coronandoque regi adessent.

De Flandrensi comite non bene quadrat, nam Flandria comitatus dignitatem sub Carolo Calvo consecuta est. <2-113-r>

Anno domini Dcc.lxviii. <768> Stephanus iii., natione Siculus, canonice est electus, sedit annis tribus mensibus quinque, qui octavo electionis die consecratus indixit concilium, cui Constantini Nepesini acta proponeret, mittit itaque ad Pipinum regem, de cuius interitu nondum constabat, legatos, quod eius nomen in repu<blica> christiana magnum esset modo, destinaret Ro<mano> concilio, qui e clero probarentur.

Carolus paternae pietatis aemulus xii. Galliae episcopos ad hanc rem idoneos mittit.

Idem quoque caeteris principibus christiani nominis scribit, obtemperaverunt omnes, in Lateranensi basilica concilium habetur, ibi multa inter se de componendis ecclesiae rebus sunt locuti, Constantinum ad se perduci iubent, accusatusque est, quod nullis sacris initiatus Ap<ostolicam> Se<dem> occupasset.

Ad haec ipse omne crimen in vim populi & quorundam reiicit, quod se etiam invitum coegerint pontificatum obire, cum vero in pavimento pronus & supplex iaceret veniam petens, miseratione moti, qui aderant, eum educi iubent.

Sequenti vero die Constantinus in concilium rediens mutata sententia ostendit, quae aegerat, maiorum exemplo facta.

Quod & Sergius Ravennatus episcopus, & Stephanus Neapolitanorum ex laico episcopus creatus sit, ob hanc vero impudentiam indignati, qui in concilio aderant, eum turpiter eiicientes ad componendam rempub<licam> christianam animum adiecere, abrogatis primo Constantini decretis institutum est, ne quisquam laicus nisi per gradus ecclesiasticos ascendens pontificatum occupare audeat sub anathematis poena, promulgatum est item, ut qui episcopatus dignitatem a Constantino consecuti fuerant, magistratu se abdicantes ad pristinos ordines reciderent, quod si istorum vita & mores mererentur ad Se<dem> Ap<ostolicam> venientes denuo consecrari valerent.

Idem statuunt de presbyteris & diaconis, constitutum est praeterea, ut qui Constantiniana in re sacra egisset, irrita haberentur praeter baptismum & chrisma.

Denique abrogata synodo Constantiniana, qua decretum inter graecos fuerat, de santorum imaginibus abolendis constitutum est, ut statuae reponerentur atque imagines, ut homines eorum aemulatione factorum, quos repraesentarent, ad devotionem incitari valerent.

His ita peractis decretum est, ut sequenti die nudis pedibus processio fieret, itum est tum a Lateranensi basilica ad S. Petrum nudis pedibus & a pontifice simul & ab aliis.

Ea cum fierent, Desyderius longobardorum rex occulte favens Constantini partibus tractat cum Paulo Affiarta graeco, cubiculario imperatoris, qui &si ducatum romanum non regeret, quorundam tamen Ro<manorum> & Desyderii regis favori innisus aliquid pristinae autoritatis imperii prae se ferebat.

Desydrio suspecta erat regum Franciae in Ro<manos> affectio, unde multis Ro<manum> pontificem blanditiis demulcere conatus est, adeo, ut se Romam vocari & ad limina B. Petri visitanda invitari curaverit.

Venit summam prae se ferens Christi religionis devotionem, pontifici verba dedit humilima & talia, ex quibus in spem venit fore, ut nulla inter eos post hac contentio oriri posset, quae omnia rex iureiurando affirmabat servaturum.

Deinde multa loquitur de Constantino & Philippico, censuitque in suasores impulsoresque, non in simplices presbyteros, qui se passi essent in pontifices prophanari, animadvertendum.

Et Affiartam increpans, quod seditiosis viris non occurreret, impulitque, ut in Christophorum Primicaerium, summae autoritatis virum & pontifici amantissimum & Francorum partibus studiosum, manus iniiceret.

