CAESAR SERVIENS, BELLUM GALLICUM 6, 34
 
1 Erat, ut supra demonstravimus, manus certa nulla, non oppidum, non praesidium, quod se armis defenderet, sed in omnes partes dispersa multitudo. 

2 Vbi cuique aut valles abdita aut locus silvestris aut palus impedita spem praesidi aut salutis aliquam offerebat, consederat. 

3 Haec loca vicinitatibus erant nota, magnamque res diligentiam requirebat non in summa exercitus tuenda (nullum enim poterat universis <a> perterritis ac dispersis periculum accidere), sed in singulis militibus conservandis; quae tamen ex parte res ad salutem exercitus pertinebat. 

4 Nam et praedae cupiditas multos longius evocabat, et silvae incertis occultisque itineribus confertos adire prohibebant. 

5 Si negotium confici stirpemque hominum sceleratorum interfici vellet, dimittendae plures manus diducendique erant milites; 

6 si continere ad signa manipulos vellet, ut instituta ratio et consuetudo exercitus Romani postulabat, locus ipse erat praesidio barbaris, neque ex occulto insidiandi et dispersos circumveniendi singulis deerat audacia. 

7 Vt in eiusmodi difficultatibus, quantum diligentia provideri poterat, providebatur, ut potius in nocendo aliquid praetermitteretur, etsi omnium animi ad ulciscendum ardebant, quam cum aliquo militum detrimento noceretur. 

8 Dimittit ad finitimas civitates nuntios Caesar: omnes ad se vocat spe praedae ad diripiendos Eburones, ut potius in silvis Gallorum vita quam legionarius miles periclitetur, simul ut magna multitudine circumfusa pro tali facinore stirps ac nomen civitatis tollatur. 

9 Magnus undique numerus celeriter convenit.


Erat, 
   ut supra demonstravimus, 
manus certa nulla, non oppidum, non praesidium, 
   quod se armis defenderet, 
sed in omnes partes dispersa multitudo. 


   Vbi cuique aut valles abdita aut locus silvestris aut palus impedita spem praesidi aut salutis aliquam offerebat, 
consederat. 


Haec loca vicinitatibus erant nota, 
magnamque res diligentiam requirebat non in summa exercitus tuenda 
(nullum enim poterat 
   universis <a> perterritis ac dispersis 
periculum accidere), 
sed in singulis militibus conservandis; 
quae tamen ex parte res ad salutem exercitus pertinebat. 


Nam et praedae cupiditas multos longius evocabat, 
et silvae incertis occultisque itineribus confertos adire prohibebant. 


   Si negotium confici stirpemque hominum sceleratorum interfici vellet, 
dimittendae plures manus diducendique erant milites; 


   si continere ad signa manipulos vellet, 
      ut instituta ratio et consuetudo exercitus Romani postulabat, 
locus ipse erat praesidio barbaris, 
neque ex occulto insidiandi et dispersos circumveniendi singulis deerat audacia. 


   Vt in eiusmodi difficultatibus, 
      quantum diligentia provideri poterat, 
   providebatur, 
   ut potius in nocendo aliquid praetermitteretur, 
      etsi omnium animi ad ulciscendum ardebant, 
   quam cum aliquo militum detrimento noceretur. 


Dimittit ad finitimas civitates nuntios Caesar: 
omnes ad se vocat spe praedae ad diripiendos Eburones, 
   ut potius in silvis Gallorum vita quam legionarius miles periclitetur, 
   simul ut 
      magna multitudine circumfusa 
   pro tali facinore stirps ac nomen civitatis tollatur. 

9 Magnus undique numerus celeriter convenit.