CAESAR SERVIENS, BELLUM GALLICUM 3, 9
 
1 Quibus de rebus Caesar a Crasso certior factus, quod ipse aberat longius, naves interim longas aedificari in flumine Ligeri, quod influit in Oceanum, remiges ex provincia institui, nautas gubernatoresque comparari iubet.

2 His rebus celeriter administratis ipse, cum primum per anni tempus potuit, ad exercitum contendit.

3 Veneti reliquaeque item civitates cognito Caesaris adventu <et de recipiendis obsidibus spem se fefellisse> certiores facti, simul quod, quantum in se facinus admisissent, intellegebant, - legatos, quod nomen ad omnes nationes sanctum inviolatumque semper fuisset, retentos ab se et in vincula coniectos, - pro magnitudine periculi bellum parare et maxime ea, quae ad usum navium pertinent, providere instituunt, hoc maiore spe, quod multum natura loci confidebant.

4 Pedestria esse itinera concisa aestuariis, navigationem impeditam propter inscientiam locorum paucitatemque portuum sciebant,

5 neque nostros exercitus propter inopiam frumenti diutius apud se morari posse confidebant;

6 ac iam ut omnia contra opinionem acciderent, tamen se plurimum navibus posse, [quam] Romanos neque ullam facultatem habere navium, neque eorum locorum, ubi bellum gesturi essent, vada, portus, insulas novisse;

7 ac longe aliam esse navigationem in concluso mari atque in vastissimo atque apertissimo Oceano perspiciebant.

8 His initis consiliis oppida muniunt, frumenta ex agris in oppida comportant,

9 naves in Venetiam, ubi Caesarem primum bellum gesturum constabat, quam plurimas possunt cogunt.

10 Socios sibi ad id bellum Osismos, Lexovios, Namnetes, Ambiliatos, Morinos, Diablintes, Menapios adsciscunt; auxilia ex Britannia, quae contra eas regiones posita est, arcessunt.
1
Quibus de rebus Caesar a Crasso certior factus,
   quod ipse aberat longius,
   naves interim longas aedificari in flumine Ligeri,
      quod influit in Oceanum,
   remiges ex provincia institui,
   nautas gubernatoresque comparari
iubet.

2
   His rebus celeriter administratis
ipse,
   cum primum per anni tempus potuit,
ad exercitum contendit.

3
Veneti reliquaeque item civitates
   cognito Caesaris adventu
   <et de recipiendis obsidibus spem se fefellisse> certiores facti,
   simul quod,
      quantum in se facinus admisissent,
   intellegebant,
      - legatos,
         quod nomen ad omnes nationes sanctum inviolatumque semper fuisset,
      retentos ab se et in vincula coniectos, -
pro magnitudine periculi bellum parare
et maxime ea,
   quae ad usum navium pertinent,
providere instituunt,
hoc maiore spe,
   quod multum natura loci confidebant.

4
   Pedestria esse itinera concisa aestuariis,
   navigationem impeditam propter inscientiam locorum paucitatemque portuum
sciebant,

5
   neque nostros exercitus propter inopiam frumenti diutius apud se morari posse
confidebant;

6
   ac iam,
      ut omnia contra opinionem acciderent,
   tamen se plurimum navibus posse,
   [quam] Romanos neque ullam facultatem habere navium,
   neque eorum locorum,
      ubi bellum gesturi essent,
   vada, portus, insulas novisse;

7
   ac longe aliam esse navigationem in concluso mari atque in vastissimo atque apertissimo Oceano
perspiciebant.

8
   His initis consiliis
oppida muniunt,
frumenta ex agris in oppida comportant,

9
naves in Venetiam,
   ubi Caesarem primum bellum gesturum constabat,
quam plurimas possunt cogunt.

10
Socios sibi ad id bellum Osismos, Lexovios, Namnetes, Ambiliatos, Morinos, Diablintes, Menapios adsciscunt;
auxilia ex Britannia,
   quae contra eas regiones posita est,
arcessunt.