Evocatique Sergius, nuper ad reges Francorum missus, & Christophorus oculis sunt privati, sed & Affiarta post Desyderii recessum autoritate, quae illi aucta erat, fretus multos ex Ro<manis> in carceres coniecit, plurimos relegavit, ea propter & etiam, quod interim vacante ecclesia Ravennatum Desyderius largitione corruptus Michaelem scriniarium eiusdem ecclesiae pulso Leone archidiacono, quem populus clerusque peteba,t intrudere conatus est.

Pontifex ad Carolum, Francorum regem, scribit rogans, Desyderium admoneat, ut ab iniuria inferenda caveat, fecit id Carolus & quidem perdiligenter, retinere tamen hominem in officio armis non potuit, urgebant enim eum regni sui tumultus.

Pastor diligentissimus quarto pontificatus sui anno moritur & Adrianus Romanus papa xcv. subrogatur anno Dcc.lxxi <771>.

Itaque cum Carolus, qui magnus est appellatus postea, cum fratre Carolomanno regnum divisisset, statim bello a Hunnuldo, Aquitaniae duce, lacessitus est, sollicitabat ille ad defectionem Aquitaniae urbes, quas Pipinus pater subegerat.

Carolus contra hostem profectus continuo eum avertit, scilicet vir bellorum gloriae natus.

Fugit Hunnuldus ad Lupum, Vasconum ducem, quem Carolus insecutus non prius cepit, quam a Lupo traditus est.

Miserat Francus ad Lupum legatos, qui hostem dedi Carolo peterent, alioqui sensuros Vasconas omnem belli molem, ille non solum Hunnuldum, verum etiam sese dedidit.

Ita Carolus Aquitaniam omnem Francorum imperio adiecit.

Sed habuit ea victoria nonnihil etiam incommodi, quod tum frater Carlomannus fato functus erat, relictis ex Bertha aliquot filiis, cum quo annos tres Francorum imperium rexerat.

Incidit & hic casus in annum domini Dcc.lxxi <771>.

Occupavit imperium totum Carolus communi procerum consensu, eique praefuit annos circiter xl <40>.

Quo tempore Adrianus, quam primum in papam lectus est, in publicum prodiit, carceratos ab Affiarta omnes liberavit, exulesque in patriam revocavit.

Desyderius cum magnanimitatem pontificis hor- <2-113-v> reret, tanti viri amicitiam, ne Francis adhaereret, occupare quaesivit.

Itaque mittit Theodorum Spoletinum, Tumionemque Hyporegiensem duces, qui pontificem orent, ut foedera secum iniret.

Ad quae respondit pontifex se, qui pacem cum omnibus & in primis cum Longobarda gente cupiat habere, nullam posse verbis Desyderii fidem adhibere, quod eum sciverit promissam Stephano Pont<ifici> fidem intra foedera totiens violasse, quotiens illi laedendi data esset occasio, & dum instarent legati, in aliud tempus pontifex negocium distulit.

Interea vero Bertha, Carolomanni relicta, Hildegardae, Caroli uxori, propter mariti amplitudinem invidens Andoarii cuiusdam consilio usa cum filiis ad Desyderium regem in Italiam confugit, qui eam perbenigne suscepit, & quod se tutiorem futurum hac ratione ab impetu Gallorum existimabat & quod Francos praepositis Carolomanni filiis facilius sumpturos arma in Carolum regem, si quid moveret, arbitraretur, res suas in tuto collocans instat apud pontificem, ut Carolomanni filios reges inungeret, & cum ab Adriano precibus hoc obtinere non potuisset, sperans, si bello agitaretur, animos demissurum, per multas itaque Italiae partes concivit motus in Ravennates movens, ditioni romanae tum obtemperantes, faventiam, Ferrariam & Comaclum vi cepit.

Siquidem Leo tunc archepiscopus Ravennates & Iulianus, Petrus ac Vitalinus, tribuni plebis, Ravennam Exarchatumque pro Ro<mano> Pont<ifice> administrabant, qui tres tribuni simul Romam petentes afflictis rebus praesidia imploravere.

Tunc pontifex eosdem & simul Stephanum sacellarium ac Paulum Ro<manos> cives ad Desyderium misit orans, ut a motibus intentatis temperans occupatas redderet civitates.

Ad quae rex magna usus insolentia oportere respondit, ut pontifex secum de rerum summa locuturus, ad suam praesentiam veniret.

Interim Longobardi praeda facta onusti alia loca invadentes post direptos ustosque agros, aliquas quoque ceperunt civitates, occupant Urbinum, Eugubium, Senogaliam, Bleram, Oriculum.

Instat vero Adrianus apud Desyderium literis atque nunciis orans & obtestans, ut capta redderet, & cum nihil proficeret, abbatem monasterii Sabinensis & cum eo xx. monachos celebris sanctimoniae oratores misit de B. Petri iusticia deque dei iudicio, nisi B. Petro satisfieret, audenter locuturos, non aliter Desyderius, quam prius epistulas ac nuncios exaudivit.

Suos tamen ad pontificem mittens invitans, ut ad se iret, petivit, praestitit in sententia pontifex dicens, ut omnia restitueret in locum, in quo initio sui pontificatus fuerant, quo facto venire vellet, addiditque alios oratores, qui similia peterent, tamen vero abfuit, ut postulata impleverit Desyderius, quod se ad urbis Romae obsidionem ducturum est comminatus.

Quo tristi nuncio perculsus pontifex urbis portas claudi, muros instaurari & caetera perferendae obsidioni necessaria parari curavit.

Misit & ad Carolum regem Franciae oratores opem imminenti ecclesiae excidio imploratum.

Id cum intellexisset Desyderius, magna astutia est usus, ut pontificem in sententiam suam duceret, nam cum Adelgisio filio & magnis copiis profectus Carolomanni relictam Bertham & filios Romam versus ducere perrexit, & cum Spoletum applicuisset, Adrianum Pont<ificem> de suo & Francorum pacifico accessu per Andream Celerem fecit certiorem.

Pontifex futurum intelligens, ut Carolomanni filiis unctis Carolum patruum animo abalienaret, urbem Romam primum copiis munivit, inde apostolorum Petri & Pauli basilicam omni ornatu ac sacra suppellectili in urbem portata clausit ac repagulis ad intra firmavit, ut perfidus rex nulla apostolorum visitandi limina nisi valvis refractis haberet facultatem, atque tres episcopos Albanensem, Praenestinum, Tiburtinumque impio regi obvios misit, qui apud in terraneam inventos Desyderium, Adelgisium filium, Bertham ac filios Francos, ne Ro<mani> ducatus terram ingrederentur, sub anathematis denunciatione monuerunt, quae adeo apud ferocem Longobardum valuit, ut tacitus confususque Papiam sit reversus.

Per hos dies Gregorius episcopus, Volcadus abbas, & Albuinus cubicularius a Carolo, Francorum rege, Romam venientes pontificem sciscitati sunt, nunquid Desyderius, quod suo regi respondisset, capta de Ravennate Exarchatu deque Ro<mano> solo integre reddidisset.

Cumque nihil factum intellexissent, abeunt duobus pontificiis legatis comitati Longobardum rogaturi, ut capta reddat, obstinato id animo rex recusat.

Quare pontifex Francos orat, ut domum celeriter proficiscantur, quae acta sint, regi referant & auxilium efflagitent.

At Carolus rex his auditis, quae sui & Ro<mani> oratores attulerant, eosdem ad Desyderium ire iussit, illique obtulit xiiii. millia <14000> aureorum, si modo pontifici reconciliatus rem in integrum restitueret.

Et cum insuper precibus additis Longobardi pectus molliri nequisset, iter ad Italiam est aggressus, cunque multas praemississet cohortes, quae alpium claustra montis Iovis occuparent, ipse robur ducens totius Francorum militiae montem Cinisium conscendere cepit, occupaverat autem montis Iovis saltus claustraque Desyderius, & longobardis in Taurinensibus apud Augusta praetoria coactis, omnes alpium aditus, per quos Francis erat veniendum, stationibus ac munitionibus confirmabat.

Ea cum essent Carolo in vertice Cinisii montis renunciata, tentavit iterum per legatos Desyderium, si vellet, auro accepto consentire, quo magnam fiduciam prae se ferente, iussit Carolus cohortes summa <2-114-r> alpium superare, quam primum vero discurrentes undique nuncii Desyderio attulerunt Francos occupatis saltibus claustra oppugnare, alpes etiam antea invias penetrare.

Illico consternatus recessit & abiecta spe cum Francis iusta acie pugnandi coactum magna ostentatione exercitum dimisit, Adelgisioque cum Carolomanni uxore & filiis Veronam misso ipse Papiam communire & in ea Caroli impetum morari ac taedio obsidionis frangere statuit.

Sunt e Francorum historicis, qui putant Desyderium cognito Caroli adventu in plana se recepisse, atque Carolum, cum superatis iugis Taurinum pervenisset, certiorem factum hostem cum grandi exercitu apud Vercellas esse, mox converso in illum agmine Vercellas petiisse.

Desyderium ibi pugna superatum Ticinum fugisse, Mortariae nomen esse loco, ubi sit pugnatum, incolae ferunt, visuntur ibi sacella duo, alterum B. Petro, alterum divo Eusebio dicatum, in illo Amilius, in hoc Amicus est sepultus, viri adeo indiscreta facie, ut neuter ab altero discerni posset.

Fugientem Desyderium Carolus insecutus Ticini obsedit, interim plurimae Italiae civitates, ut Longobardorum res declinare vident, pontifici sese sponte dedunt, quare Carolus in isto affinium studio firmas satis vires suas ratus obsidionem Bernardo, patrueli suo, continuandam cum copiarum parte tradit, ipse Veronam accepturus proficiscitur, ubi cum Adelgisio Bertha, Carolomanni relicta, erat, sed Adelgisius mulierem in deditionem pronam videns aufugit ad imperatorem Constantinopolim, quo abeunte nulla de deditione mora intercessit, Verona in potestatem Caroli redacta, omnis regio transpadana illi se permisit.

Inde Romam visurus Carolus, cum iam urbi appropinquaret, resurrectionis festum cum pontifice celebraturus pontifex obvios, qui eum deducerent, & clerum & Ro<manos> iudices ad tria millia misit, expectabat vero pontifex cum clero suo in gradibus S. Petri, quem quidem accedentem mira benevolentia complexus est, nec retinere eum potuit, quominus pedes suos oscularetur.

Inde post datam acceptamque salutem basilicam ingressi, cum ad altare apostoli simul venissent, iurarunt mutuo Carolus & pontifex Ro<manus> & Franci perpetuam se amicitiam servaturos, & communes eorum hostes fore, qui alteram partem lacessisset, urbem deinde ingressus omnes basilicas pie admodum & religiose invisit ac muneribus quibusdam ornavit.

Tum quae dono pater Pipinus Gregorio tertio dederat, eadem ipse amplioribus privilegiis confirmavit fide interposita.

Sunt autem haec, quicquid in Liguria ab urbe luna, iam pridem eversa, usque ad alpes Italiae fines pertinet, huic ditioni additur & Corsica insula, & quicquid Lucam & Parmam interiacet, additur & forum Iulii cum Ravennatum exarchatu, cum Beneventano & Spoletino ducatu, cum autem aliquibus diebus Romae resedisset, Papiam reversus est.

Quo tempore Spoletinorum & Reatinorum, qui se nuper pontifici dederant exemplum secuti, Romam detonso capillo veniunt, quod maximum deditionis est inditium, Anconitani, Picentes, Auximates, Firmiani pontifici se ac sua libere dedunt, tantum valuit Caroli in Italiam adventus.

Longobardis autem quibusdam devotionis causa abire nolentibus Vaticani sedes ad incolendum concessa, quo postea ex tota Italia multae suae gentis confluxere, sicut & postea Saxonibus concessum fuit, unde dicebatur Longobardorum Saxonumque vicus.

Interiit autem haec nominatio, quando eo in loco hospitale S. spiritus fuit ab Innocentio iii. aedificatum.

Carolus ad obsidionem Papiae reversus est, at decimo demum mense, cum Franci urbem vehementer urgerent, intus vero fames & pestilentia grassarentur, civitas capitur, & Desyderius cum uxore & filiis comprehenditur, qui Caroli ordinatione in Galliam deportatur, Leodium relegatus.

Carolus Papia Mediolanoque &, si quid erat reliquum in Italia, potitus Francos illis urbibus praefecit, qui earum caeterarumque regionum ab Apoenino ad alpium radices vergentium Longobardos in pace studerent continere, reliquit etiam Beneventanis & Foroiulianis Longobardis ex sua gente duces.

Romae synodus Adriano autore in patriarchatu Lateranensi in ecclesia S. Salvatoris celebrata est inter Cliii. <153> episcopos, religiosos & abbates.

Adrianus papa & universa synodus tradiderunt Carolo ius & potestatem eligendi pontificem & ordinandi Ap<ostolicam> sedem, dignitatem quoque patriciatus ei concesserunt, insuper, ut archepiscopi & episcopi per singulas provincias ab eo investituram reciperent, diffinivit, ut, nisi a rege laudetur & investiatur episcopus, a nemine consecretur, si quis contra hoc decretum egerit, anathematis vinculo teneatur, & nisi resipiscat, bona eius publicari praecepit, ut de hoc lxiii. di. in c. Adrianus cavetur.

Hoc Franci usurpant hodie, quod in quibusdam provinciis Galliae & praesertim tribus, videlicet Cenomanensi, Rotomagensi & Remensi, sede va. rex de singulis, prout vult, disponit, & in his ipse, non capitulum succedit.

Itaque Longobardi quarto & ducentesimo anno, postquam in Italiam venerant, amisere regnum circiter annum domini Dcc.lxxiii <773>.

Carolus cum domum rediisset magna onustus praeda una cum Bertha & nepotibus suis, bellum Saxonicum quasi intermissum nunc repetivit, quo nullum neque prolixius nec atrocius Francorumque populo laboriosius fuit, quia Saxones sicut fere omnes Germaniae nationes & natura feroces sunt.

Erant autem Saxones idolorum cultui dediti, nec inhonestum arbitrabantur <2-114-v> polluere & divina & humana iura.

Susceptum est adversus eos bellum, quod per continuos xxx. <30> annos durabat, quotiens enim superati se dederunt imperata facturi polliciti, obsides sponte, qui imperabantur, dabant, sed sicut ad haec facienda proni sic ad eadem pervertenda semper fuere praecipites, regis vero magnanimitas aut per se aut per alios perfidiam eorum semper ulciscebatur, donec omnibus, qui resistere volebant, profligatis decem millia hominum ex his, qui utrasque ripas Albis fluminis incolebant, cum uxoribus, cum parvulis sublatos transtulit, & per Germaniam ac Galliam multimoda divisione distribuit, eaque conditione bellum per tot annos tractum constat esse finitum, ut abiecto daemonum cultu christianae religionis sacramenta susciperent, reaedificaverat in Saxonia castrum Eresburg, quod invadentes Saxones mira specie divinitatis pulsi sunt.

Inter Saxones sunt & Vuestvali, cum quibus multa Carolus gessit praelia, eosque magnis afflixit cladibus coegitque Christi religionem amplecti relicto idolorum cultu, quam cum saepius abnegassent nec iusiurandum adverterent, ut metu poenae rebellionem compesceret, occultos constituit iudices, quibus potestatem dedit, ut, quam primum deierasse aliquem comperissent aut fregisse fidem aut aliquod aliud flagicium commisisse, mox illum supplicio afficerent, ubi primum comprehendi posset, nulla citatione pervia aut defensione permissa, elegit enim viros graves & recti amantes, quos plectere innocentes haud verisimile fuit, terruit ea res Vuestvalos ac demum in fide continuit, cum saepe in nemoribus & proceres & mediocres viri laqueo suspensi invenirentur nulla accusatione prius audita.

Quaerentibus tamen causam constabat fregisse fidem aut magnum aliquod scelus commisisse, qui necati reperiebantur.

Id iudicium ad nostram usque durat aetatem vocaturque vetitum, qui ei praesunt Scabini appellantur, quorum ea praesumptio est, ut per totam Germaniam iurisdictionem extendere velint, secretos habent ritus & arcana quaedam, quibus malefactores indicant, nondum quisquam repertus, qui vel precio vel metu aut in ebrietate revelaverit.

Ipsorum quoque Scabinorum magna pars occulta est, qui per provincias discurrentes criminosos notant & referentes iudicio accusant probantque, ut eis mos est.

Damnati describuntur in libro & minoribus Scabinis committitur executio, reus ignarus suae damnationis, ubicunque repertus fuerit, supplicio afficitur.

Degeneravit hoc iudicium, nam & viles aliquae personae admittuntur & civilia negocia tractare audent, quibus erat solum de criminalibus permissa potestas, haec Pius Aeneas Sylvius.

Anno vero domini Dcc.lxxv. <775> Constantinus Elephantiae morbo gravari cepit, ex quo adusti spumantisque sanguinis vitio putrida caro nervos ossaque destituens illum ubique ulceratum ad crudelissimum & sua omni vita dignissimum perduxit interitum.

Cui successit filius Leo, huius nominis quartus, regnavit annis quinque, hic primum videbatur pius esse sanctaeque dei genitricis ac monachorum amicus, unde & monachos metropolitanis praefecit, multosque ordines in urbe regia bene ampliavit, quapropter principes omnes cum multitudine populi petierunt filium eius Constantinum consortem imperii facere, qui, cum diceret illum sibi unicum esse & parvulum, vereri se, ne forte illi fidem non servarent, iuraverunt ei omnes se non admissuros alium imperatorem praeter Leonem & Constantinum & ex semine ipsorum, hocque scripto confirmaverunt, fuit autem Leo hic, quamvis dissimularet, moribus patri similis &, si diuturniorem habuisset in imperio vitam, totum se flagiciis immersisset, ferunt eum, cum iaspidum cupiditate flagraret, preciosissimam, quae in sanctae Sophiae sacrario erat, coronam capiti imposuisse gestasseque per urbem, quibus gemmis ita frequenter utebatur, ut ob frigiditatem lapillorum subito morbo correptus quinto imperii anno excesserit.

Anno domini Dcc.lxxviii. <778> Saxonibus victis Carolus bellum in Hispaniam numine, ut aiunt, admonitus transtulit, ne saeva Saracenorum dominatio, quae oppresserat Hispanias, longius forsan procederet olim, fato usus Pipini patris, qui vires eorum nuper contuderat, exercitum tam suorum quam Romanorum & Longobardorum auxiliis auctum in Hispaniam ducit, Pampiloniam statim divina magis quam humana ope cepit.

Inde & aliis quoque urbibus dirutis mox Hispanis potentissima Saracenorum manus ex Africa venit auxilio duce Aigolando, qui urbes illas recepit et munivit.

Carolus, quom ex hispania proficisceretur, in hostem iterum versus Vasconiam repetiit, ubi, cum saepe esset, ceu ex provocatione dimicatum iusta acie concurritur, caesa hominum xl. millia <40000> christiani nominis, cecidit ibi Milo, Rolandi pater, fortissimus dux totius exercitus.

Eratque pene de rebus nostris actum, nisi principe Caroli animo & oportuno auxiliarium copiarum adventu militum fiducia firmata fuisset.

Quod ubi Aigolandus sensit, fuga vires suas instaurare statuit, nam ex Gennio urbe in Santonas pulsus erat, & Carolus in Galliam profectus rem agendam maiori robore censuit, exercitum opulentissimum contraxit ex omni pene Germania & Gallia.

Erat inter principes Rolandu,s palatinus comes, ingenti corpore, & Arnoldus Bellanicus, qui bonam operam navavit, Naaman, Bavariae dux, & reliqui, quos numerare haud possum.

Carolo Hispaniam ingresso subitus timor Aigolandum, & si Cordubae & Sibiliae reges in exercitu haberet, invasit, quare cum Carolo constituit, ut per partes dimicaretur, ne tanta hominum multitudo mortis <2-115-r> obiret periculum, evadebant ibi plaerunque christiani superiores.

Demum acre proelium copiis iustis commissum est, in quo Aigolandus a Bellanico occisus est, Cordubae & Sibiliae reges fuga elapsi.

Sed erat in Saracenorum exercitu vir quidam maior, quam credi possit, aut tam strenui militis gallici robur ferret, Ferracutus nominabatur, hic cum saepe aliquem e christianis militem deposceret, exercitus nostri omnem fere spem fregit.

Tandem Rolandus cum eo congressus animum christianis dedit, atque altero die pedestri pugna Goliathum arte magis quam vi vicit, sub stomacho gladio ictum.

Tum Corduba & fere omnis regio recepta est.

S. Iacobi apostoli aedes invisa est & multis muneribus ornata.

Inde cum Vasconibus res acta est, ubi insidiis & proditoris Gavaloni fraude circumventi duces christiani a Marsurio & Belingando, quos Armirathus ad Hispanias obtinendas miserat, clade maxima sunt affecti.

Periit ibi Rolandus intoleranda siti pressus, cum inter praeclara eius diei gesta Marsurium ducem interfecisset.

Carolus ducum suorum iustis persolutis proditorem Gavalonum rapidis quadrigis distractum crudelissime laniavit, id quod scelestum facinus merebatur, & Vasconum regulos paulatim inde perfidiae vindex interfecit.

Atque haec fere, quae, si fides est scriptoribus, Carolus in Hispaniis egit per multos sane annos, quare & omnem historiam plurimi in posteriora tempora digessere.

Hispania citerior tantis bellorum periculis Francorum regno adiecta est.

GENERATIO VIGESIMA SEPTIMA

ANno domini DCC.LXXX. <780> ab urbe condita M.D.XXX. <1530> in generationis xxvii. <27.> initio Leo Imp<erator> moritur, succedit imperio filius Constantinus, eius nominis sextus, una cum Irene, matre sua, fuitque apud eos simul imperium annos x. <10>.

Erat Irene mulier rebus gerendis nata, quare, quod imperio confirmando maxime fuit necessarium, primum sacra & religionis causas composuit, concilium secundum in urbe Nicea trecentorum & quinquaginta episcoporum congregari curavit, in quo constitutum, ut, qui sacras imagines delendas dicerent, perpetuo anathemate notarentur, quam quidem constitutionem Constantinus adolescens, patris flagicia secutus, quorundam improborum suasu non multo post abrogavit, cum & matri omnino administrationem imperii abstulisset, solus imperans habebat in deliciis multos excaecare, plures necare, adeo, ut Constantinopolitani de imperio alteri demandando cepissent cogitare, sed coniuratio detecta est, ex qua re Nicephorus, Constantini v. filius, cui parabatur imperium, in carcerem coniectus lingua oculisque mutilatus est.

Deperibat Constantinus Theodoram, Mariae uxoris cubiculariam, unde, ut in adulterio liberius insaniret, Mariam detrusit in monasterium & Theodoram imperiali corona insignitam accepit uxorem.

Anno Constantini ac Irenes matris primo quidam in Constantinopoli fodiens invenit monumentum sub terra antiquissimum, in quo corpus mortuum reperit, super cuius pectus lamina aurea erat, in qua literis graecis ita scriptum erat, Christus nascetur de virgine Maria et in eum credo, sub Constantini & Irenes imperio, o sol, iterum me videbis.

Ad Carolum redeo, regem omnium et prudentia maximum & animi magnitudine praestantissimum, nihil enim in his, qui vel suscipienda erant vel exequenda aut propter laborem detrectavit, aut propter periculum exhorruit, durante enim eo in principatu tanta ex diversis partibus terrarum bella exorta solertia sua administravit, ut in dubium venire possit, utrum laborum patientiam aut potius foelicitatem eius mirari conveniat.

Itaque in narranda virtute bellica adhuc moramur, reliqua principis praeconia postea laudaturi.

Carolus, cum bello Saxonas primum, hinc Longobardos, Hispanos, iterum Saxonas & quosdam in Italia tumultus op